Waarom een getekend leven beter gelogen is

Het nieuwe gat in de markt: de stripbiografie. Staat chiquer dan Jommeke of Iron Man op de salontafel, is sneller verslonden, en si non è vero, dan is het hopelijk toch goed gevonden.

Soms doen ze het erom: een tendens zo hard overdrijven dat er een sturende kracht achter lijkt te zitten. Menig stripauteur en menig uitgever scheen in 2012 haast door buitenaards gespuis gehypnotiseerd om het leven van een bekend persoon in prentjes om te zetten. Het voorbije jaar werd u al striplezend wegwijs gemaakt in het kronkelige bestaan van Sigmund Freud – nee, niet de strookgag van Peter de Wit, maar de echte bio van Anne Simon en Corinne Maier – van schilder Egon Schiele of van schrijver Stefan Zweig.

Vooral het leven van kunstenaars brengt blijkbaar potloden en Wacom-tekentablets in beweging. Wie heeft er zin in een krinkelend schrijvertje? Naast de matige Zweig-bio staat een sprankelendere blik op het leven van Percy (en Mary) Shelley. Zullen we een blik schilders opentrekken? Aya van Yopougon-tekenaar Clément Oubrerie presenteerde Picasso’s leven in Parijs in Pablo en Edmond Baudoin waagde zich zopas (in opdracht van het Centre Pompidou in Parijs) aan Salvador Dalí.

Voor Vincent Van Gogh hebt u zelfs – alleen al op basis van het laatste jaar! – de keuze uit drie strips: Teun Berserik belicht Van Gogh in Den Haag (mwaa), Barbara Stok Van Gogh in Arles (slim) en Gradimir Smudja Van Gogh in eigen fantasie (psychedelisch). Op muziekvlak was het, na Michael Jackson- en Johnny Cash-biografieën in de voorgaande jaren, uitzonderlijk kalm met vooral de intieme blik op de vroege Beatles in Hamburg van Arne Bellstorf, Baby’s in Black.

Natuurlijk mochten de auteurs van beeldverhalen zelf niet ontbreken in de verstripte levenslopen. De bestaande stripbio van Hergé verscheen in een geüpdatete versie, zijn evenknie Edgar Pierre Jacobs, van Blake en Mortimer, werd ook in een stripmal gegoten. Scenarist Yann amuseerde zich met een mythische Amerika-reis in 1947 van de tekenaars Jijé, Morris en Franquin, voordat ze de Belgische strip een nieuw smoelwerk zouden geven met Lucky Luke en andere Robbedoezen.

De overdaad van die biografische golf lijkt te wijzen op een sturend cynisch marketingbrein. Mogelijk behoort dat toe aan hetzelfde gniffelende wezen dat via literaire verstrippingen en via het etiket graphic novel het stripmedium ook bij literaire uitgevers en boekhandels binnengesmokkeld heeft. Kunstenaars en biografieën zijn beide respectabele onderwerpen, dus de combinatie krijgt zeker een plek op de salontafel van de cultuurliefhebber die normaal niet graag met een strip in huis wordt betrapt.

Met een grafische bio kan de weldenkende medemens bovendien snel-snel zijn culturele lacunes bijspijkeren, want een strip kost nu eenmaal minder leestijd dan een vuistdikke prozabiografie. Resultaat: twee van de vijf strips die uitgeverij De Bezige Bij volgend voorjaar uitbrengt, zijn kunstenaarslevens.

Toch is er wel wat te zeggen voor de strip als biografisch medium. De eigen accenten van de illustraties maken onmiddellijk duidelijk dat elke hervertelling van een leven vanzelf een fictie wordt. Vooral bij schilders en andere grafische kunstenaars kan de stripauteur met zijn onderwerp in dialoog gaan, zonder zichzelf louter als doorgeefluik te zien. Zo gebruikte Joann Sfar jaren geleden al de Joodse schilder Julius Pascin als losse inspiratie voor wilde bespiegelingen over kunst en liefde. Later volgden zijn boeken over Gainsbourg, Chagall of Brassens. José Muñoz, een van de grootste artiesten in zwart-wit, laat in zijn bio van tangogrootheid Carlos Gardel de tekeningen dansen en hij laat ze huilen in zijn boek over Billy Holiday.

Zelfs het vierdelige leven van mangameester Osamu Tezuka door zijn eigen studio konden we pruimen, omdat we ons zijn bio in geen enkel ander medium of geen enkele andere stijl konden voorstellen. Wanneer volgt dus de 267-delige Vandersteen-bio door zijn eigen studio? Of waarom geen strip over Marc Sleen door zijn medewerker Dirk Stallaert? Dan krijgt ridder Sleen tenminste een waardig cadeau voor zijn 90ste verjaardag, over een dag of tien.

Gert Meesters

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content