Keanu spreekt! Meer nog: hij heeft iets te zeggen! De hoofdrolspeler uit de Matrix-trilogie is nooit onze favoriete acteur geweest, maar in dit interview over ‘Revolutions’ ontpopt Keanu Reeves zich onverhoopt tot een filosofisch gesprekspartner. ‘Ik heb het script nooit moeilijk gevonden.’

Extra op www.focusknack.be alles over ’the matrix’ en ’the matrix reloaded’.

In dit blad hebben we ‘koel briesje over de bergen,’ zoals de vertaling van het Hawaïaanse woord Keanu luidt, nooit gespaard (zie Focus Knack van 21 maart 2001 voor een rondje Keanu- bashing). De nu 39-jarige schijnacteur had vóór The Matrix immers een serieus probleem met het eenvoudig uitbeelden van emoties. Als de wat sullige, onwetende en naïeve Neo was hij echter niet slecht gecast, en na die revolutionaire actiefilm leek alles voor hem te veranderen – bijvoorbeeld in The Gift, waarin hij zijn duistere kant kon verkennen. In zes jaar tijd is ook zijn bankwaarde haast verdubbeld, en met de op stapel staande films Something’s Gotta Give, Constantine en Thumbsucker komt hij allicht op de A-lijst der Hollywoodacteurs. Tijdens het ronde-tafelinterview in de Warner Brothers Studios in Burbank, Californië kijkt de acteur eerst bedrukt, want sommige perslui krijgen er maar niet genoeg van Reeves uit te horen over eventuele gelijkenissen tussen hemzelf en Neo. Er is er zelfs een die hem de vraag stelt: ‘Are you The One?’ De acteur blijft daarna bijna tien minuten stil, maar naar het einde toe gaat het uitstekend en blijkt de man die zichzelf voortdurend als onbenul afschilderde voorwaar een genie in a bottle. Dat we dat nog mogen meemaken: Keanu is een filosoof! Jawel, in het universum van The Matrix is inderdaad alles mogelijk.

‘Reloaded’was een optater van jewelste: complex van inhoud, ongezien van actie. ‘Revolutions’ is conventioneler: wat maakt de film volgens u dan speciaal?

Keanu Reeves: Ik hou van de richting waarin het verhaal evolueert. Reloaded eindigt met een groot vraagteken. Neo heeft plots de macht om in de ‘echte’ wereld de sentinels te voelen en ze te stoppen, maar hij bekoopt dat met een coma die realiteit en matrix door elkaar slaat. Ondanks de twijfel in Reloaded kan de derde film het verhaal echter op een vrij eenvoudige, logische wijze afwikkelen. Ik hou ook erg van de epische en tragische grandeur van Revolutions, van de humanistische ingesteldheid: Neo vraagt na heel zijn evolutie uiteindelijk om vrede. Dat perspectief lijkt me erg nobel. Of het derde deel alle Matrix-fans afzonderlijk zal bevredigen, hangt af van de vraag die elk zich stelt. Wat Neo betreft: hij krijgt zijn antwoord. Het eenzame personage uit de eerste film wil de reis die Morpheus hem voorstelt ondernemen om de waarheid te vinden over zijn leven, om het doel van zijn leven te kennen. Neo bereikt in Revolutions een volgens mij erg mooie positie in het leven: die van aanvaarding, van keuze voor liefde en vrede, zowel voor zichzelf als voor de hele wereld.

Voor sommigen lijkt het einde heel open, alsof er plaats moet zijn voor een vervolg.

Reeves: Dat lijkt me een verkeerde interpretatie. Het einde is als het leven zelf. Je vindt allicht hier en daar een antwoord op een fundamentele vraag, bereikt een vorm van inzicht of bewustzijn. Maar zoiets is nooit statisch. Er is eigenlijk nooit een definitief einde. Er komt een einde aan de trilogie, maar de initiële structuur – Machine City, The Matrix, Zion – blijft bestaan.

Wat zijn volgens u de bestanddelen van het fenomeen ‘The Matrix’?

Reeves: Als de films je iets doen, dan krijg je er ook heel wat van terug. Inhoud, ideeën, een provocerende visie op de mensheid, op de werkelijkheid: allemaal dingen die discussie kunnen stimuleren. Daarnaast is er een esthetiek die zijn gelijke niet kent. Die ontstaat uit de synthese van genres, eigenlijk van vorm en inhoud, die de broers hebben gezocht en die de grens van de actiefilm gewoon heeft verlegd. Ik denk dat je in de toekomst gewoon meer van films mag verwachten dankzij The Matrix. Het niveau van dialogen, van ideeën die je in Reloaded gecombineerd met onvoorstelbare actie vindt, is nog nooit in een gelijkaardige actiefilm bereikt. En Revolutions is wéér een nieuwe film.

Filosofen zijn sterk gefascineerd door het gedachtegoed in de trilogie. U ook?

Reeves: De betekenis van evolutie interesseerde me enorm, net zoals de vragen over doel, keuze, vrije wil, de betekenis van een menselijk leven. Er zijn heel wat mensen die Reloaded te moeilijk vonden, die er kop noch staart aan konden krijgen. Maar die twijfel onderscheidt de film precies van alle andere. Ik vond trouwens het eerste script nooit moeilijk, ik kon er onmiddellijk inspringen. Het filosofische element dat mij het meest aanspreekt, is de verbondenheid van dingen.

Wat is dat dan concreet? Noem eens drie literaire referenties die jou en de broers Wachowski met elkaar verbonden voor je hun wereld betrad?

Reeves: Frank Miller’s Ronin, Philip K. Dick’s The Three Stigmata of Palmer Eldridge en misschien enkele boeddhistische teksten over ‘het zelf’.

Het boeddhistische begrip van het zelf bestaat in de ontkenning ervan.

Reeves: Juist.

Wat betekent het voor u?

Reeves: Het zelf heeft gewoon te maken met de aard van de menselijke keuze en ons bewustzijn in termen van de interrelatedness waarover ik sprak. Het omvat je leven te midden van andere levens, je wensen en verlangens te midden van die van anderen, de acties die je onderneemt in een wereld waarin anderen handelen en die een impact hebben op hen, en de acties van anderen die op jou worden uitgeoefend.

Eigenlijk zijn onze ideeën als ’trouw aan jezelf’ en ‘zelfvertrouwen’ onzin. ‘The Matrix’ gaat niet voor niets over de totale opoffering van het zelf aan een groter goed.

Reeves: Het gaat inderdaad meer om de controle verliezen dan om volstrekte beheersing van jezelf.

‘Revolutions’ is veel minder radicaal dan ‘Reloaded’, terwijl het toch om één film ging.

Reeves: Ik vind dat ergens ook. Revolutions is niet helemaal bevredigend op dat vlak, maar dat komt ook omdat het verhaal niet eindig is. Ik denk wel dat de filosofische vraagstelling ergens wordt voortgezet, zeker als je het wilt hebben over oorzaak en gevolg, of over purpose in het licht van hoe Smith evolueert. Als Neo en Smith finaal samenkomen, bereikt Smith eigenaardig genoeg een punt waarop hij alles in vraag moet stellen. Hij had nochtans alle antwoorden. Zijn doel was duidelijk: ‘I’ve come here to take what you took from us: purpose.’ Alles moet leeg, betekenisloos worden. Neo, die daarentegen alle vragen had, bereikt een punt waarop hij het antwoord in de stelling ‘ken jezelf’ vindt. Dan is hij ook niet langer alleen, is hij niet meer enkel op zichzelf aangewezen. Hij doorbreekt in Reloaded het zegel van de realiteit, want stopt de sentinels. Met die macht, met alles wat hij aan kennis heeft weten te verzamelen, ook over programma’s, beseft Neo in Revolutions dat elk levend en bewust wezen een vorm van slavernij of verdrukking in zich houdt, ongeacht of die zich nu intern of extern uit. Neo vraagt om vrede voor het externe, terwijl hij intern het antwoord op Smiths waarom-vraag vindt: ‘because I choose to’. Uiteindelijk komt alles neer op de vraag hoe het individu in het grotere geheel past. In Reloaded was het niet zijn liefde voor de mensheid, maar een persoonlijke liefde voor Trinity die hem stuurde. In Revolutions wordt de finale een opoffering voor het geheel en een echte klimtocht naar het licht, naar vrede, harmonie en grotere filosofische kennis, gesymboliseerd door de regenboog.

Wist u dat er mensen zijn die oprecht geloven dat ze in een soort Matrix leven?

Reeves: Je bedoelt dat ze denken dat ze batterijen zijn die machines energie leveren? Wel, dat moet verdorie erg oncomfortabel zijn. Geloof me maar: I was there.

Door Jo Smets

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content