Al dertig jaar rekent Tim Burton op de muziek van Danny Elfman om zijn moderne sprookjes nog feeërieker en zwieriger te maken. Elfman viert dat met groots opgezette filmconcerten over de hele wereld, van Tokio tot nu ook Brussel. ‘Maar ruzie tussen ons is nooit uitgesloten. We hebben ooit twee jaar niet met elkaar gesproken.’
Wat Ennio Morricone was voor Sergio Leone en Bernard Hermann voor Alfred Hitchcock is Danny Elfman voor Tim Burton: de muzikale steun en toeverlaat die zowat al zijn films naar een nog hoger niveau tilt. Elfman en Burton werken al dertig jaar jaren samen, met fraaie resultaten als Edward Scissorhands (1990), The Nightmare before Christmas (1993), Beetlejuice (1988), Mars Attacks! (1996) en Frankenweenie (2012). ‘Als tiener had ik me voorgenomen iets in de film te doen. Ik dacht aan monteren. In mijn stoutste dromen zag ik me achter de camera staan of regisseren. Ik zag me eigenlijk alles doen, behalve acteren – daar had ik het talent niet voor. Maar aan componeren heb ik zelfs nooit gedacht. Ik kende ook niets van orkestrale muziek.’
Toch kwam Burton net bij Elfman aankloppen toen hij muziek nodig had voor zijn debuut Pee-wee’s Big Adventure (1985). ‘Als twintiger had ik meegespeeld in de muziektheaterband van mijn broer Richard, The Mystic Knights of the Oingo Boingo. Toen Richard het plan opvatte een gekke midnight movie te maken, zorgde ik voor muziek. Een fan van die film, Forbidden Zone (1980), was Paul Reubens. Toen hij later de hoofdrol speelde in Pee-wee’s Big Adventure, liet hij mijn naam vallen. Tim kende me van Oingo Boingo. Ik was niet zeker of ik een filmsoundtrack kon schrijven. Maar Tim zei dat ik het in me had. Ik dacht: ‘Ik waag het erop. Als hij zijn debuut wil verprutsen met luizige muziek, dan is dat zijn zaak.’
Dertig jaar en vijftien films later werken jullie nog altijd samen? Wat bindt jullie?
DANNY ELFMAN: Een voorliefde voor het vreemde, het bizarre? Tim heeft een bijzondere gevoeligheid voor het ongewone en ik vind het niet moeilijk om hem daarin te volgen. Ik kan me muzikaal makkelijk uitleven in de fantastische universums die hij verzint.
De legendarische samenwerking tussen Hermann en Hitchcock is in grote ruzie geëindigd. Kun je je voorstellen dat je niet langer met Burton zou samenwerken?
ELFMAN: Ik moet wel. Voor zijn volgende film, Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children, schrijf ik de muziek niet! En niemand weet of we daarna wel weer zullen samenwerken. Wat er straks ook gebeurt, ik zal niet verbitterd zijn. Ik heb 31 zeer mooie jaren met hem beleefd en vijftien films met hem gemaakt. Dat kan niemand me afpakken.
We hebben ooit ruzie gehad. Op het einde van The Nightmare before Christmas: ik moest Ed Wood (1994) laten vallen. Twee jaar hebben we niet tegen elkaar gesproken. Op het einde voelde ik me daar rotslecht bij en hij ook. Na een telefoontje van de producer van Mars Attacks! heb ik Tim voorgesteld alles te vergeten en met een wit blad te herbeginnen. En hup, we waren weer vertrokken voor tien mooie jaren. Het probleem is dat ruzie nooit uitgesloten is met wufte persoonlijkheden als hij en ik.
Luister je soms nog naar je oude werk?
ELFMAN: Ik heb zo’n concertreeks als deze jarenlang afgewimpeld omdat ik geen zin had om al die oude soundtracks voor een orkest te bewerken. Maar toen ik bij de 25e verjaardag van Pee-wee’s Big Adventure een cd-box mocht uitbrengen met alle muziek van de Burton-films, moest ik wel alles opnieuw beluisteren en in demo’s en outtakes gaan snuffelen. Ik ben daar drie maanden mee bezig geweest. Een heel bizarre tijdreis. Ik had er sinds Pee-wee’s Big Adventure, Batman (1989) en Beetlejuice nooit meer naar geluisterd.
Tijdens het concert in de Royal Albert Hall in Londen zong je de Jack Skellington-songs uit The Nightmare before Christmas. Ik begrijp dat je zeer verknocht bent aan die songs. Ga je dat in Brussel ook doen?
ELFMAN: Ik kan er in Brussel om logistieke redenen zelf helaas niet bij zijn. En ja, ik ben inderdaad verknocht aan die songs. Ik vereenzelvigde me tijdens het componeren helemaal met Jack. Ik zou duizend doden gestorven zijn als iemand anders die songs destijds had ingezongen.
Maanden voor het concert in de Albert Hall vroegen de producers of ik ook wilde zingen. Ik zei zonder nadenken ja. Te laat besefte ik dat ik achttien jaar niet meer gezongen had en dat die liedjes niet echt gemakkelijk zijn. Maar ik kon niet meer terug. Er was al reclame voor gemaakt. Na al die jaren weer dat podium beklimmen was een van de meest angstaanjagende momenten in mijn leven. Ik vreesde een catastrofe. Maar het publiek in de Albert Hall was ongelofelijk warm, en ik heb ervan genoten. Zo lang het plezant blijft, doe ik ermee voort.
Het concert heet Danny Elfman’s Music from the Films of Tim Burton, maar jij bent er in Brussel niet bij?
ELFMAN: Het wordt ook zonder mij een goed concert, hoor. Ik vind het zéér spijtig dat ik er in Brussel niet bij kan zijn. Ik ben gek op reizen én de cirkel zou rond geweest zijn. Op mijn achttiende besloot ik te reizen. Ik nam een viool mee, ook al kon ik daar nog niet op spelen. In Parijs zocht ik mijn broer op, die toen meespeelde in Le Grand Magic Circus, een muziektheaterensemble. De regisseur hoorde me op mijn viool oefenen en stelde me voor om mee op tournee te gaan. Zoiets zou nooit in me opgekomen zijn, maar ik hapte toe. En mijn eerste optreden was in Brussel, in 1971 of 1972. Honderdveertien jaar later zou ik heel graag nog eens optreden in Brussel.
Toen ik thuis aan de ontbijttafel vertelde dat ik jou zou interviewen, werd spontaan jouw begintune van The Simpsons geneuried. Achtervolgt dat je?
ELFMAN: Het is de grote ironie van mijn leven! Mijn honderdste filmsoundtrack is in zicht. Aan de meeste filmmuziek heb ik lang en hard gewerkt, zeven dag per week, drie maanden aan een stuk. Slavenarbeid, voor films die soms na twee dagen alweer van de affiche gehaald werden. De tune van The Simpsons heb ik puur voor het plezier gecomponeerd. Ik verwachtte niet dat die reeks het langer dan een seizoen zou uitzingen. Het was de gemakkelijkste klus uit mijn leven. Na de meeting met schepper Matt Groening kroop ik weer in de auto en tegen dat ik thuis was, had ik de tune al in mijn hoofd. Vier uur later was alles uitgeschreven. Groening beluisterde de tape en liet weten dat het perfect was. Een paar weken later namen we de muziek op. En dat was het. Iets eenvoudigers heb ik nooit gedaan. En net dát wordt het bekendst. Rechtvaardigheid bestaat niet.(lacht)
DANNY ELFMAN’S MUSIC FROM THE FILMS OF TIM BURTON
Op 30/4 in Paleis 12 op de Heizel, Brussel. Alle info: palais12. com
DOOR NIELS RUËLL
‘AAN AL MIJN SOUNDTRACKS HEB IK LANG EN HARD GEWERKT. EN NET DAT ENE DING DAT IK IN VIER UUR SCHREEF, DE TUNE VAN THE SIMPSONS, IS MIJN BEKENDSTE WERK.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
