Zondag 30/10, 21.40 – Canvas. Philippe Lioret, FR 2009.
Hoeveel ironie kan er in een korte filmtitel? Deze Franse succesfilm, die in zijn thuisland meer dan een miljoen bezoekers naar de bioscoop trok, neemt het op voor de illegalen die in Fort Europa een beter leven zoeken. Dat ze daar niet met open armen ontvangen worden, is het statement dat regisseur Philippe Lioret wil maken. Net omdat Lioret, die doorbrak met films als L’équipier en Je vais bien, ne t’en fais pas, een beschuldigende vinger opsteekt naar het strenge Franse immigratiebeleid, veroorzaakte de release een polemiek.
In interviews liet Lioret vallen dat de ‘situatie van de illegalen te vergelijken is met die van de Joden in 1943’. Hij filmt bijvoorbeeld hoe de vluchtelingen door de politie met een nummer gemarkeerd worden, maar toont ook de onverschilligheid van de doorsnee Fransman. De grote bron van ergernis- en meteen een van de centrale punten van dit exildrama – is de door de film berucht geworden Franse wet die het verbiedt om hulp te bieden aan vreemdelingen die illegaal in het land verblijven. Je kunt daarvoor tot maximaal vijf jaar gevangenisstraf en een boete van dertigduizend euro krijgen.
In het als een dubbel liefdesverhaal verpakte Welcome bekommert een veertigjarige zwemmeester (Vincent Lindon) zich in het grijze Calais om een clandestiene Koerdisch-Iraakse adolescent. Die neemt zwemlessen om het kanaal te kunnen overzwemmen om zich te herenigen met zijn al naar Londen geïmmigreerde liefje. Aanvankelijk helpt de ongelukkige Simon hem alleen om indruk te maken op Marion (Audrey Dana), de vrouw met wie hij in een echtscheiding verwikkeld is. Geleidelijk aan begint hij zich ook echt het lot van de zeventienjarige Bilal (Firat Ayverdi) aan te trekken, waardoor hij hommeles krijgt met politie en justitie.
Zonder in zijn aanklacht ooit striemend of echt verontwaardigd te worden, filmt Lioret behalve het leven van deze twee protagonisten ook de kades en dokken van Calais. Daar stromen de vijandig onthaalde sans-papiers samen, om zich door mensensmokkelaars tegen 500 euro naar Engeland te laten brengen in gevaarlijke verstopplaatsen in vrachtwagens. Toch vormt hun ellende niet de kern van dit sociaal-maatschappelijke verhaal. Lioret, allesbehalve een pamflettist, zoomt vooral psychologisch in op de verbitterde en gekwetste Simon, zijn toenadering tot Bilal en zijn strijd om hem te helpen.
Het gaaf gefilmde documentaire realisme krijgt zo meer en meer een romaneske invulling. De clichés en het emotioneel demonstratieve worden telkens omzeild doordat Lioret voortdurend kiest voor eerlijk humanisme en echte gevoelens zoals we die ook kennen van het Italiaanse neorealisme. De doorleefde prestatie van Vincent Lindon, een moderne Gabin met koffers van tristesse onder zijn ogen, is daarbij de sterke motor die mee de empathie bepaalt.
LUC JORIS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
