Bekende boekenvrienden vertellen over dat ene werk dat ze hun nooit mogen afpakken. Schrijfster, cartooniste en coluministe Fleur van Groningen schreef zelf een boek over haar hoogsensitiviteit, en blijkt ook gevoelig voor dat ene boek over een gruwelijke oorlog: Oorlog en Terpentijn.
Eigenlijk heb ik een bloedhekel aan oorlog, ook in fictie’, bekent Fleur van Groningen. ‘Vroeger liep ik in een wijde boog om elke oorlogsfilm en elk oorlogsboek heen, ik vind al dat leed té verschrikkelijk. Toch kies ik voor Oorlog en Terpentijn van Stefan Hertmans. Het is de lieve schuld van mijn vriend, Seppe van Groeningen. Die gaf me het cadeau toen ik voor het eerst in twintig jaar op reis ging met mijn moeder. Het was zo’n kleine Dwarsliggereditie met van die bijbelblaadjes, en hoewel ik van plan was een ander boek te lezen, werd ik vanaf de eerste pagina gegrepen door Hertmans’ poëtische taalgebruik. Hij schrijft zo scherpzinnig, zo intelligent, zo ontroerend ook.
De schoenmakerij van mijn opa werd tijdens WO II platgebombardeerd. Hij is die nacht volledig grijs geworden
‘De thematiek ligt me na aan het hart. Begin dit jaar is mijn vader overleden, een man die ik nooit goed gekend heb, en na zijn dood ben ik als een detective door zijn nalatenschap gaan snuisteren. Blijkt dat hij als klein jongetje zwaar getekend is geweest door de oorlog. Het geweld en de dreiging hebben hem geknakt. Zo moest hij toekijken hoe de gloednieuwe schoenmakerij van zijn vader, een winkel waar ze net al hun familiekapitaal in hadden gepompt, meteen tijdens de eerste oorlogsdagen platgebombardeerd werd. Het verhaal gaat dat mijn grootvader in die nacht volledig grijs is geworden, zoveel zorgen maakte hij zich over de vernieling van zijn toekomst.
‘Dat trauma heeft ook mijn vader gekortwiekt. Hij had grootse dromen, wilde kunstschilder worden en hij heeft, net als Hertmans’ grootvader, zijn hele leven geschilderd, maar een echte doorbraak is uitgebleven. Ondanks zijn liefde voor esthetiek – hij was een veelvraat op het gebied van schoonheid, hield van zowel lekker eten als van alle vormen van kunst – voelde hij zich geremd in zijn expressie, en hij waande zich gedoemd om altijd in de schaduw te blijven staan. Dus nam hij vrede met een baan als tekenleraar. Daarnaast speelde hij ook viool in de begeleidingsband van Wannes Van de Velde. Mooie verwezenlijkingen, maar voor hem voelde het misschien bitter aan.
‘Op sommige foto’s die ik vanonder het stof gehaald heb, kun je de teleurstelling van zijn gezicht lezen. Ook in de gesprekken die ik met zijn vrienden en kennissen gevoerd heb, komt de oorlog altijd naar voren. In mijn hoofd broeit het om zijn verhaal in een roman te gieten, maar nu ik Hertmans’ ode heb gelezen, voel ik me toch wat geremd door zijn talent. Nu, die verlamming zal hopelijk wegebben, en elk boek is anders, dus ik kan alleen maar lering trekken uit Oorlog en Terpentijn.’
Leven zonder filter, Fleur van Groningen, Horizon, 256 blz., 19,99 euro
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
