James Bond krijgt er op zijn oude dag een nieuwe tegenstander bij, één die zich bovendien weinig aantrekt van erecodes onder actiehelden. ‘XXX’ brengt een superspion die de wereld kan redden zonder te weten hoe je een martini mixt.

van erecodes onder actiehelden. ‘XXX’ brengt een superspion die de wereld kan redden zonder te weten hoe je een martini mixt.

Sony, producent van XXX, probeerde al lang zijn eigen James-Bondfilm te lanceren, maar was daar nooit echt in geslaagd. Ditmaal gooide de maatschappij het dan maar over een andere boeg: in plaats van de veteraan-spion te kopiëren, koos men de tegenovergestelde aanpak: hem van kant maken. De openingsscène van XXX: een spion in maatpak probeert zich tijdens een heavy-metalconcert te mengen tussen het publiek. Hij springt onvermijdelijk in het oog en wordt om het leven gebracht. In zijn plaats komt de charismatische onruststoker Xander Cage (Vin Diesel) aandraven. Cage rijdt niet met een Aston Martin, maar met een hip scheurijzer waar het testosteron van afdruipt. Hij komt net als Bond in contact met een beeldschone vrouw, maar die is wel van kop tot teen getooid met tattoos. En in plaats van het bekende Bondthema van Monty Norman hoor je dreunende techno van Orbital. Het moge duidelijk wezen: in het jaar dat de James- Bondsaga veertig wordt en ster Pierce Brosnan vijftig, gaat XXX resoluut de andere kant op, de kant van de tienerjongens, de belangrijkste doelgroep in Hollywood. De man die het allemaal in beeld brengt en orchestreert, is regisseur Rob Cohen, 53 jaar en dus zelf een stuk ouder dan Bond. Toch voelt Cohen, dankzij XXX en The Fast and the Furious – ook met Vin Diesel in een hoofdrol -, perfect aan wat er leeft bij jongeren. Terwijl veel regisseurs er geen flauw benul van hebben hoe een ‘rail slide’ op een skateboard eruitziet, weet Cohen zelfs hoe die klinkt. Als Cage uit een restaurant wegsnelt om aan een scherpschutter te ontkomen, springt hij op een inderhaast gegapt dienblad om er vervolgens de leuning van een trap mee af te glijden. Omdat het oorspronkelijke geluidseffect te onecht klonk, schraapte de geluidsploeg een steelpan over het voetpad, om het juiste, knarsende geluid te krijgen. ‘Die scène zegt alles over Vins personage, en het heeft bovendien precies het juiste geluid’, zegt Cohen. ‘Elke tiener weet hoe zoiets klinkt, dus moet je ze niet in de maling proberen te nemen.’ De regisseur groeide op met Bondfilms als Dr. No, maar maakte voor een groot deel van zijn carrière ernstige, dikwijls sentimentele films. Tot hij zich kaalschoor en zich een oorpiercing liet schieten. Zijn carrière was vertrokken. ‘Ik koesterde gewoon het kind in mij, dat graag naar spannende films keek, in plaats van de intellectueel uit te hangen die afstudeerde in Harvard en de critici op zijn hand wilde krijgen’, aldus Cohen, die op zijn set feestte als een wilde tiener en in één moeite ook een affaire begon met de 27-jarige actrice Asia Argento.

In tegenstelling tot andere recente blockbusters is XXX niet gebaseerd op een bestaande film, strip of cartoon. Maar hij is wel schatplichtig aan X Games (een Amerikaans kampioenschap voor extreme sporten, ds). De film ademt dezelfde rebelse tegencultuurattitude uit en daarnaast duiken er ook verbluffende krachttoeren op: een parachute die openklapt als een wagen de lucht doorklieft, een ontsnapping uit een hinderlaag op een vliegende motor, een bloedstollend huzarenstukje op een snowboard oog in oog met een lawine. Aan de andere kant volgt XXX wel mooi alle vertrouwde actieconventies, zodat zich uiteindelijk de vraag stelt of je tegelijk een genre kan nabootsen én het heruitvinden? ‘Cage is een figuur die anarchie verkiest’, zegt scenarist Rich Wilke over de tegendraadse spion. ‘Dus ja, we zetten het genre een beetje op zijn kop, maar we herwaarderen tegelijk alles waar het voor staat.’

Diesels personage is een in extreme sporten gespecialiseerde atleet, die aan een lang verblijf in de cel kan ontsnappen als het Nationale Veiligheidsagentschap hem rekruteert om te infiltreren in een groep Russische revolutionairen. Cage herkent veel van zichzelf in de revolutionairen – ze feesten naar hartenlust en de vrouwen zijn bloedmooi -, maar hij beseft dat nihilisme minder leuk wordt als er onschuldige slachtoffers vallen. ‘In het begin geeft Cage geen cent om wat er in de wereld gebeurt, zoals een groot deel van de jeugd’, zegt Vin Diesel. ‘Maar dan wordt hij gerekruteerd om de wereld te redden. Uitgerekend de persoon van wie je dat het minst zou verwachten, leert in iets te geloven. Een waardevol verhaal, zeker na de gebeurtenissen van september vorig jaar.’

De timing van XXX zit inderdaad goed. Afgestudeerde tieners overspoelen tegenwoordig spionagentschappen met hun kandidatuur. Toch is het een wonder dat de film er nu al is. Toen productiehuis Revolution voor het eerst naar het script keek, moest kaskraker The Fast and the Furious nog in de bioscoop verschijnen. Niet meteen een probleem, want Todd Garner, productiehoofd bij Revolution, had al een eerste versie van het drama over street races gezien en wist dat het de jonge bioscoopbezoekers zou begeesteren. Jammer genoeg wisten ook de agenten van Vin Diesel dat. En dus schoot de prijs van Diesel de hoogte in: van 2,5 miljoen naar 10 miljoen dollar. Het productiehuis steigerde. Maar ondanks alle alternatieven – Ewan McGregor, misschien? – kwam Cohen steeds terug op de ster waarmee hij samenwerkte in The Fast and the Furious. En daar had hij zijn redenen voor. De aantrekkingskracht van Vin Diesel, in het echte leven Marc Vincent, gaat verder dan een arsenaal wapens, zijn korrelige stem en zijn acteervaardigheden. Zijn grootste troef is zijn mysterieuze, multiculturele look, waardoor jonge mannen zich in hem herkennen en een niet gering aantal jonge vrouwen van uiteenlopende etnische achtergrond voor hem vallen. Dus als James Bond de volgende keer zijn klassieke introductiezin ‘My name is Bond, James Bond’ uit zijn mond laat rollen, wees dan niet verbaasd als tieners antwoorden met: ‘James Who?’. © Newsweek.Vertaling Dominique Soenens

Door Ruben Nollet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content