Headbangt regisseur Ivo van Hove in zijn vrije uurtjes op keiharde doom metal? Na het zien (en horen) van zijn van razernij trillende Age of Rage bij Internationaal Theater Amsterdam (ITA), durven we te vermoeden van wel.
We beginnen met het weerbericht: wanneer in de ruime omgeving van Antwerpen felle windstoten of hevige aardtrillingen worden waargenomen, is dat te wijten aan Age of Rage, de nieuwe en erg verrassende worp van regisseur Ivo van Hove bij Internationaal Theater Amsterdam. Windmachines en overrompelende metalmuziek – mét stevige lyrics – spelen een niet te onderschatten rol.
Dit muzikale geweld – met zorg gecomponeerd door Eric Sleichim, zich inspirerend op de iconische song War Pigs van Black Sabbath – zet van Hove in om het tragische verhaal te vertellen van de koninklijke Atridenfamilie tegen de achtergrond van de Trojaanse Oorlog. Het accent ligt minder op de tekstuele pracht en praal maar op het meesleuren van de toeschouwer in een niet te stoppen stroom van wraakmoorden. Die stroom wordt ontketend door Tantalos, de zoon van de Griekse oppergod Zeus. Hij tart de goden door hen zijn eigen kind te serveren. Daarmee roept hij een vloek over zijn nageslacht. Dit is het meest ontwrichtende beeld van de voorstelling, een beeld dat van Hove subtiel monteert vóór de start van het stuk: terwijl de toeschouwers de zaal betreden.
De rokerige brandgeur en de vuurkorven op het podium vallen op. Dat podium wordt gedomineerd door een hoog en breed ‘hek’ dat dienst doet als projectiewand. Daarop leeft scenograaf Jan Versweyveld zich uit met stambomen, dreigende oorlogsschepen, wolken waarin vermoorde meisjes dansen en véél vlammen.
Ivo van Hove maakt een ‘metalhard’ statement: zo ver komt het als we woede laten escaleren.
Terwijl de toeschouwers hun zitjes zoeken, is Tantalos gezellig aan het barbecueën. Wie blijft kijken, ziet ineens hoe hij achteloos een stuk vlees grijpt dat oogt als een bebloed en onthoofd kinderlijfje. Door dit beeld vóór de eigenlijke voorstelling te plaatsen en het haast terloops te laten passeren, maakt van Hove een ‘metalhard’ statement: zo ver komt het als we woede laten escaleren. Dan gebeurt het moorden onbeschaamd, terwijl je toeziet.
Age of Rage schiet vervolgens uit de startblokken met een letterlijk en figuurlijk van woede trillende openingssong – metal style – waarin Tantalos’ verhaal gezongen wordt. Dan start de wraakmolen. Het eerste rondje: de Griekse legeraanvoerder Agamemnon (een sereen en daardoor ijzersterk spelende Hans Kesting) moet zijn dochter Ifigineia vermoorden om de goden gunstig te stemmen zodat hij naar Troje kan varen om er de hitsige Trojanen een lesje te leren.
Die dochter wordt briljant vertolkt door Ilke Paddenburg. Ook later tijdens de voorstelling, in haar vertolkingen van Polyxene en Hermione, vindt ze de perfecte balans tussen vurige energie en van wanhoop doordrongen tederheid. Chris Nietvelt vindt die balans als Ifigineia’s moeder Klytaimestra en later als Helena minder goed waardoor ze ietwat ‘onderkoelde’ vrouwen neerzet.
Hélène Devos vindt die balans dan weer wél in haar robuuste vertolking van Elektra, klauwend in een tot modderpoel herschapen podium. Evenals Maria Kraakman als Kassandra of de jonge acteurs Majd Mardo als Orestes en Achraf Koutet als (onder meer) Achilles. Het maakt Age of Rage tot een voorstelling waarin de jonge generatie triomfeert. Als acteurs, dan toch. Als personages worden ze uitgemoord. Ook dat is een boodschap/waarschuwing die zich tussen de woeste regels laat lezen: jonge mensen lijden onder de foute, van wraak doordrenkte beslissingen van volwassenen.
Die woestheid wordt niet alleen door de muziek maar ook door de choreografie van Wim Vandekeybus onderstreept. Vandekeybus daagt de acteurs uit om iets dansanter te spelen. Dat levert een prachtig gezinsportret op wanneer Agamemnon nog een laatste keer zijn vrouw Klytaimestra en zijn dochter Ifigineia omarmt. Ook de ‘dodendans’ van Elektra en haar broer Orestes maakt indruk.
De jonge generatie triomfeert in Age of Rage. Als acteurs, dan toch. Als personages worden ze uitgemoord.
Dat jonge geweld kolkt soms iets te veel – zoals Mardo die als Orestes zijn moeder moet vermoorden en nadien gek wordt van verdriet – maar dan zet van Hove mastodonten Hans Kesting en Gijs Scholten van Aschat (als een krachtige, rustige Menelaos) in. Ze planten hun voeten in de modder en kaatsen het te kolkende spel rustig terug.
Je hebt er allerminst vier vervelende uren op zitten. De hele historie wordt glashelder vertolkt en je verlaat de zaal teleurgesteld in de wraakzuchtige mensheid. Age of Rage toont bovendien wat een stilistische avonturier van Hove is. De topregisseur deinst er niet voor terug zichzelf uit te dagen in het zoeken naar de perfecte vorm voor het verhaal dat hij wil vertellen. Dat dwingt respect af.
Age of Rage toont wat een stilistische avonturier van Hove is.
Maar, het onafgebroken kolken van wraak, enkel onderbroken door weer een dode die ten hemel rijst, doet je snakken naar wat verstilling. Die stilte gunt hij je pas na de voorstelling, na het van wanhoop zinderende slotlied waarna je sprakeloos de zaal verlaat. Toch kunnen we ons niet van de indruk ontdoen dat die almaar razende razernij de ontroering remt.
Age of Rage van Internationaal Theater Amsterdam (ITA) speelt van 8 tot 23 december in de Stadsschouwburg Amsterdam.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
