Contour Mechelen: van oorverdovend lawaai tot hemelse stilte

Op bijzondere locaties in Mechelen laat Contour je proeven van Elvis, Black Sabbath, noise en planten die muziek maken.

Voor de 5e keer palmt de Biënnale voor Bewegend Beeld diverse locaties in Mechelen in. De focus ligt vooral op de relatie tussen geluid en beeld, maar curator Anthony Kiendl wil alle zintuigen prikkelen met deze Contour. “Via populaire muziek wil ik het grote publiek laten kennismaken met de hedendaagse kunst. Want ik geloof rotsvast in de rol van kunst op politiek, maatschappelijk en sociaal vlak”, stelt Kiendl.

Door de jaren heen heeft Contour zijn grenzen van pure videokunst verbreed tot bewegend beeld en interactieve kunst. Qua locaties en hoeveelheid kunst is er voor deze 5e editie dan weer gekozen voor een beperkter aanbod. “Alle locaties liggen op wandelafstand van elkaar, op een dikke drie uur kan je het parcours volledig afwerken. Mechelen is trouwens een dankbare stad voor een tentoonstelling als Contour, er zijn bijzondere, historisch rijke locaties in overvloed”, stelt Contour-voorzitter Etienne Van den Bergh.

In de openbare ruimte

Voor zijn versie van Contour, die de titel ‘Sound and vision: Beyond Reason’ meekreeg, zocht Kiendl een groep internationale kunstenaars samen. Bijzonder is dat negen werken speciaal voor Contour gemaakt zijn. Muziek in al zijn vormen, van noise over rockmuziek tot een bijna gewijde stilte, komt aan bod. Door het werk ‘Gargles from Ipanema’ (2011) van de Belgische kunstenaar Dennis Tyfus in het station van Mechelen Nekkerspoel te installeren trekt Kiendl de tentoonstelling open naar het brede publiek.

Door de boxen van het station klinkt tijdens Contour de artistieke muzak van Tyfus, die hij creëerde door ‘The Girl from Ipanema’ voortdurend te herhalen. In de hal maken de pendelaars kennis met een oudere dame die in exotische en psychedelische decors verleidelijk op de tonen van die bossanovahit beweegt.

Ook het werk ‘Pavilion for a catholic city’ van Dan Graham is voor het grote publiek toegankelijk. “Via dit podium stimuleert Graham jong en oud om met elkaar in interactie te treden. Zo zie je in het glas tegelijk je eigen weerspiegeling én de mensen aan de andere kant. Daarnaast treedt het paviljoen in interactie met de omliggende kerken, waaronder de Sint-Romboutstoren. De stad Mechelen heeft dit werk trouwens gekocht, na Contour krijgt het een definitief plaatsje in de stad”, vertelt Kiendl.

Van oorverdovend lawaai…

Ook in de kelder van het station neemt een Belgische kunstenares haar intrek. Anne-Mie Van Kerckhoven, die in het Museum Aan de Stroom acht gigantische wandpanelen installeerde, heeft er het oorverdovende lied ‘Bodies’ opgenomen met haar Antwerpse noisegroep Club Moral.

Al even oorverdovend is ‘The Endless Song’ van het internationale collectief Chicks on Speed. Om te ontsnappen aan het vaak elitaire karakter van hedendaagse kunst nemen de dames hun toevlucht tot muziek.

Tijdens Contour richten ze de Garage, de Mechelse Ruimte voor Actuele Kunst, in als werkplaats. “Onze installatie bestaat uit sigarenboxjes, die als synthesizer en drumcomputer fungeren. Samen met de E-shoe, een damespump met gitaarsnaren, zorgen ze gedurende Contour voor ‘The Endless Song’. Onze keuze voor sigarenboxjes is ingegeven door de connotatie met luxe en seks”, stelt Melissa Logan van COS.

… over rock en pop…

In de theaterzaal van het neogotische Sint-Romboutscollege toont Pierre Bismuth zijn ‘Following Elvis Presley’s hands in Jailhouse Rock’ (2011). Voor dat werk volgde Bismuth met een zwarte stift de handen van Elvis tijdens de videoclip van ‘Jailhouse Rock’. Door enkel de zwarte lijnen te projecteren brengt Bismuth de bewegingen van Elvis in beeld. “Mijn signatuur verdwijnt achter de icoon, ik ben slechts een technisch assistent. Zo stel ik de signatuur en de auteur van het werk in vraag”, stelt Bismuth.

Een paar straten verderop maken we in de voormalige, recent herontdekte kapel van de school met internaat Binsem kennis met een stukje Belgische rockgeschiedenis. Toen de Britse heavy metalgroep Black Sabbath in de jaren ’70 het nummer ‘Paranoid’ bracht op de RTBF, stond deze kinetische sculptuur op de achtergrond. Aan de achterzijde staat een fiets: trappen brengt de ronddraaiende schijven van ‘Rotary Psycho-Opticon’ (2008) in beweging, met een psychedelisch effect als resultaat.

In een magnifiek aanpalend pand uit 1648, dat door een dokter als boekenopslagplaats gebruikt wordt, staan twee medische fenomenen centraal. Met zijn video ‘Tarantism’ focust Joachim Koester op de Zuid-Italiaanse parabel dat je door uitzinnig te dansen kan genezen van een beet van een tarantula. Daaruit ontstond de Tarantella, een wilde dans. De Belgische kunstenares Edith Dekyndt laat de toeschouwer kennismaken met myodesopsies, waarbij vlekjes voor je ogen lijken te zweven. Op basis van dit fenomeen schreef ze een poëtische tekst die telkens in een ander muziekgenre de verschillende kamers van het huis inpalmt.

… tot hemelse stilte

Ook in de voormalige balzaal van de stad onderzoekt Edith Dekyndt met ‘The Painter’s Enemy’ (2011) een wetenschappelijk fenomeen, namelijk hoe planten muziek kunnen maken. Centraal in de ietwat vervallen, maar nog steeds majestueuze balzaal staat een ruiker rode rozen, op de achtergrond weerklinkt de zachte muziek van planten. Het werk zelf zit in de audioguide: Dekyndt vertelt in 17 episodes het wetenschappelijke verhaal achter de muziekproducerende planten.

Tot slot staat ook in de Sint-Pieter-en-Paulkerk de optische ervaring centraal. Als oudste kunstwerk dat je met je ogen dicht moet bekijken brengt de ‘Dreamachine’ (1960) van Brion Gysin en Ian Sommerville zijn toeschouwers in hogere sferen. De flitsen van de lamp, die op een ronddraaiende platenspeler gemonteerd is, doen de toeschouwer kleurrijke, dansende beelden zien. Of hoe kunst zijn toeschouwers in hogere sferen kan brengen.

Elien Haentjens