Evelien Bosmans speelt het verdriet van zich af in Leocadia: ‘Theater is de liefde van mijn leven, vrees ik’
Evelien Bosmans (Marina, F*** You Very, Very Much) resideert deze zomer in het Middelheimmuseum voor Leocadia (Soms wil ik altijd naar zee), een sprookje over liefdesverdriet van het Antwerpse theatergezelschap Compagnie Marius. ‘Het is beter toe te geven aan verdriet. Huil als je moet huilen.’
‘Een mens beweegt nooit in een rechte lijn van punt A naar punt B.’
We zijn in het Middelheimmuseum in Antwerpen, waar Evelien Bosmans met Compagnie Marius deze zomer Leocadia (Soms wil ik altijd naar zee) brengt. Zo hilarisch als ze Flo speelt in de serie F*** You Very, Very Much en zo gracieus als ze Helena neerzet in de film Marina, leidt de Antwerpse actrice ons naar haar favoriete kunstwerk, het brugje van Ai Weiwei. De oneffen bodem bestaat uit ongelijke balken met groeven die verwijzen naar Weiweis thuisland China. Terwijl onze saaie zwarte sneakers snel over de brug stappen, schuiven de beige-roze muiltjes van Bosmans rustig over de balken en klampen ze zich moeizaam vast aan het hout. De actrice zet elke stap behoedzaam.
‘Een leven gaat altijd op en neer, in zigzag’, gaat ze verder. Bosmans staat in het leven zoals ze over de brug wandelt: ze laat zich niet uit haar lood slaan en beleeft elk moment intens. Ook als het leven steil neerwaarts gaat, zoals het afgelopen jaar toen haar relatie met Jonas Van Geel, de vader van haar zoontje, stukliep.
Evelien Bosmans: Vroeger vluchtte ik na een relatiebreuk naar het buitenland. Maar met een kind – dat voelt alsof je hart buiten jouw lichaam klopt – en een co-ouderschapsregeling is dat geen optie. Ik heb dan maar in de auto naar melige break-upplaten geluisterd. Zoals 30 van Adele of het prachtige Montbray van Sylvie Kreusch. Toneelspelen hielp ook. Spelen is helen. Theater is de liefde van mijn leven, vrees ik. Door tijdsgebrek wist ik niet of ik deze zomer kon meedoen met Compagnie Marius, zoals ik al elke zomer sinds 2015 heb gedaan. Maar ‘er zijn genoeg kleine rolletjes, Evelien!’ klonk het. Een perfecte oplossing: zo kan ik voluit met mijn favoriete toneelvrienden spelen zonder Leocadia te moeten dragen. We spelen een laatste zomer in het Middelheimmuseum. Vanaf volgend jaar is de Blikfabriek vlakbij de Hobokense Polder de thuisbasis van Marius.
Vroeger vluchtte ik na een relatiebreuk naar het buitenland. Maar met een kind is dat geen optie. Ik heb dan maar in de auto naar melige break-upplaten geluisterd.
‘Ik ben een gewoon meisje met een gewone stem en een gewone fysionomie. Als actrice moet ik breder gaan om erbovenuit te kunnen steken, denk ik’, vertelde je aan Knack Focus in 2011.
Bosmans: Ik was pas afgestudeerd en vond dat ik ‘iets authentieks’ miste. Nu weet ik: die buitenkant doet er niet toe. Je geeft een rol kleur door iets van jezelf toe te voegen. Dus zoek ik nu uit hoe ik van de ober of de taxichauffeur – dat zijn enkele van die rolletjes – boeiende figuren maak zonder te kiezen voor vorm, zoals een loopje of een stemmetje.
Jean Anouilh schreef Léocadia in 1940. Wat maakt het een must-see?
Bosmans: Twee dingen. Toen Kris (Van Trier, nvdr.) dit stuk voorlegde, waren Waas Gramser, Dagmar Dierick, Lukas De Wolf en ik meteen enthousiast. Het narratief is prachtig opgebouwd. Een man – ‘de prins’ – heeft liefdesverdriet nadat zijn geliefde – een operazangeres – sterft. Ze kenden elkaar drie dagen. Zijn steenrijke tante wil dit oplossen, ze vreest dat haar neef anders zelfmoord zal plegen. Dus laat zij in een park alle ruimtes nabouwen waar de twee tijd met elkaar doorbrachten – inclusief personeel én Amanda, een vervangster voor zijn gestorven geliefde. Ze creëert een sprookjeswereld zodat hij terug gelukkig kan worden. Het is een metafoor voor hoe we vaak met verdriet omgaan.
Wat is de tweede reden?
Bosmans: Het is een komedie waarin je je als acteur kan uitleven. Kris en Waas (die Marius oprichtten in 1991, nvdr.) hebben een neus voor vergeten stukken die op intellectueel en volks niveau een genot zijn om te zien. En ze ontwikkelden een metier gespecialiseerd in het maken en spelen op locatie. Deze keer doet zelfs een kunstwerk van het Middelheimmuseum mee als decorstuk.
Jullie vertaalden de tekst zelf vanuit het Frans. Welke zin koester je?
Bosmans: Als de prins Amanda vraagt om te gaan zitten, vraagt ze: ‘Waarom?’ Hij antwoordt: ‘Omdat er nu een lange monoloog komt. Het leven is schoon als ge erover spreekt of in de boeken leest maar het heeft één nadeel, het moet geleefd worden.’ Daarna volgt een monoloog over hoe het leven voor iedereen moeilijk om te dragen kan zijn. Die scène wordt prachtig gespeeld door Lukas.
Vanwaar komt de bijtitel ‘soms wil ik altijd naar zee’?
Bosmans: Toen we voor de promofoto naar zee reden, mompelde Kris: ‘Soms wil ik altijd naar zee.’ ‘Dat is de titel!’, riepen we in koor. Ik ben niet iemand die naar zee trekt als iets tegenzit. Ik reis naar binnen, naar een hoek van de zetel.
De laatste keer dat ik je aan zee zag, was tijdens Marius’ stuk Les enfants du paradis op Theater aan Zee in 2019.
Bosmans: Clara Cleymans speelde daar de rol die ik die zomer in Frankrijk zou spelen. Marius speelt veel in Frankrijk. Daar voel ik me vrijer, niemand kent me. In Oostende kwam ik alvast kijken.
Je deed dat vanaf de zijkant, met jouw gezin. Wil je iets kwijt over wat jullie overkwam?
Bosmans: (zacht) Er moet nog veel geheeld worden.
Op Instagram gaf je roddelaars lik op stuk met Wat mij raakt, een erg mooi gedicht van Rainer Maria Rilke. Waarom?
Bosmans: Al mijn hele leven grijp ik naar kunst als ik iets niet snap. Kunst probeert niets op te lossen. Mensen willen altijd alles oplossen, maar het is beter toe te geven aan verdriet. Huil als je moet huilen. Ik heb zo een verdrietig jaar achter de rug. Iedereen wil daar van alles over weten terwijl we amper zelf kunnen benoemen wat er gebeurd is. We moeten de woorden van het verhaal vinden voor we het kunnen vertellen. Rilke verwoordt dat perfect: ‘Het komt erop aan alles te leven. / Als je de vragen leeft / leef je misschien langzaam maar zeker / zonder het te merken / op een goede dag het antwoord in.’
Helpt schrijven? Of lezen?
Bosmans: (opgetogen) Lezen. Sinds ik als puber verliefd werd op een leraar Nederlands houd ik van literatuur. Deze zomer las ik – rijkelijk laat na de hype, ik weet het – De acht bergen van Paolo Cognetti. Een en al melancholie. Perfect leesvoer voor de periode en de toestand waarin ik me bevind. Ooit had ik een Nederlandse vriend met IJslandse roots. Hij had een theorie over bergen. Hij vertelde dat IJslanders van mythes houden omdat je in dat IJslandse landschap nooit weet wat achter een berg schuilt. Nederlanders zijn volgens hem zo nuchter omdat ze in hun platte land alles kunnen overschouwen.
Wat is het beste advies dat je ooit kreeg?
Bosmans: Dat kreeg ik van René Lobo, een docent van de Toneelacademie in Maastricht. We speelden de balkonscène uit Romeo en Julia. ‘Waar voel je het, Evelien?’ vroeg hij. Onzeker antwoordde ik: ‘In mijn hart?’ ‘Nee!’ ‘Mijn buik?’ ‘Nee!’ ‘Ik weet het echt niet.’ Hij brulde dan maar: ‘In je kut!’ (lacht) Daar ontstaat het meeste theater.
Dat is een perfect brugje naar De Club, een fictiereeks die volgend jaar te zien is op Eén over drie koppels die met hun kinderwens in een fertiliteitskliniek belanden.
Bosmans: De opnames zijn net afgelopen. Ik speel een rol die, zoals vaak, precies de rol was die ik nodig had. Ik speel een vrouw die worstelt met zelfhaat en die uiteindelijk evolueert tot een non-binair personage. (zwijgt) Ja, dat kan voor kritiek zorgen. Daarom schreef ik lgbtq+-organisaties aan, las ik boeken en had ik een rakend interview met een non-binair persoon. Ik wil het goed en respectvol doen. Mag ik dit spelen? Ik vind van wel. Zulke zaken liggen hypergevoelig. Dat is zéér goed. Maar de discussie moet niet gaan over wat de een wel en de ander niet mag spelen. Belangrijker is ervoor zorgen dat iedereen alle kansen krijgt om elke rol te spelen.
Die discussie zal ook gevoerd worden bij Woody.
Bosmans: Ja. Woody is het nieuwe stuk van Woodman (het collectief dat ze in 2014 oprichtte met jeugdvrienden Joke Emmers, Thomas Janssens en Matthias Meersman, nvdr.). We duiken in het werk van Woody Allen. Ook hij is veelbesproken, maar betekent dat dat we de schitterende scènes die hij schreef niet meer mogen spelen? Je moet kunst kaderen, niet afschaffen.
In de perstekst van Woody staat: ‘Zijn deze acteurs in slaap gewiegd door de focus op huisje, tuintje, boompje, kindjes?’ Hoe moeilijk is het om een fantastische mama én actrice te zijn?
Bosmans: (kordaat) Niet. Ik zorg dat ik beiden kan zijn. Als alleenstaande mama is dat schipperen, maar het lukt. Soms gaat Charlie gewoon mee naar een repetitie en dat kijkt hij zijn ogen uit.
Die jongen groeit op in een wereld vol problemen. Toch lijk je niet de nood te voelen om politiek theater te maken.
Bosmans: Ik ben een optimistische mens. Anders zet je geen kind op de wereld. Uiteraard moet dat pure politiek geëngageerde toneel er zijn. Alles verdient een plek. Maar veel theaters hebben het lastig met het vullen van de zalen. We moeten goed aanvoelen wat mensen willen, en ze willen genieten. Ook daarom speel ik graag bij Marius. Zij brengen theater dat je uit het leven plukt en in een sprookjesachtig verhaal dropt. Daar is nood aan.
Daarom blijf ik hopen dat je ooit de pannen van het dak zal spelen met Charlie’s vader, Jonas Van Geel. Hij is een van de strafste komische acteurs van Vlaanderen. Welk stuk zou het worden?
Bosmans: We speelden ooit samen in Frankrijk, in de komedie Onze wederzijdse vriend, ook een stuk van Marius. Dat was fijn, Jonas is een geweldige theateracteur. (glimlacht) Die vraag komt te vroeg. Maar wie weet.
Leocadia (Soms wil ik altijd naar zee)
17/8 tot 28/8 in het Middelheimpark, Antwerpen. Alle info: marius.be
De Club
Volgend jaar te zien op Eén en Prime Video.
Evelien Bosmans
Geboren in 1989 in Mol.
Speelt haar eerste hoofdrol in Wolfsroedel (2006) van jongerentheater Fabuleus.
Zwaait in 2010 af van de Toneelacademie Maastricht.
Schittert in de succesvoorstelling 300 el x 50 el x 30 el van FC Bergman.
Wint in 2012 de Ensor voor beste actrice voor haar rol in Groenten uit Balen.
Straalt aan de zijde van Matteo Simoni in de film Marina (2013).
Bevalt in 2018 van haar zoon Charlie.
Scoort als Elektra in Oresteia (hetpaleis) en als Flo in de serie F*** You Very, Very Much.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier