Drie vragen aan Kristien De Wolf: ‘Het leven van Marilyn Monroe of James Dean moet toch een hel geweest zijn?’

Kristien De Wolf schreef een ondergangsroman gebaseerd op het leven van haar oom, die sinds hij als kind misbruikt werd nog maar één ding wilde: ontsnappen, in de drank en de dood.

‘We zijn elkaars ­grote liefde niet, ik weet het’, bedenkt ­Felix zich nadat hij en Jo, allebei in de steek gelaten door hun geliefde, bij elkaar troost hebben gevonden. ‘We zijn ­elkaars reddingsboei, elkaars wrakhout, elkaars onbewoond eiland op zijn best, het warme zand na de koude oceaan.’ In Mooie Jo volgt Kristien De Wolf de twee vanaf de jaren vijftig. Beiden kregen als kind met misbruik te maken, maar waar Felix daar vrij makkelijk overheen is gekomen, bleef het Jo achtervolgen. Mooie Jo dus, die als Sint-Sebastiaan de extase zoekt in de combinatie van het hoogste genot en de diepste pijn en als een Papillon aan het leven probeert te ontsnappen. Aids maait hun vrienden en de economische crisis hun inkomen weg, maar Jo houdt lang vol, gesteund door de geestelijke liefde van pater ­Augustinus, die hij ontmoette tijdens zijn afgebroken priesteropleiding.

Is schoonheid zegen of vloek?

Kristien De Wolf: Knap zijn is ­handig, maar extreme schoonheid is een vloek omdat ze beperkend werkt. Neem nu Marilyn Monroe, of ­James Dean: hun leven moet toch een hel geweest zijn omdat ze tot in het ­extreme geobjectiveerd werden? Wie ben je dan echt?.

Kan die schoonheid ook een rem zijn op het bereiken van de ‘goddelijke liefde’, zoals pater Augustinus het uitdrukt?

De Wolf: Voor mij zijn er in de liefde drie niveaus: het fysieke, het vriendschappelijke en de zielsverwantschap. Slechts zelden komen die alle drie ­samen voor. Soms is er alleen het ­laatste bijvoorbeeld en is het voldoende om elkaar eens per jaar te zien. Vergelijk het met een kunstwerk. Waarom spreekt het ene je aan en het andere niet? Dat is niet rationeel uit te leggen. Dat derde is het ­goddelijke ­niveau van de liefde. Met de her­opleving van georganiseerde religie van vandaag heeft dat echter niets te ­maken. Het gaat om het spirituele.

Hoe belangrijk was het voor jou om Jo’s ondergang te koppelen aan die van de middenklasse?

De Wolf: Veel literatuur gaat de diepte in. Ik schrijf liever in de breedte. Ik heb de ondergang van de middenklasse zien gebeuren in mijn ­familie. De ­winkel met ­porselein en zilverwerk van mijn zus is er niet meer. ’Dat was toch zo’n mooie ­winkel,’ zegt men dan, ­’jammer dat die er niet meer is’, maar zo’n ­winkels zijn gewoon niet meer leefbaar. Het is jammer dat duurzaamheid vandaag losgekoppeld wordt van schoonheid. Ik vind het porseleinen kopje waar ik nu koffie uit drink mooi en daarom zal ik het mijn hele leven gebruiken. Dat is ook een vorm van duurzaamheid. Maar als je van de kapi­talistische premissen vertrekt, kom je automatisch uit bij onze huidige situa­tie waarin er van een middenklasse nog amper sprake is, terwijl je haar onafhankelijkheid en initiatief nodig hebt om je democratie overeind te houden.