Pukkelpop 2009 had ‘Bonkers’, Pukkelpop 2010 ‘Little Lion Man’, Werchter 2011 ‘The Look You Gave That Guy’. Festivals zijn geen verzameling optredens meer maar een aaneenrijging van ‘momenten’.

Net iets makkelijker te voorspellen dan het weer deze zomer: het moment waarop het festivalseizoen zijn hoogtepunt zal bereiken in een collectieve extase van meebrullende kelen, oplichtende gsm’s en springende lijven. Dat zal dit jaar in de vooravond van 17 augustus zijn, dag twee van Pukkelpop, als Lykke Li de tweede keer het refrein van I Follow Rivers inzet. Meebrulbaar, meeklapbaar én bekend – niet alleen in haar plaatversie, maar ook dankzij de remix van The Magician en de koffielepelcover van Triggerfinger. Alle factoren zijn afgevinkt om van de driedubbele hit dé Pukkelpopsong van 2012 te maken. ‘I, I follow you/ Dark room honey, I follow you’: u kunt nu al beginnen te oefenen.

Het is wat in de festivalwereld het Bonkers-moment genoemd wordt. Een beetje recente popgeschiedenis: in 2009 stond Dizzee Rascal in de Marquee van Pukkelpop. De duizenden opeengepakte fans voor hem stonden daar met één reden: de zomerhit Bonkers horen. En dat lieten ze ook blijken – de filmpjes die u op YouTube vindt, spreken voor zich: het was alsof het hele festival naar die climax had toegewerkt. Vandaar: het Bonkers-moment. Het nummer dat iedereen wil horen, de song waarvoor iedereen komt, de hit waarvan u achteraf wil zeggen: ‘Daar was ik bij.’

Helemaal nieuw is het niet, uiteraard. Hits hebben altijd extra respons gekregen, en bands bewaarden hun bekendste songs altijd tot het einde om de aandacht van het publiek vast te houden. Maar wat zich de voorbije festivalseizoenen voor onze ogen voltrekt, is van een andere orde. Een jaar na Bonkers stond het publiek op elkaar gestapeld in dezelfde Marquee voor Little Lion Man van Mumford & Sons – de laatste ‘I really fucked it up this time’ piept nog altijd na in onze oren. Idem voor Tomorrowland in dezelfde zomer, dat One van Swedish House Maffia tot een festivalanthem maakte. En tijdens Werchter 2011 was het de beurt aan Eels – een man die lang genoeg optreedt om een referentiekader te hebben – die zichtbaar verbaasd was van het joelende onthaal van The Look You Gave That Guy.

Dat soort ‘momenten’ beginnen de festivalcultuur te overheersen. Want al zijn de hoogtepunten indrukwekkender dan vroeger, ze hebben ook hun keerzijde. Toen Dizzee Rascal een set lang wachtte om zijn hit in te zetten, werd het publiek kribbig en scandeerde het bij elke pauze Bonkers. Na de laatste noot van Little Lion Man was het al een stuk minder drummen bij Mumford & Sons. En wie heeft door al dat gejoel heen écht naar The Look You Gave That Guy kunnen luisteren? Meer en meer lijkt het publiek uitsluitend voor dat ene nummer aan het podium te verzamelen en haalt de respons het van muzikale beleving.

De link is snel gemaakt met de singlecultuur van de laatste jaren: platen verliezen aan belang, enkel de singles zijn van tel. Eenzelfde fenomeen lijkt door de festivalwereld te trekken: in een overaanbod aan bands en podia, zijn optredens in hun geheel niet meer waar het om draait, maar telt enkel dat ene nummer nog. Combineer het met een legioen sfeergangers-die-vooral-voor-de-camping-komen, op zoek naar hits die ze kennen, en de YouTube-beleving, waarin de herinnering aan een optreden achteraf gereduceerd wordt tot een wazig, overstuurd sfeerfilmpje van springende mensen, en je hebt het fenomeen zoals we het nu al enkele jaren waarnemen. Festivalgangers die zich door de massa naar voren wringen, hun gsm klaar houden voor de grote hit, zich achteraf meteen weer een weg terug door de massa banen en de filmpjes online zetten met onderschrift: ‘O jo, vetste optreden óóit!!!’ Iedere generatie haar eigen festivalbeleving, maar van op een afstandje blijven wij de huidige toch vooral een beetje geinig vinden.

Nog altijd worden wij attent gemaakt op de legendarische passage van The Kinks in Werchter 1980 in de regen, zelf bewaren wij uitstekende herinneringen aan R.E.M. in 1999 – ook al in de regen. Wel, anno 2012 zouden we enkel van het You Really Got Me-moment en It’s The End of the World as We Know It-moment spreken. Veel plezier dus straks, wanneer u I Follow Rivers op Pukkelpop staat mee te brullen. Vergeet alleen niet de rest van het optreden mee te pikken.

DOOR GEERT ZAGERS ILLUSTRATIE SARAH VAN BELLE