‘Zonder die video over mijn vagina zat ik nu niet in een Marvelfilm’

Met Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings maakt Awkwafina ook haar entree in het Marvel-universum. Is er eigenlijk nog een plek waar je de rapper, actrice en comedian niet kunt treffen?

Katy, die in San Francisco de wagens van chic volk netjes parkeert, ontdekt dat haar collega en beste vriend eigenlijk niet Shaun heet maar Shang-Chi. Belangrijk nog: hij is akelig goed in oosterse krijgskunsten. Een vet gevecht op het openbaar vervoer later vliegen ze samen naar Macau om de confrontatie aan te gaan met Shang-Chi’s vader: een eeuwenoude onderwereldkoning. Die wil met tien magische ringen en een schurkenleger het magische rijk onder de voet lopen waar wijlen Shang-Chi’s moeder ooit tussen de fabeldieren opgroeide. ‘Het is een origin story geworden die zelfs mij verbaasde’, vertelt Awkwafina over Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings, de Marvelfilm die sinds een week hier in de bioscopen draait. ‘Uiteraard ontbreekt het niet aan groots opgezette actiescènes en de epische kwaliteiten die je van een Marvel-film verwacht. Maar daarnaast is er een mooie verhaallijn, die behoorlijke duister is als je er even over nadenkt. En uiteráárd is Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings de eerste in zijn soort.’

Waarmee ze dus bedoelt dat dit superheldenspektakel voor Amerikanen met een Aziatische achtergrond zo’n beetje hun Black Panther moet worden. Of zoals haar tegenspeler Simu Liu, die Shang-Chi vertolkt, het uitdrukt: ‘We zien de allereerste Aziatische superheld in het Marvel Cinematic Universe (MCU). Dat alleen al is een wereld van verschil met voorgaande Marvel-films. Dit is een mijlpaal. Niet alleen voor het MCU maar voor Aziatische mensen uit de hele wereld. Eindelijk zien ze zichzelf zo weerspiegeld.’

Awkwafina nuanceert: ‘Dit is een heuglijk moment. We vieren ‘de eerste’. Maar waarom heeft het zo lang moeten duren? De waarheid is dat Hollywood maar traag evolueert. De voorbije drie, vier jaar zien we gelukkig wel enige vooruitgang. Maar is één superheld genoeg? Natuurlijk niet. Elke gemeenschap verdient een heel leger superhelden die haar uiterlijk én cultureel vertegenwoordigen. Hopelijk duwt Shang-Chi de deur nu niet alleen voor Aziaten wat verder open maar voor alle ondervertegenwoordigde gemeenschappen ter wereld.’

Met grappen en blikken vol ongeloof zorgt Katy, Awkwafina’s personage in de film, ervoor dat Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings – de titel alleen al is een stevige mondvol – niet te zwaar op de hand wordt. Zij was overigens de eerste actrice die regisseur Destin Daniel Cretton, die voordien met Brie Larson Short Term 12 (2013), The Glass Castle (2017) en Just Mercy (2019) draaide, voor zijn superheldendebuut engageerde. Hij zag ook een bijzondere rol weggelegd voor Awkwafina. ‘We wisten dat we iemand nodig hadden om Shang-Chi te verankeren in de Aziatisch-Amerikáánse cultuur. Niemand kan dat beter dan Awkwafina.’

Zijn woorden brengen de veelzijdige actrice wat in verlegenheid. ‘ Oh well… Ik vond eerlijk gezegd níét dat ik veel research of voorbereiding nodig had om Katy te spelen. Zij sluit gewoon nauw aan bij míjn levenservaring.’

Zelf groeide Awkwafina – echte naam: Nora Lum – op in Queens, New York, als dochter van een Chinees-Amerikaanse vader en een Koreaanse moeder die begin jaren zeventig naar de VS geëmigreerd was. Op haar vierde verloor ze haar moeder, waarop haar vader en diens ouders zich om haar bekommerden. Met name de band met haar Chinese grootmoeder werd innig.

Het gezin moest zich in elk geval dubbel plooien om de rekeningen te kunnen betalen. Op school was Nora geen modelleerling. Ze sloeg regelmatig lessen over, haalde geen goede punten, hing graag de clown uit en kampte met aandachtsstoornis en depressie. De racistische verwensingen die al eens haar deel waren, gaven haar soms, kortstondig, het nare gevoel dat ze niet helemaal thuis was in het land waar ze geboren was. Maar toen ze voor een jaar naar China trok, kwam ze er al snel achter dat ze daar nog veel minder paste. Vandaag omarmt ze haar dubbele achtergrond: ‘En ik prijs me gelukkig wanneer ik personages mag spelen die de kijker laten proeven van de Aziatisch-Amerikaanse ervaring.’

Op de kunsthumaniora LaGuardia – in die tijd werd Awkwafina ook haar roepnaam – bekwaamde ze zich in klassiek en jazz en speelde ze trompet. Aan de universiteit koos ze voor journalistiek en vrouwenstudies. Volgens de overlevering – ze geeft inmiddels toe dat ze ook niet erg goed was in haar werk – verloor ze haar baan bij een uitgeverij toen haar werkgever haar herkende in een YouTubeclip. Dat was My Vag, waarin ze met de nodige humor rapte over haar edele delen, als in ‘Awkwafina’s a genius / And her vagina is 50 times better than a penis’ of ‘My vag speak five different languages / And told yo vag: “bitch, make me a sandwich.”‘.

De clip ging viraal en hielp haar aan enkele betaalde optredens, waarop Awkwafina besloot zich helemaal te smijten op rappen en grappen. ‘Op die knop klikken om mijn allereerste YouTubevideo te uploaden – My Vag dus – is de beste beslissing uit mijn leven tot nog toe. Als ik dat toen niet gedurfd had – en veel heeft het niet gescheeld – dan was ik hier vandaag niet met jou over de nieuwe Marvelfilm aan het praten.’

De slechtste beslissing uit haar leven herinnert ze zich overigens ook nog: ‘Te vaak de turnlessen spijbelen. Niet zozeer omdat dat mijn conditie niet echt geholpen heeft, maar omdat ik op het einde van het schooljaar de rekening gepresenteerd kreeg. Om over te mogen gaan moest ik tijdens de zomer turnlessen volgen. Geloof me, dat is niet waar je je zomer aan wilt besteden. Bovendien is het knullig. De meesten hadden zomerschool wiskunde aan hun been, of een ander moeilijk en belangrijk vak. Ik turnen.’

Seth Rogen vond haar YouTube-werk grappig en gaf haar een rolletje in Bad Neighbours 2: Sorority Rising (2016). Meteen daarop volgde een rol in de Netflix-dramedy Dude van Olivia Milch. Milch schreef ook het scenario voor Ocean’s 8, en plots stond Awkwafina naast Rihanna en Cate Blanchett op de set. De grote doorbraak volgde in 2018 met Crazy Rich Asians, een dikke hype in de VS. In die romantische komedie met louter Aziatische en Aziatisch-Amerikaanse acteurs speelt Awkwafina Peik Lin, een van de kleurrijkste personages van de film. Het jaar daarop schitterde ze bovendien in een heel andere, veel ingetogener rol: het arthousecircuit drukte The Farewell van Lulu Wang aan de borst. In dat verhaal vertelt een Chinees-Amerikaanse familie grootmoeder Nai Nai niet dat ze een terminale kanker heeft, maar komt ze bij wijze van afscheid samen met het excuus van een trouwfeest. Awkwafina’s personage, de uit de VS overgevlogen Billi, heeft het daar moeilijk mee en wordt heen en weer geslingerd tussen de Chinese en Amerikaanse cultuur.

‘Ik ben heel blij met wat The Farewell voor mij heeft in gang gezet’, zegt Awkwafina. ‘Zulke met passie gemaakte, persoonlijke films geven je het meeste voldoening. Maar ik ben er vooral trots op dat het goed afgelopen is. Vandaag heb ik makkelijk praten maar destijds was ik best onzeker. Billi was mijn eerste dramatische rol, een grote uitdaging en absoluut geen makkelijke stap. Maar Lulu Wang en haar team staken enorm veel liefde in die film. Dat is mijn geluk geweest. Ik kreeg het vertrouwen en heb de rol tot een goed einde gebracht. Emotioneel, persoonlijk en professioneel heeft dat veel voor me betekend.’

Awkwafina was oorspronkelijk overigens ‘Aquafina’, een merknaam waaronder Pepsi gefilterd water op flessen trekt. De zestienjarige Nora Lum vond het grappig hoe bedrijven met zulke vreemde namen een subtiele touch aan hun producten willen geven. De naam bleef uiteindelijk hangen, de spelling moest natuurlijk lichtjes aangepast worden. ‘Een tijdje is er wel een dualiteit tussen Awkwafina en Nora Lum geweest’, legt ze uit. ‘Ik kan niet ontkennen dat ik mezelf soms misschien wel verborg achter de veel minder schuchtere Awkwafina. Ik was nog jong toen ik die naam koos. Maar die fase is echt wel achter de rug. Awkwafina is geen personage, het is mijn artiestennaam. Ik besef nu dat Awkwafina en Nora Lum een en dezelfde zijn. Of in elk geval toch niet zonder elkaar kunnen bestaan.’ En met alles wat ze in de buurt van camera’s en microfoons uitspookt – hadden we bijvoorbeeld al gezegd dat ze ook de ster én een van de bedenkers is van de comedyreeks Awkwafina Is Nora from Queens? – is het bepaald niet onhandig als je met twee bent.