Er was een preproductieperiode van 230 miljoen jaar voor nodig, maar sinds dino’s hun tanden in het witte doek hebben gezet, zijn ze er met geen knotsen meer weg te slaan. Prehistorische pret in tien films.
Gertie the Dinosaur Winsor McCay, 1914
De eerste geanimeerde filmdinosauriër is meteen ook de schattigste. Animatiepionier Winsor McCay bedacht Gertie als onderdeel van een vaudevilleact waarin hij het getekende beestje allerlei kunstjes liet opvoeren. McCay vond en passant een rist animatietechnieken uit waar later onder andere Walt Disney zijn voordeel mee zou doen. Maar Gertie was niet de enige dino in de vroege filmgeschiedenis. Zelfs D.W. Griffith zette zich, voordat hij de Ku-Klux-Klan zou verheerlijken in The Birth of a Nation (1915), met Brute Force (1914) aan een kort prehistorisch drama.
The Lost World Harry O. Hoyt, 1925
De eerste echte dinolangspeelfilm is gebaseerd op het gelijknamige boek van Sir Arthur Conan Doyle en legde de basis voor alle celluloiddinosaurussen die zouden volgen, van King Kong tot Jurassic Park. Doyles boek werd ontelbare keren verfilmd en nog vaker geplagieerd. Het hele verlorenwereldidee, waarin een kleine groep mensen een plek ontdekt waar de prehistorie nog alive en meestal ook heel erg kicking is, wordt een subgenre in de fantastische literatuur. Stopmotionpionier Willis O’Brien verruilde klei voor rubber om de beestjes vorm te geven.
King Kong Merian C. Cooper & Ernest B. Schoedsack, 1933
Oké, King Kong is gewoon een grote gorilla, maar het eiland waarop de megaprimaat gevonden wordt, blijkt ook bevolkt door enkele slechtgeluimde sauriërs. Willis O’Brien mocht zijn amateurpaleontologie komen verfijnen en stak de binnenblaas van voetballen in zijn dinomodellen om ze te doen ‘ademen’. Budgetoverschrijdingen voor effecten werden waarschijnlijk terugverdiend met besparingen op de garderobe van scream queen Fay Wray.
Untamed Women W. Merle Connell, 1952
Sinds King Kong horen schaars geklede vrouwen bij dinosaurussen zoals SOS Piet bij culinaire problemen, maar in de fifties werden drive-ins overspoeld met prehistorische schonen. Untamed Women is slechts één titel uit een lange lijst fifties-B-films waarin de vrouwen wilder blijken dan de groot uitgevallen creaturen die hen omringen. De traditie van films waaruit meer te leren valt over vrouwelijke anatomie dan over zoölogie kende overigens een mooie revival in de jaren negentig met films als Beach Babes 2: Cave Girl Island (1995) en Dinosaur Valley Girls (1996)
Godzilla Ishiro Honda, 1954
Is Godzilla gewoon een grote hagedis, een nucleaire mix van een T. rex en een alligator of nog een andere schuimbekkende schubbejak? Niemand die het nog precies weet, maar intussen is wel een échte dino naar het Japanse monster vernoemd: de gojirasaurus. Godzilla – het Japanse origineel – toont in ieder geval dat Hollywood nooit de enige vindplaats is geweest van grote monsters. In Engeland was er overigens de Godzilla-rip-off Gorgo (1961) en in Tsjecho-Slowakije deed Karel Zeman stopmotionwonderen met Journey to the Beginning of Time (1955).
One Million Years B.C. Don Chaffey, 1966
‘This is the way it was’, claimde de affiche, maar 1 miljoen jaar voor Christus waren dino’s allang uitgestorven en van mensen was er nog lang geen sprake. Die kwamen pas zo’n 800.000 jaar later en als onze herinneringen aan het Natuurhistorisch Museum kloppen, zagen die vroegste mensen er niet bepaald uit zoals sixtiesstoeipoes Raquel Welch. Nog een geluk dus dat hyperrealisme niet meteen de grootste zorg was van de makers. Behalve voor de dino’s. Die werden vormgegeven door stopmotionlegende Ray Harryhausen.
The Valley of Gwangi Jim O’Connolly, 1969
‘Cowboys battle monsters in the lost world of Forbidden Valley.’ U leest het juist, dit is een dinowestern! Nadat veelfilmer William Beaudine met onder meer Billy the Kid versus Dracula (1966) de western tevergeefs een nieuwe richting in had proberen te sturen, door het genre aan horror te koppelen, deed Jim O’Connolly een nieuwe poging met een al even onzalig huwelijk. Een paar dinosaurusmodellen uit One Million Years B.C. werd daartoe gerecycleerd. De effecten van Ray Harryhausen zijn dan ook de voornaamste reden om vandaag nog naar Gwangi te kijken.
Caveman Carl Gottlieb, 1981
Als een grote meteoor de dinosauriërs niet had genekt, dan waren ze vast gestorven van pure schaamte bij het zien van dit Ringo Starrvehikel. De enige nog levende persoon die ooit wat aan deze film gehad heeft, is de ex-Beatle zelf, want hij trouwde met tegenspeelster Barbara Bach. Caveman werd genomineerd voor de Stinkers Bad Movie Awards maar moest het afleggen tegen de softcore-erotiek van Tarzan, the Ape Man met Bo Derek. Pluspunt? Caveman is waarschijnlijk de enige film ooit waarin een dino een prehistorische daterape-drug krijgt toegediend.
Jurassic Park Steven Spielberg, 1993
In Jurassic Park redt John Hammond de dino’s van de vergetelheid door hen te klonen. Regisseur Spielberg doet hetzelfde met de dinofilm door het beste uit de dinofilmgeschiedenis te combineren met nooit geziene computereffecten. Jurassic Park werd de grootste kaskraker aller tijden (en werd pas vijf jaar later overvleugeld door Titanic), joeg de blockbuster het digitale tijdperk in en is de reden dat uw kinderen vandaag nog steeds zeuren om dinospeelgoed. Maar eerlijk is eerlijk, Jurassic Park is ook de reden dat ze het verschil kennen tussen een T. rex en een velociraptor.
The Tree of Life Terrence Malick, 2011
Je weet dat je over het Amerikaanse filmlandschap heerst wanneer je naast je eigen franchise (en de bijbehorende afgeleide producten), je bijrollen in Toy Story (1995) en Night at the Museum (2006) kunt afwisselen met een rolletje in Terrence Malicks met de Gouden Palm bekroonde The Tree of Life. Enkel dinosauriërs – en Matthew McConaughey – switchen met zoveel gemak tussen popcornentertainment en indiecinema. Het is enkel nog wachten op het eerste dinodrama met WO II op de achtergrond en de eerste sauriër kan een Oscar op zijn voorhistorische schouw zetten.
DOOR SAM DE WILDE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
