SKaGeNs ‘Closer’: steengoed teksttheater met een virtueel extraatje

Mathijs F. Scheepers stelde een topcast samen – onder wie Tom Vermeir en Barbara Sarafian – die ogenschijnlijk moeiteloos het hoofd biedt aan het imposante, deels virtuele decor van de voorstelling. Meer zelfs: ze doen de toeschouwers haast vergeten om op hun smartphone te loeren die bij iedereen opgeladen en blinkend op de schoot ligt…

Zelden een zaal zo vol uitgelaten verlangen en spanning meegemaakt als de volle zaal voor Closer in de Bourlaschouwburg afgelopen weekend. In de inkomhal werd je verwelkomd door een IT-specialist die op elke smartphone en tablet zonder veel moeite de Closer-app installeerde. Die app was meteen dé reden voor de extra animo onder het publiek. Closer ging in première tijdens de Antwerpse Kleppers en speelde amper drie keer… Hopelijk volgt er snel een herneming want de voorstelling is te geslaagd én te uniek om slechts drie keertjes te zien te zijn.

Want dat makers je zowat gebieden om je smartphone opgeladen mee te brengen naar het theater is vooralsnog een zeldzaamheid. Binnenkort vraagt ook performancekunstenaar Ivo Dimchev het in FB Theatre maar echt vaak komt het allerminst voor.

Mathijs F. Scheepers zag in Patrick Marbers wereldberoemde liefdesdrama Closer een ideaal verhaal waar een virtueel ‘extraatje’ aan kon gegeven worden. Marber vertelt een vernuftig verhaal over een meisje, Alice (‘Alles’ in SKaGeNs versie) die na een verkeersongeluk naar het ziekenhuis gebracht wordt door de warmhartige schrijver Danny. Daar wordt ze behandeld door de dermatoloog Larry. Intussen vertelt Danny over de ontmoeting met Alice aan fotograaf Anna. Voilà, deze vier protagonisten storten zich vervolgens in een kluwen van liefdesrelaties, ontkenningen, beschuldigingen en bekentenissen, … Liefde is hun drugs, geheimdoenerij hun roes. Kortom, een geweldig stuk over de gekrenkte prutser in elke naar liefde snakkende mens.

SKaGeN maakt er een geweldige bewerking van. Scheepers vroeg Valentijn Dhaenens om een ‘Closer-taaltje’ te ontwikkelen. Dhaenens haalde die krachttoer al eerder uit voor SKaGeNs bewerking van Fassbinders Berlin Alexanderplatz. Hij verzint ook nu weer een taal die zwalpt tussen verschillende Nederlandse dialecten, Frans, Engels en Duits. Leest u het bovenstaande citaat nog even (‘Quote’). Het lijkt klinkklare nonsens maar eens je eraan gewend raakt, is het een even hilarische als expressieve taal. Op voorwaarde dat die taal met verve gespeeld wordt. En dat wordt ze. Barbara Sarafian speelt de ogenschijnlijke koele maar diep vanbinnen behoorlijk boterzachte Anna, Louis van der Waal is een verdienstelijke, schattige Danny en Anne-Laure Vandeputte intrigeert als Alles. Wat Tom Vermeir uitspookt, is ronduit schitterend. Hij slaagt er het best in om zich Dhaens vreemd taaltje eigen te maken én er vlot mee te spelen. Dat resulteert in veerkrachtig, hilarisch, pittig en toch integer spel. 2016 zou wel eens het jaar van Vermeir kunnen worden want binnenkort verschijnt hij ook op het witte scherm als een van de hoofdrolspelers in Felix Van Groeningens Belgica.

Dat Scheepers zijn topcast kan loslaten in Michiel Van Cauwelaerts indrukwekkend decor – denk aan een van wanden ontdaan loftencomplex bestaande uit een gelijkvloers en twee verdiepingen – maakt deze theaterervaring geslaagd. En dan hebben we het nog niet over dat ‘virtuele extraatje’ gehad. Daar stelt Scheepers’ regie ietwat teleur. Die gimmick is weinig meer dan een extraatje. Scheepers doet niets meer dan vrij voorspelbare beelden op de smartphone of tablet laten verschijnen: de foto’s die Anna maakt van Danny en Alles, een pittig chatgesprek tussen twee personages, … Het lijkt niet echt avontuurlijk maar technisch is het wellicht een behoorlijk avontuur om dit te realiseren.

Het maakt Closer tot een avontuurlijke voorstelling waar het geëxperimenteer met de sociale media de werkelijke theaterervaring niet in de weg staat. Dat virtuele extraatje is leuk, moedig en origineel maar de voorstelling blijft meer dan overeind zonder de app. Dankzij de verbluffende tekst, de heerlijke acteerprestaties en de gezwinde regie van Scheepers. Dit is onbeschaamd, steengoed teksttheater zonder al te zware maatschappelijke of filosofische vragen maar allerminst wereldvreemd. Closer biedt je een fijne theaterbelevenis, plus een virtueel extraatje. Nu is het wachten op nog meer lef om dat virtuele extraatje tot een inherent deel van de vertelling te maken. Wordt ongetwijfeld vervolgd, hopelijk te beginnen met een extra speelreeks van deze creatie.

Smaakmaker:

tutorial Closer app from Toneelhuis on Vimeo.

EN

Els Van Steenberghe