De held van vandaag is een klokkenluider, schrijft filosoof Frank D’hanis, iemand die het algemeen belang laat primeren op dat van zichzelf.
Mr. Williams, die in de film Living de hoofdrol speelt, is een saaie ambtenaar. Tot hij te horen krijgt dat hij nog maar een half jaar te leven heeft en daarom zijn bestaan een andere wending wil geven. Waar hij het moeilijke dossier van drie vrouwen die een vervallen binnenplaatsje willen omvormen tot een kleine speeltuin altijd genegeerd heeft, gaat hij nu helemaal voor dat project. Hij zet de juiste mensen onder druk en het speeltuintje komt er. Op zijn bescheiden manier was hij een held, besluiten zijn vier collega’s wanneer ze een paar dagen na zijn begrafenis in de trein zitten op weg naar het werk.
Hoe ziet een hedendaagse held eruit, vraagt filosoof Frank D’hanis zich af in Held, over moed in complexe tijden, want het heldendom ligt niet meer voor de hand. Helden zie je alleen nog in strips en animatiefilms. Ze zijn iets voor kinderen, terwijl wij wel beter weten en iedere altruïstische daad meteen deconstrueren tot haar egoïstische componenten. Het lijkt wel alsof hij dat deed om anderen te helpen, maar het was gewoon om zijn ego te strelen, zeggen we dan. Maar er zijn wel degelijk nog helden.
Een held word je pas wanneer anderen je zo noemen.
Zonder het nemen van risico’s heb je geen moed of bega je geen heldendaden, aldus D’hanis, maar durf alleen is niet voldoende. Aan 130 door een straat scheuren waar je maar 50 mag is niet moedig, dat is gewoon roekeloos. Nee, een held word je pas wanneer de anderen, die vier collega’s uit Living dus, je zo noemen. En wil je dat worden, dan moet je volgens D’hanis, die zich baseert op het werk van de Amerikaanse psychologen Philip Zimbardo en Zeno Franco, een paar regels in gedachten houden. Zo kijk je best verder dan je neus lang is, denk je goed na over wat je ziet, laat je je niet leiden door samenzweringstheorieën, vraag je je af wat de risico’s van je mogelijke heldendaad zijn en – misschien wel de belangrijkste regel – ben je een ambetanterik, iemand die onrecht ziet en aanklaagt, een klokkenluider dus.
Uiteindelijk houdt D’hanis een pleidooi voor het gemeenschapsdenken en tegen de individualisering die het politieke vervangt door online influencing. Het grote verhaal is vervangen door veel betekenisloze kleintjes en storytelling is story selling geworden, zou je met de woorden van de Koreaans-Duitse filosoof Byung-Chul Han kunnen zeggen. Paradoxaal genoeg is Held, over moed in complexe tijden een ietwat pijnlijk voorbeeld van deze individualisering. Het boek is immers bijzonder onevenwichtig doordat D’hanis zo uitvoerig stilstaat bij zijn eigen verhaal, zijn verleden als amateurbokser en hoe hij nadien een paar keer door de scholen waarvoor hij als docent werkte aan de deur werd gezet. De essentie van het boek komt zo volstrekt in de schaduw te staan.
