De nieuwe plaat van Hooverphonic is – het klinkt bijna als een vloek – een conceptalbum geworden, over ’the rise and fall’ van een zangeresje genaamd Jackie Cane. We legden de cd samen met Alex Callier en Geike Arnaert onder de scanner. Een doorlichting, track per track.

Door Peter Van Dyck

‘Hooverphonic Presents Jackie Cane’, uit op 1/10 bij Sony Music.

Een popmusical? Een conceptplaat? De meeste hedendaagse popgroepen halen daar hun neus voor op. Maar Hooverphonic is altijd al een beetje de vreemde eend in de bijt geweest. Hooverphonic Presents Jackie Cane is het verhaal van ’the rise and fall’ van Jackie Cane, een personage dat voor het eerst in het gelijknamige nummer op The Magnificent Tree opdook. Jackie Cane is een femme fatale die het als zangeres wil maken en om die reden haar familie en het onooglijke, bekrompen stadje waar ze opgroeide, ontvlucht. Ze wil iets doén met haar leven, maar haar tweelingzus begrijpt niet dat Jackie haar carrière laat primeren op de familiebanden en blijft verbitterd achter. ‘Het verhaal is enkel een kapstok’, zegt Alex Callier, het muzikale brein van Hooverphonic. ‘Wij wilden gewoon een popplaat met universele nummers maken. Maar hier en daar zijn wel wat persoonlijke noten binnengesmokkeld. De raadselachtige mix van verlegenheid en charisma die Jackie bezit, verwijst naar Geike. En het is ook geen toeval dat de passies van de twee zussen, muziek en koken, ook mijn passies zijn.’

Sometimes

Sometimes gaat over de haat-liefdeverhouding tussen de zussen Cane. ‘Why don’t you ever get the point/you’re much too slow for me’, zingt Geike Arnaert.

Hoe kwamen jullie op het idee om tweelingzussen de hoofdrol te laten spelen?

Callier: Het gaat in onze cultuur àltijd al over koppels. Dat is afgezaagd. Een eeneiige tweeling daarentegen, dat is zo superboeiend. Ze worden uit één ei geboren, ze lijken fysiek heel erg op elkaar en toch kunnen er fundamentele verschillen tussen hen zijn. Dat maakt die bloedband eigenlijk nog extremer.

Het valt meteen op dat Geike als een actrice in de huid van de personages kruipt.

Geike Arnaert: Eigenlijk is die zoektocht naar andere stemmen al op onze vorige cd The Magnificent Tree begonnen.

Alex Callier: Ik haat de muzikale masturbatie die je tegenwoordig overal hoort. Het karakter van een nummer wordt ook bepaald door de persoonlijkheid van de zanger. Als je naar een hedendaagse cd luistert, ben je vaak al na enkele nummers de stem beu. Met een oude plaat zoals Déjà-vu van Crosby Stills Nash & Young heb je dat niet. Het heeft natuurlijk ook te maken met beperktheid. Geike heeft een elastische stem. De broers Kolacny stonden, toen zij in de studio aanwezig waren, ook al in bewondering voor de flexibiliteit van haar stem. Omdat de meeste zangers tegenwoordig hun zanglijnen zélf schrijven, kiezen ze doorgaans voor de gemakkelijkste oplossing. Ze blijven veilig bínnen hun stembereik. Terwijl dat tikje te hoog of te laag een song net boeiend kan maken. Dat is in het leven toch ook zo? Alles wat té is, spreekt de mensen aan. Elk nummer op Hooverphonic Presents Jackie Cane is anders en moet navenant worden vertolkt. We missen in onze maatschappij variatie. Op álle gebied. Kijk nog maar naar het straatbeeld. Alle auto’s zien er krak hetzelfde uit. Zo saai. En lelijk. Vroeger had een BMW, Mercedes of Jaguar nog cachet. Zelfs een ‘gewone’ auto als de Kever was trots op zijn eigenheid.

Dit ‘wall-of-sound’nummer is een nakomertje. Het haalde slechts in extremis de cd.

Callier: We waren al in het stadium van het mixen beland toen ik mij een nieuw speeltje had gekocht – een MacIntosh laptop – dat ik meteen eens wou uittesten. Voor ik het besefte, had ik daarop Sometimes geschreven.

One

In één rush geschreven en in één take gezongen. Een instant klassieker zoals eerder 2 Wicky en Mad About You dat waren. In One beseft Jackie Cane dat er, ondanks de wederzijdse irritatie, toch een diepe en stevige connectie is tussen de tweelingzussen.

Callier: Als ik samen ben met mijn oudste broer, dan vraag ik me soms af: hoe kunnen wij uit hetzelfde nest komen en toch zo verschillen? We kunnen ongelooflijk staan roepen en tieren tegen elkaar. Maar twee dagen later komt mijn broer weer bij me over de vloer en is het alsof er niets aan de hand is geweest. Die bloedband is zo sterk. Je kan de hevigste ruzie hebben, maar het blijft je broer. Dit nummer gaat over dat gevoel. Zo had ik ook weinig voeling met mijn grootvader. Maar toen hij stierf, liet ik er toch een traan voor. In relaties is het trouwens niet anders. Je ergert je soms dood aan de mensen van wie je houdt. One zou perfect een duet tussen een man en een vrouw kunnen zijn. Dit is echt zo’n nummer dat verkeerd begrepen zal worden. Ik ben er zeker van dat mensen het als openingsdans op hun huwelijksfeest zullen kiezen. Zo draaide Tom Helsen Mad About You op zijn huwelijk. Ik zei hem: ‘Tom, je weet toch wel dat dit over een onmogelijke relatie gaat.’ Maar ja, hij vond het hoe dan ook een mooi nummer.

Human Interest

‘Don’t dare to point your finger at me’, bijt Jackie Cane van zich af. ‘ I’m not the one you want me to be.’Ze geeft haar fouten toe, maar iedereen maakt toch wel eens uitschuiver? Human Interest heeft het ook over de irritatie die artiesten voelen als ze door Jan en alleman lastig worden gevallen. Alex Callier kan daarover meespreken, maar vergroot het bij Jackie Cane wel behoorlijk uit.

Callier: Die tol van de roem, dat is natuurlijk een cliché. Maar ik ben gefascineerd door clichés. Waarom wordt iets een cliché? Ik merk dat zelf ook: hoe er in de muziekwereld wordt geroddeld. Nog zo’n rock-‘n-roll mythe is het gerotzooi met drugs. Maar het klopt wel dat je in het muziekmilieu op junkies botst. Hoe komt dat? Dat soort vragen houdt mij bezig.

‘Human Interest’ is een geslaagd huwelijk van strijkers en beats. Het doet wat aan Craig Armstrong denken.

Callier: Als je het uitkleedt, zal je merken dat het een zwaar Depeche Mode gehalte heeft. Het is très eighties. Maar de link met Craig Armstrong is geen toeval. Matt Dunkley heeft het nummer gearrangeerd, en dat is de man die ook voor Armstrong de orkestraties verzorgt.

Nirvana Blue

Soms moet een mens een moeilijke stap zetten en beslissingen nemen die niet prettig zijn. Dat wil Nirvana Blue zeggen. ‘I just jumped out in the open/without knowing if the parachute will save me’.

Callier: Jackie waagt een sprong in het onbekende door het ouderlijk huis te verlaten. Dat was geen eenvoudige beslissing. Sommige mensen durven zo’n knoop niet door te hakken en krijgen daar later spijt van. Je moet het lef en karakter hebben om mensen achter te laten en je eigen kansen te gaan.

Het is een klassiek popliedje. Burt Bacharach is niet ver weg.

Callier: Een goed nummer wordt gedragen door een sterke melodie. Maar waar hoor je dat nog: een sterke melodie? Volgens mij kan een straffe song zelfs overleven in een pianobarversie. Kijk maar naar al die nummers van de Beatles: er bestaat niet voor niets van al die songs een muzakuitvoering. We wilden Nirvana Blue graag op single zetten, maar kregen bij de platenfirma geen gehoor. ‘Niet geschikt voor de radio omdat er de eerste twee minuten geen drums in te horen zijn’, was het argument. Dat het al zo ver gekomen is: triest vind ik dat. Alleen de Duitse platenfirma gelooft er blijkbaar in.

The World Is Mine

Jackie Cane bevindt zich op het toppunt van haar carrière en geniet met volle teugen van de aandacht. Ze lijkt ‘everybody’s darling’, staat in modebladen en dweilt de jetset party’s af.

Callier: Jackie is verschrikkelijk naïef. De wereld ligt niet aan háár voeten, zoals ze denkt, maar aan die van haar manager, die haar manipuleert. The World Is Mine is een opgewekt uptempo nummer. Voor veel mensen was dat even slikken, want blijkbaar verwacht men zo’n song niet meteen van Hooverphonic. Toegegeven, dit nummer is opnieuw zwaar beïnvloed door Burt Bacharach.

Jackie’s Delirium

Het optimisme van The World Is Mine wordt in de kiem gesmoord. Het contrast kan niet groter zijn: Jackie’s Delirium is een psychedelische trip, badend in een oosterse sfeer. De faam toont haar keerzijde. Jackie Cane bezwijkt aan de druk en raakt zwaar verslaafd aan de roesmiddelen.

Callier: Dat is iets waar wij van gespaard gebleven zijn. We zijn gelukkig sterk genoeg om aan die verleiding te weerstaan maar als je om je heen kijkt, zie je mensen dicht bij je toch in de val trappen. Muzikanten als Elliott Smith en Hope Sandoval bijvoorbeeld. Veel talent gaat kapot aan de drugs en wordt zo vergooid. Doodzonde is het. Dit is weer eens een bewijs van hoe hardleers mensen kunnen zijn. Sommigen moeten bijna in hun doodskist liggen voor ze inzien dat ze met een probleem zitten. Ik weet nog heel goed dat bij onze eerste grote tournee de Amerikaanse tourmanager me waarschuwde: ‘Zorg dat je iets hebt om je bezig te houden want er zijn on the road te veel dode momenten waarop je je stierlijk verveelt.’ Het is door die verveling dat muzikanten naar drugs grijpen. Dat is de belangrijkste reden waarom ik enorm investeer in hightech. Als het mij tegen zit, neem ik mijn laptop en begin ik te programmeren. Het is ook geen toeval dat artiesten die al heel lang meedraaien vaak kicken op mediteren en joggen. Dat is bezigheidstherapie. Je hebt iets nodig om even je zinnen te verzetten.

Arnaert: Ik heb altijd genoeg lectuur bij op tournee.

Sad Song

Jackie is de ‘mysterious lies’ moe. ‘Tell me please that it’s time to leave.’ Ze beseft dat ze op het verkeerde spoor zit en een andere richting uit moet. Een song die Callier backstage in een club in Hamburg schreef. Sad Song is heel intimistisch en sober, met een scheutje country.

Callier: Iedereen zegt meteen: Baantjer! En dat enkel omdat de chromatische mondharmonica ze aan het themaliedje van die politieserie doet denken, dat ingespeeld is door Toots Thielemans. Niemand heeft zich dat instrument zo kunnen toe-eigenen als Toots.

Day After Day

Het enige nummer dat vanuit het oogpunt van een derde wordt gezongen. Day After Day is halverwege de cd een recapitulatie van de situatie. ‘All these voices whisper’, klinkt het. Jackie Cane hoort stemmetjes in haar hoofd en raakt in de war. Haar brein blijft maar tollen. Ze wordt bijna gek.

Callier: Daar zit wel een autobiografisch element in. Ik ben innerlijk een ongelooflijke chaoot. Ik compenseer dat door langs de buitenkant supergeordend te zijn, op het dwangneurotische af. Als ik me op dat trekje betrap, word ik kwaad op mezelf.

‘Day After Day’ haalt de grote kanonnen boven. Trompetten, pauken, castagnetten: alles wordt in de strijd gegooid. Niet bang voor wat bombast?

Callier: Voor velen zal het er misschien net over zijn. Er zitten heel wat invloeden in: Ennio Morricone, Scott Walker, John Barry, zelfs Love, Grace Slick en Jefferson Airplane. Ik beschouw bombast niet als iets negatiefs. Ook in de architectuur kan bombast mij heel erg bekoren. Ik vind het gek dat critici inhakken op alles wat naar bombast ruikt, terwijl ze Scott Walker dan wél goed vinden. Over hem mag je geen kwaad woord zeggen, hoewel hij evengoed pauken, een koor en dik uitgesmeerde strijkers liet uitrukken. Bombast of niet, het enige wat telt is of muziek je raakt. (begint Lucky Manuelo uit Iedereen Beroemd te zingen en imiteert vervolgens Josse De Pauw in die film: ‘Gitaren! Trompetten!’ ) Misschien moeten we Dominique Deruddere vragen om de clip te draaien.

Shampoo

Een freaky song vol computergeluiden en met wat R&B in de beats. Jackie Cane ziet in dat ze niet zonder haar tweelingzus kan, ondanks alle spanningen. ‘Still I can’t live without you being me.‘

Callier: Dat nummer heb ik geschreven in bad. Plots flitste die zin door mijn hoofd: ‘You’re the shampoo in my eyes.‘ Ik hou van dat soort metaforen, zie ook Vinegar & Salt op The Magnificent Tree. Op dit nummer zijn de Kick Horns te horen, de Britse blazerssectie waarop onder meer The Rolling Stones een beroep doen. Mét vrouwelijke trombonespeler, wat je zelden ziet.

Others Delight

In ‘Others Delight’ – een song die Alex samen met Geike schreef – is de zus weer aan het woord. ‘You took my passion away’, zingt ze. Ze was een bevlogen kok maar sinds Jackie weg is, heeft ze geen zin meer om haar job nog langer uit te oefenen.

Callier: Ze is haar levenslust kwijt. Ze heeft de energie nodig van Jackie, die veel opgewekter is van inborst. Voor het eerst merk je dat de zus een beetje gaga is. Stilaan beginnen bij haar de stoppen door te slaan.

Een nummer met een dubby onderlaag.

Callier: Het kerkorgel hebben we opgenomen op een wel heel erg exotische locatie: de Berkenboom school in Sint-Niklaas. (lacht) Met dank aan de nonnen die ons het orgel lieten gebruiken. Ook het Scala kinderkoor onder leiding van de broers Kolacny leverde een belangrijke bijdrage.

Opium

Nog meer dub. De combinatie van het ritme met atmosferische keyboards en dito gitaren doet wat aan Ozark Henry denken. Het is Jackie Cane niet gelukt om af te kicken. Ze besluit terug naar huis te keren om orde op zaken te stellen. ‘There’s no reason for you to cry.’ Blijkt nog maar eens hoe complex de relatie tussen de twee zussen is.

Zo nu en dan is de verhaallijn van ‘Hooverphonic Presents Jackie Cane’ moeilijk te volgen.

Callier: Dat komt omdat we met flashbacks werken. Ik heb me een beetje gespiegeld aan Memento. Ik vond de sprongen in de tijd in die film fantastisch.

The Last Supper

Het laatste avondmaal dus. Een pianosong waar volgens Callier zelf ‘wat van Kurt Weill’ in zit. The Last Supper bezit een dramatische kracht en had in een musical als The Phantom Of The Opera kunnen zitten. Het geluid bevindt zich ergens tussen new age en thrillermuziek. ‘Let me save you from your hell/you can’t hide from our destiny’, bereidt ‘zuslief’ Jackie voor op haar onafwendbaar lot.

Callier: Een nummer dat ik op tournee in Spanje had gepend. Het is daarna lang in de lade blijven liggen. Voor deze cd diepte ik het terug op, omdat het wonderwel in het concept paste. Het kwam in de demoversie op de plaat terecht en we hoefden er niets meer aan te veranderen. De sfeer zat perfect.

The Kiss

‘Some say because it’s over/we should be sad but that’s not true/cause death may seem something nasty/but it belongs to me and you/don’t try to avoid your destiny.’Het verhaal beleeft een tragisch Romeo & Julia einde. De tweelingzus doodt Jackie en pleegt vervolgens zelfmoord. Een familiedrama, zeg maar. Ze zag dit als dé manier om van alle smart te worden verlost. Nog meer dan The Last Supper een onvervalst musicallied.

Callier: Een beetje sentimenteel misschien, maar af en toe een gezonde portie drama mag toch wel? Al die politieke correctheid en dat trendy gezever: ik heb daar mijn buik van vol. Muziek dient om mensen te beroeren. Punt uit. Ik hoop stilletjes dat The Kiss voorbestemd is om de top-10 van meest gevraagde begrafenissongs te halen. Op mijn begrafenis mag het al zeker worden gespeeld.

‘Ik ben er zeker van dat ‘One’ verkeerd begrepen zal worden, net zoals ‘Mad About You’. Mensen zullen het als openingsdans op hun huwelijksfeest kiezen.’

‘We wilden ‘Nirvana Blue’ als single, maar de platenfirma weigerde. ‘Niet geschikt voor de radio omdat er de eerste twee minuten geen drums in te horen zijn’. Het is triest dat het al zover gekomen is.’