Er wordt te weinig gevloekt in ‘Vloek!’, een stuk van De Roovers

De Roovers zijn krakken in het vertimmeren van repertoirestukken tot verhalen van en over nu. Soms doen ze dit op locatie. In Vloek! doen ze dat op een scène die pas ontploft is. Zo lijkt het.

Wie de zaal binnenwandelt waar Vloek! speelt, kijkt naar een troosteloze scène. Naast wat sjofele stoelen en een eenzame, lege koelkast staat een klein houten podiumpje. De achterwand van dat podiumpje is evengoed van hout. Het geheel rust op kleine plankjes. Rechts van dat podiumpje staan enkele witte vuilzakken. Links rust onder meer een synthesizer op een formicatafeltje. De vier acteurs staren vanaf de zijkant van het podium wat bedremmeld de zaal in.

STUITERENDE START

Vloek! start stuiterend. De acteurs schudden de witte zakken leeg. Kasseien denderen over het houten podiumpje. Het kabaal is beangstigend. In een wip oogt de scène als een plek die net gebombardeerd lijkt. Neen, De Roovers brengen geen oorlogsverhaal. Ze brengen Sam Shepards Curse of the Starving Class (1977), een gezinstragedie in crisistijden. De zinnen zijn scherp en verrassend actueel – deels dankzij de secure bewerking van De Roovers die alle referenties aan het Amerika uit the seventies schrapten. Shepard schetst het verval van een gezin dat nauwelijks het hoofd boven water houdt. ‘Wij zijn niet rijk. Maar we zijn zeker niet arm. Wij hebben eten’, klinkt het net iets te vaak. Ze doen er alles aan om niet helemaal te verdrinken. Moeder papt het met een advocaat aan. Vader met de fles. De zoon poogt de grammetjes veerkracht bij mekaar te schrapen. De puberdochter – we treffen haar op de dag waarop ze voor het eerst menstrueert – probeert niet in zeven sloten tegelijk te lopen.

Helaas.

De Roovers poten Bjorn Eriksson (afwisselend met Elko Blijweert) achter de formicatafel met synthesizer, platenspeler en draaitafel. De muzikant injecteert voortdurend zachte, troostende, vrolijk, dreigende tot opruiende muziek in het spel. Al reageren de spelers zelden rechtstreeks op die muziek. Sofie Sente raakt als de wanhopige moeder die zwijgend evenveel zegt als sprekend. Sara De Bosschere vertolkt het pubermeisje dat met bloedbenen en ogen die groot zijn van machteloosheid door het kleine huisje ijsbeert en van pure wanhoop haar spreekbeurt op een blad krast in de plaats van schrijft. Michael Vergauwen is een rauwe broer met een boterzachte kern (die langzaam wegsmelt…). En Luc Nuyens is de alcoholverslaafde vader. Hij voegt een scheut humor toe aan zijn spel. Goeie zet. Die humor versterkt de tragiek van zijn karakter.

De Roovers vertalen die labiele levens naar iets te ‘stabiel’ spel. Er mag meer gevloekt, gespuwd, gemompeld en gewankeld worden.

‘Er is geen tijd om te denken’, snauwt de broer te midden alle ellende. Exact. Dat bleek in 1977 een probleem. Vandaag lijkt dat probleem alleen maar groter. De vier lijken verlamd, net doordat ze in de hectiek van hun instortend leven geen tijd noch ruimte vinden om rustig na te denken. Shepard vertaalt die mentale onrust in een stuk vol vlijmscherpe zinnen die vandaag niets aan scherpte inboeten. De moedeloze personages jagen te vage dromen achterna. De personages hebben geen tijd om te denken, hun vertolkers wél. De Roovers vertalen die labiele levens naar iets te stabiel, rustig spel. Er mag meer gevloekt, gespuwd, gemompeld en gewankeld worden in Vloek!

DE LAWINE VAN ONHEIL DENDERT DE ZAAL NIET IN

Je bent als toeschouwer getuige van het tragische lot van een gezin dat te weinig geld heeft om voluit van hun leven in een door geld gedomineerde wereld te genieten. Hun leven is een verstikkende lawine van onheil. Je ziet en hoort de lawine in hoe de spelers klauteren over en hangen aan het decor. Maar je voélt de lawine te weinig. De moedeloosheid en nervositeit van de personages resoneert te matig in het spel. Het verhaal is rauw, het spel is dat minder. Dus dendert die lawine nog niet tot in de zaal. Al verlaat je die zaal wél met het aangescherpte besef dat vandaag steeds meer levens overspoeld worden door lawines van onheil.