De expo ‘Kunstenaarsateliers²’ gunt zijn toeschouwers een blik in het laboratorium van kunstenaars als Jan Fabre, Berlinde De Bruyckere en Bert De Beul.
Binnenkijken in iemand anders zijn huis of leven: het is de voyeuristische tweede natuur van de mens. Galerij De Mijlpaal in het Limburgse Heusden-Zolder speelt daar met zijn nieuwe expo ‘Kunstenaarsateliers²’ op in. Door de lens van fotograaf Lieven Nollet kunnen we binnenkijken in de kunstlaboratoria.
Als ruggengraat van de expo doen de zwart-wit foto’s van Lieven Nollet, die hij in 2001 onder de noemer ‘Ateliers d’artistes’ tentoonstelde in het M HKA en publiceerde in een boek, dienst. “Het is een interessante invalshoek om de foto’s als een soort cement voor de expo te gebruiken”, stelde tentoonstellingsmaker Sven Vanderstichelen in zijn inleiding bij de expo. “En ook van de ruimtelijke uitwerking kan ik nog wat leren”.
Door de combinatie van de foto’s, een of enkele kunstwerken van de betreffende artiest, een tafeltje met lectuur en een betonplaat op de grond weet het team van De Mijlpaal de intieme sfeer van het atelier te suggereren. Bovendien zet die combinatie aan tot een boeiende dialoog tussen de foto’s van Lieven Nollet en de beeldende kunst.
Doorgedreven onderzoek
Voor zijn beelden ging Nollet op zoek naar de subjectieve ruimte, naar een typerend beeld van de ideeënwereld van de kunstenaar zelf. “Meestal bleef ik zo’n twee à drie uur alleen in het atelier, zodat ik de ruimte volledig in me kon opnemen. En ik me de gedachtegang van de kunstenaar kon verplaatsen”, stelt Nollet. “Zo zie je bijvoorbeeld op de foto van het atelier van Mark Verstockt niet alleen een kooi, maar komt het motief van het vierkant over de hele foto terug. Dat element speelt ook in zijn oeuvre een belangrijke rol.”
Het is net dat doorgedreven onderzoek, dat resulteert in een consequent doorgetrokken conceptuele lijn in de foto’s, dat Vanderstichelen in zijn inleiding prees. Op die manier zijn de foto’s meer dan een louter documentair document, ze worden kunstwerken op zich. Ook in zijn fotoreeksen rond gevangenissen was dat het geval.
Kunstenaarsuniversum Oorspronkelijk bestond de reeks uit een kleine honderd beelden, getrokken in 24 ateliers. In De Mijlpaal laat Lieven Nollet de bezoekers binnenkijken in vijftien kunstenaarsateliers. “Op basis van de selectie van Lieven Nollet zijn wij naar de kunstenaars gestapt met de vraag om één passend werk te selecteren”, vertelt galeriste Lut Maris. “De meeste kunstenaars hebben echt hun best gedaan om een passend werk te selecteren. Zo toont Berlinde De Bruyckere drie werkjes die bijzonder nauw bij de foto aansluiten en is de installatie van Guillaume Bijl nooit eerder tentoongesteld.”
Vaak versterken de verschillende elementen in de presentatie elkaar dan ook. Het is ook fijn om te zien dat een kunstenaarsatelier en het werk van de artiest vaak eenzelfde sfeer uitstralen. Zo prijken zowel op het werk als op de ateliermuren van de intussen overleden Philippe Vandenberg eerder schreeuwerige opschriften en is bij Karel Dierickx de verf zowel op zijn doeken als in zijn atelier alom tegenwoordig. Door dergelijke boeiende combinaties krijg je als toeschouwer het gevoel dat je echt in het universum van de kunstenaar binnentreedt.
Elien Haentjens
‘Kunstenaarsateliers²’, tot 24 april in Galerij De Mijlpaal in Heusden-Zolder.
