Het Gentse SMAK liet buitenstaander Hans Theys los op zijn collectie. ‘Xanadu!’ is het resultaat.
Een echte buitenstaander is hij natuurlijk niet. Filosoof, docent en auteur Hans Theys werkte al eens bij het SMAK, en kent het museum vanbuiten.
In de gelegenheid gesteld om een presentatie te maken op basis van de collectie, keerde hij haar binnenstebuiten. Hij bekeek 1080 gestockeerde kunstwerken, en deed allerlei bevindingen. Zo vond hij dat de meeste stukken zwart, wit en ‘intellectueel grijs’ van kleur zijn. Theys: ‘Ik vond er weinig kleur en bijna geen teder grijs.’ Zonder twijfel een subjectieve inschatting.
Eén collectie
Dan concludeerde hij dat het SMAK genoeg werken bezit van sleutelfiguren in de Belgische kunst, maar onvoldoende om alle etappes in hun oeuvre te tonen. Dat is op zichzelf niet erg en zelfs redelijk normaal.
“Maar zou het niet beter zijn dat de collecties van de Vlaamse musea van hedendaagse kunst gezamenlijk worden beheerd?” mijmert Theys. “Dan kunnen de werken van de ene dag op de andere verhuizen naar de plek waar ze op dat moment het best van pas komen.”
In zijn zomerexpo ‘Xanadu!’ onderlijnde hij zijn gelijk. “Gent bezit de belangrijkste verzameling Panamarenko van het land, maar met een lacune in de jaren tachtig.” Dus liet hij uit het MuZee van Oostende de ‘Flying Cigar Called Flying Tiger’ aanrukken. Het ding is een kostbare aanvulling bij een presentatie die de evolutie laat zien van een popartkunstenaar (versie Antwerpen) tot poëtisch vlieg-, voer- en vaartuigontwerper.
Geboorte van het licht
Noem de opstelling didactisch, en Theys vindt dat best: hij richt zich tot de gewone bezoeker en legt hem alles uit. Maar bemerk tegelijk hoe kleuren en vormen zonder uitleg en in perfecte harmonie een quasi ideale ruimte creëren. Een hemels ‘Xanadu!’
Met elkaar dialogeren in de ruimte doen ook Ann Veronica Janssens, Bernd Lohaus en Didier Vermeiren. De grote belofte Tamara Van San schiet er als een dolfijn tussendoor. Zij gaat om met kleur en plastiek als waren het natuurverschijnselen in plaats van vruchten van hard labeur.
En terwijl Hans Theys een muur afbrak om Luc Deleus ontwerpen van ‘De Onaangepaste Stad’ bij klaarlichte dag te kunnen tonen, maakte hij elders kamers donker voor videowerk van Koen Theys en David Claerbout. (In diens installatie ‘Sunrise’ raakte hij ontroerd door “de geboorte van het licht.”) Maar de pas in het halfduister oplevende, suggestieve foto’s van Dirk Braeckman bleven in kil licht staan. Zijn ze soms gestraft?
Soortgelijke bekommernissen
Intimiteit dan weer, in ruime eenpersoonskamers, voor de bodemfrisse schilderijen van Raoul De Keyser en de knettergekke werken van Walter Swennen, voor de zware metafysische beelden van Thierry De Cordier en Peter Buggenhout.
U kende alles al? Hans Theys zeker wel: “Ik hou van steeds nieuwe varianten van soortgelijke bekommernissen.”
