Art Rotterdam: “Kleinschalige, maar kwalitatieve kunstbeurs”

Een gesprek met bezieler Fons Hof over zijn kleinschalige, maar fijne beurs Art Rotterdam.

De kunstwereld kreunt onder de druk van de vele kunstbeurzen die wereldwijd meer en meer worden ingezet als een motor bij culturele city-marketing. Een relatief nieuwe en kleine beurs die zich in 2010 al in positieve zin liet opmerken is Art Rotterdam. Met een bescheiden aanbod, maar een prima organisatie en fijne events, slaagt die beurs erin om de stad Rotterdam een aantal dagen op de internationale kaart te zetten. Een gesprek met bezieler Fons Hof over het wat en hoe van Art Rotterdam.

Art Rotterdam is een relatief jonge beurs. Hoe wil je met deze beurs het verschil maken?

Fons Hof: “De concurrentie is inderdaad groot. Toch kiezen ieder jaar meer galeries en kunstverzamelaars voor Art Rotterdam. Allereerst biedt de beurs een inspirerend alternatief voor de grote beurzen zoals in Londen, Basel en Parijs, waar een zekere consensus bestaat over de topgaleries die mogen deelnemen. In tegenstelling tot die beurzen richt Art Rotterdam zich niet alleen tot de beste Nederlandse galeries, maar ook naar de galeries die nog in een “opbouwfase” zitten. In hun kielzog brengen die opkomende galeries heel wat opkomende kunstenaars mee. Die passen qua prijsniveau goed bij de Nederlandse markt.”

“Door zijn kleinschaligheid, namelijk zeventig galeries van hoge kwaliteit, kunnen bezoekers de volledige beurs ook geconcentreerd bezoeken. Bovendien is Rotterdam de eerste beurs na enkele maanden “rust”, zodat de sfeer bij ons altijd wat meer uitgelaten is.”

De beurs is ontkoppeld in twee delen: hedendaagse beeldende kunst wordt qua presentatie mooi gescheiden van de zogenaamde toegepaste kunsten. Welk idee schuilt daarachter? Fons Hof: “Twee jaar geleden zijn we begonnen met ‘Object Rotterdam’: een kleine beurs voor in gelimiteerde oplage geproduceerde designobjecten, die in een pand recht tegenover Art Rotterdam plaatsvindt. Het idee voor de beurs is ingegeven door de grote naam van Nederland op designvlak en de naam van Rotterdam als thuisbasis van designers bij uitstek. Met ‘Object Rotterdam’ wilden we een extra marktplaats voor design in Nederland creëren en de beste Nederlandse galeries uit de wereld van design, crafts en sieraden een goed in het oog springend podium om in contact te komen met internationale kunstverzamelaars geven.”

“Daarnaast wilden we het volumeaanbod van een bezoek aan Art Rotterdam uitbreiden en de bezoekers een “totaalervaring” bieden. Hoewel design en kunst soms dicht tegen elkaar aan liggen zijn de uitgangspunten nogal verschillend. Zo spelen de begrippen vakmanschap en dienstbaarheid een veel belangrijkere rol bij ‘Object Rotterdam’.”

Nederland heeft grote troeven op het vlak van architectuur en design. Je speelt daar heel expliciet op in. Is dit een bewuste politiek?

Fons Hof: “Als je onze beurs bezoekt, kan je niet ontkomen aan de hedendaagse architectuur. Vanuit de Cruise Terminal, waar Art Rotterdam plaatsvindt, heb je bijvoorbeeld een prachtig uitzicht op de Maas en de Erasmusbrug van architect Ben van Berkel. Bovendien wordt nu naast de Cruise Terminal gebouwd aan De Rotterdam, wat het grootste gebouw van Nederland zal worden. Het is ontworpen door OMA, het architectenbureau van Rem Koolhaas.”

“Design heeft in Nederland altijd naast de kunst gestaan. Net zoals de meeste grote Nederlandse musea heeft Museum Boijmans van Beuningen een uitgebreide designcollectie. Tijdens Art Rotterdam pakt het museum onder andere uit met de tentoonstelling ‘Misfit’ van de beroemde Nederlandse ontwerper Hella Jongerius. Bovendien stellen heel wat designers en architecten de deuren van hun atelier open tijdens de beurs.”

Rotterdam is een cultuurmetropool – zeker nu Amsterdam nog steeds niet beschikt over zijn “motor”, het Stedelijk Museum. Hoe zie je de wisselwerking tussen een beurs en de (publieke) instituten in een stad? Fons Hof: “Een kunstbeurs wordt steeds meer bedacht als een festival. De moderne kunstliefhebber wil naast de beurs het beste ervaren van wat een stad op cultureel gebied te bieden heeft. Art Rotterdam werkt als katalysator en internationale promotor van de artistieke hoogtepunten van deze stad. Dat zijn niet alleen de topinstituten zoals het Museum Boijmans van Beuningen, de Kunsthal en het NAi, maar ook de underground scene die anders voor het grote publiek verborgen blijft. Zo programmeert De Player bijvoorbeeld een speciale performanceavond met geluidskunstenaars op zaterdag 12 februari en opent ook het studiocomplex Het Wilde Weten zijn deuren.”

Hoe zie je “de” kunstmarkt in het licht van de globalisering?

Fons Hof: “De kunstwereld wordt globaler, maar tegelijk ook regionaler. Op bepaalde momenten, zoals in Basel of Londen, komt de hele kunstwereld samen. Wellicht duikt er in de toekomst ook in Azïe, waarschijnlijk in Hong Kong, een absolute topbeurs op. Al zijn de Aziatische markten momenteel nog heel nationalistisch van aard.”

“De rest van de beurzen speelt een min of meer regionale rol. Ze concentreren zich op de omliggende landen. Art Rotterdam is zich heel bewust van die positie. Vooral in Nederland en België verwerven we een zeer sterke positie. Bovendien zijn ook de galeries door het fenomeen crisis beter gaan nadenken welke verzamelaars ze kunnen “onderhouden”. En dat is nu eenmaal (economisch) gemakkelijker met verzamelaars uit een naburig land…”

Kwatongen beweren soms dat het kapitaal alles in de kunst bepaalt. Ben je het hiermee eens? En in hoeverre heeft die kunstmarkt écht invloed op de publieke sector?

Fons Hof: “Instituten en verzamelaars zullen steeds meer samenwerken. De prijzen op de markt zijn voor de meeste musea niet meer haalbaar. Verzamelaars willen zich over het algemeen graag met een museum verhouden, mits de infrastructuur daarvoor geschikt is. Bovendien zijn de namen van grote verzamelaars een soort handelsmerk geworden.”

“Toch hechten kunstenaars veel meer belang aan een expositie in een museum dan in een galerie. Liever Tate Modern dan Saatchi bijvoorbeeld. Om werken tegen een acceptabele prijs te kunnen verwerven zullen musea deze status dan ook steeds meer uitspelen.”

Is de aanwezigheid van zeer belangrijke spelers zoals OMA, Museum Boijmans en tal van belangrijke collectioneurs écht een pluspunt voor een stad en zijn er wisselwerkingen die de dynamiek voor een kunstenklimaat kunnen bevorderen?

Fons Hof: “Art Rotterdam heeft de reputatie van een steengoed omkaderend kader, een soort inhoudelijke “fond” waardoor de stad meteen deel én inhoud wordt.”

Betekent de aanwezigheid van zeer gereputeerde galeries op Art Rotterdam dat de beurs steeds sterker op de kaart staat?

Fons Hof: “Veel internationale galeries kiezen bewust voor Art Rotterdam. De beurs heeft de afgelopen jaren een enorme groei doorgemaakt in kwaliteit van galeries en internationale aandacht van de verzamelaars. Door het concept van de beurs – kleinschalig en met een nauwe verbinding met de stad – bezoeken veel kunstliefhebbers Art Rotterdam.”

Wat is er dit jaar speciaal op Art Rotterdam?

Fons Hof: “Kunstenaar Navid Nuur is dit jaar focused artist. Zijn speciaal interactief kunstwerk zal voor iedere bezoeker een gratis kunstwerk opleveren.”

Wat drijft je om Art Rotterdam zo passioneel te organiseren?

Fons Hof: “Ik zie mezelf als intermediair tussen kunstliefhebbers en galeries. Het is een heerlijke baan. Vooral als je de wind in de rug hebt. Het lekkere aan een beurs organiseren is dat de uiteindelijke doelen goed te meten zijn. De hoofdvraag is of de bezoekers een inspirerende ervaring gehad hebben en de galeries goed verkocht hebben. Zo simpel is het.”

Luk Lambrecht