Volgens de onderzoekers van de Antwerpse universiteit is het proces niet om te keren.
De typerende vermiljoenrode verf die Pieter Paul Rubens gebruikte, verkleurt langzaam naar zwart met daarop de vorming van een witte korst. Dat stelden onderzoekers van de Antwerpse universiteit vast. Het proces is volgens hen wellicht niet om te keren, maar kan misschien worden vertraagd of gestopt.
Gaat de kunstliefhebber best nog snel even naar het vuurrode gewaad van Johannes kijken op Rubens’ De Kruisafneming? Misschien wel, waarschuwt de Universiteit Antwerpen. “De vermiljoenrode verf die Rubens gebruikte, is aan het verkleuren”, zegt chemieprofessor Koen Janssens. “En dat proces is onomkeerbaar.”
De onderzoekers bekeken met röntgenstralenbundels wat er in kunstwerken gebeurt. “In schilderijen zijn heel wat chemische processen actief, die maken dat de werken er op middellange termijn wel eens helemaal anders zouden kunnen uitzien”, legt Janssens uit.
Isoleren
Bij Rubens’ rood gaat het om een wijziging in het kwiksulfide, waaruit vermiljoen bestaat. “Eenzelfde verkleuring zagen we al in Romeinse fresco’s. Maar in sommige van de schilderijen van Rubens en een aantal van zijn tijdgenoten verloopt het proces veel sneller. Misschien omdat de verfkwaliteit in de tijd van Rubens minder was. In de eeuwen voordien hanteerden de gilden strenge kwaliteitsvoorschriften, maar vanaf de zeventiende eeuw kalfde de gildewerking af en daarmee ook het respect voor sommige regels.”
Om het verkleuringsproces af te remmen, raden de onderzoekers aan de schilderijen zo goed mogelijk te isoleren. Met vernislagen, luchtfilteringssystemen die fijnstofdeeltjes weren, minder licht en eventueel transparante wanden tussen de schilderijen en de museumbezoekers. (Belga/EH)
