“Cultuur is zuurstof voor de samenleving”

“Dat cultuur broodnodig is, hebben ze in Nederland niet gesnapt”, stelt Yamila Idrissi. “Anders hadden ze nooit een vijfde van de uitgaven geschrapt.”

Na de saneringsdrift in Nederland wacht de Vlaamse culturele sector de komende begrotingsbesprekingen bang af. Vlaams Parlementslid Yamila Idrissi, die vorig weekend op het SP.A-congres een debat leidde over de relatie tussen cultuur en samenleven, pleit voor besparen met visie.

Dat besparingen ook de culturele sector treffen, is volgens Yamila Idrissi logisch. “Maar ik verzet me tegen de tendens om in crisistijden éérst in de cultuuruitgaven te snijden. Het is een foutieve perceptie dat cultuur een luxeproduct is. Kunst en cultuur zijn broodnodig, ze zijn zuurstof voor de samenleving.”

“Dat hebben ze in Nederland niet gesnapt, anders hadden ze nooit een vijfde van de uitgaven geschrapt. We moeten uitgaan van een visie op de betekenis van kunst en cultuur en de rol van de kunstenaar in de samenleving.”

Referentiekader verbreden

“Veel kunstenaars voelen zich vandaag verweesd. Fotograaf-kunstenaar Charif Benhelima vertelde me dat hij overweegt om uit Vlaanderen weg te trekken omdat hij het hier niet als vruchtbare grond ervaart. Het heeft niet per se met de financiële situatie te maken, maar met het gevoel gedragen te zijn”, legt Idrissi uit.

“Je moet niet subsidiëren om te subsidiëren, je moet een kader scheppen waarin talent zich kan ontwikkelen. Kunst stelt ons in staat elkaar te ontmoeten, in positieve of negatieve zin. Vorig jaar is bericht over vijandige reacties van Brusselse jongeren van Marokkaanse origine op een installatie met bidmatjes en naaldhakken. Maar die jongeren hebben daarna ook samengezeten om daarover te praten. Kunst heeft hen dus geholpen om uit hun enge referentiekader te komen.”

Herstructureren met visie

Toch is er een groeiende groep die zich hardop afvraagt waarom zij via subsidies moet bijdragen aan het vermaak van een intellectuele elite. Die populistische stelling heeft wellicht ook aanhangers bij socialistische kiezers? Idrissi: “De SP.A had in elk geval het lef om op haar visiecongres na te denken over de betekenis van kunst en cultuur in een veranderende, grootstedelijke samenleving.”

“Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat een samenleving zonder kunst en cultuur opdroogt. Op het gebied van cultuur ben ik het product van wat ik heb meegekregen op school. Mijn eerste theaterbezoek, Jan Decleir die Gilles de Rais speelde, was een mokerslag. De boeken die ik las, waren bakens op mijn parcours. Die geestelijke verrijking heb ik niet via thuis maar via de gesubsidieerde cultuur meegekregen.”

Over de recente herstructureringsplannen van Vlaams cultuurminister Joke Schauvliege (CD&V) bij twee grote orkesten, de Vlaamse Opera en het Ballet van Vlaanderen, zegt Idrissi: “Afgaand op wat ik in kranten lees, mis ik ook hier visie. Waar wil men landen? Houdt men rekening met criteria zoals internationale kwaliteit en de complementariteit van de grote instellingen? En moet men bij het streven naar efficiëntie niet eerst naar de betrokkenen luisteren?”

Eric Bracke