Leven en werk Agnes Varda centraal in documentaires
Deze reeks documentaires is een aaneenschakeling van feiten en beschouwingen, van eruditie en sentiment, van eerlijke en heerlijke televisie.
Puur bij toeval, al zappend langs de zovele digitale kanalen, ontdekten we bij Arte in de week voor Kerstmis een sublieme reeks programma’s over kunst. Het was het recente werkstuk van de Franse fotografe en cineaste Agnes Varda (Brussel, 1928).
Op de haar bekende eigenzinnige manier trok ze de halve wereld rond om filmfestivals, kunstbiënnales of andere tentoonstellingen te bezoeken en er te filmen en foto’s te nemen. Vaak was ze uitgenodigd om er prijzen in ontvangst te nemen of er haar recent werk te tonen, installaties met eigen foto’s. De nu wat oudere kunstenares heeft in haar leven een bonte reeks relaties opgebouwd, niet uitsluitend met tijdgenoten maar ook van jonge en beginnende beloften.
Vanaf haar eerste film ‘La pointe courte’ uit 1954, die als een voorloper van de Nouvelle Vague wordt beschouwd, heeft ze een sterk persoonlijk parcours gevolgd dat niemand haar nadeed. In de korte serie documentaires die op vijf avonden bij Arte te zien waren, is dat niet anders. Feitelijk kreeg de kijker een reeks lessen in de kunstgeschiedenis van vandaag. Subjectief, je zou het van haar niet anders verwachten, benadert ze op een haast speelse manier kunstevenementen en kunstenaars. Beeldende kunst, theater, dans, film, ze worden gemixt tot er een cocktail ontstaat die niet overdonderend werkt, maar net genoeg informatie geeft om een inzicht te krijgen in het oeuvre van uiteenlopende kunstenaars die ze zelf apprecieert.
Ze gaat op atelier bij Pierre Soulages, bij Christian Boltanski en bij zijn partner Annette Messager. Ze bezoekt in Mexico of de Verenigde Staten jonge kunstenaars die op een of andere manier haar aandacht trokken. En dat zien we ook in Brazilië of Stockholm. Per vliegtuig, trein, autobus, taxi, altijd is ze onderweg om nieuwe dingen te bekijken en die te verwerken in filmbeelden die gelardeerd worden met foto’s, nieuwsitems en fragmenten uit haar vroegere films.
Heerlijke aaneenschakeling
Interviews en losse gesprekken, documentaire beelden en beschouwingen zitten kriskras, maar niet zonder bedoeling, over de films verspreid. Een veiling in Stockholm van personalia van Ingmar Bergman moet geïnterpreteerd worden voor zowel de vergankelijkheid van het leven als een persoonlijke hulde aan de Zweedse cineast. Ook in Zweden wordt Varda geïnterviewd door een jonge, kale journaliste en het gesprek gaat vooral over haar huidziekte en terloops over het werk van de gesprekspartner.
Zo meanderen de films door de verscheidene menselijke en artistieke aspecten van het en haar leven. Off screen spreekt ze zelf de commentaar in. Je moest wel bij de pinken zijn en bij de les blijven om een maximaal intellectueel kijkgenot te beleven. De vijf documentaires zijn associatieve aantekeningen over wat haar leven heeft bezield, kunst, cinema, kunstenaars.
In een aflevering keert ze terug naar Sète in Zuid-Frankrijk, waar ze opgroeide en haar eerste film draaide. Ze kuiert door de herkenbare straatjes uit ‘La Pointe courte’ en ontmoet er de oude vissers die er toen bij waren. Ze zijn blij haar weer te zien, maar minder opgetogen omdat ze hun namen vergeten is. En zo is deze reeks documentaires een aaneenschakeling van feiten en beschouwingen, van eruditie en sentiment, eerlijke en heerlijke televisie. Naar zo een reeks smeken de Canvaskijkers.
Ludo Bekkers
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier