Popmuziek en politiek: de combinatie zorgt niet alleen in Israël voor wrevel. Maar het is wel daar dat Madonna eind mei haar wereldtournee aftrapt. Hersenspoeling na een overdosis Kabbalaliteratuur, of heeft de Queen of Pop een agenda?
Wel of niet naar Israël? Het is een vraag waar ook Madonna wellicht even voor gaat zitten. Zo eensluidend de verontwaardiging over de binnen- en buitenlandse politiek van het land, zo verscheurd is de muziekwereld over de gepaste reactie erop. Er was het geannuleerde concert van de Red Hot Chili Peppers in 2001, en ook Depeche Mode herzag in 2006 zijn mening. Maar de bal ging pas echt aan het rollen in mei 2010. Een militaire actie tegen een scheepskonvooi met hulpgoederen voor Gaza kostte toen negen Turkse activisten het leven. Sindsdien regent het afzeggingen: van The Pixies en Carlos Santana tot Vanessa Paradis en Cat Powers, die enkele weken geleden nog annuleerden.
Op hetzelfde moment kondigde Madonna haar naamloze wereldtournee aan, met Tel Aviv op 29 mei als eerste halte. Het laatste evenement van dat kaliber dateert er van Leonard Cohens Concert for Reconciliation, Tolerance and Peace in 2009. Die schonk de opbrengst toen aan Joodse en Palestijnse vredesorganisaties. Sindsdien konden Israëli’s maar beter van Moby, Elton John, Roxette of K’s Choice houden, die tot de enkelingen behoren die wel de druk weerstonden om Is-raël te mijden. Pro-Palestijnse actiegroepen sturen artiesten niet alleen protestbrieven, maar richten zich met pamfletten ook tot hun websites, Facebookpagina’s en fans in andere landen. ‘Hier optreden wordt als een politieke daad gezien, alsof het leed van onschuldige slachtoffers je koud laat’, concludeerde Elvis Costello in 2010, zelf een thuisblijver.
Volgens actievoerders en pleitbezorgers als Roger Waters legitimeren buitenlandse artiesten met hun concerten het Israëlische bewind. De medeoprichter van Pink Floyd herinnerde zijn collega’s vorig jaar in The Guardian nog aan de culturele boycot tegen het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime in de jaren tachtig. Zo’n principiële opstelling imponeert tegenstanders van een boycot allerminst. Per slot van rekening be-geven wel meer landen zich in woelig vaarwater en hielden de oorlogen van George W. Bush en Tony Blair niemand weg van Amerikaanse of Britse podia.
De Material Girl lapt de culturele boycot trouwens al langer aan haar laars. De Sticky & Sweet-tournee bracht haar in 2009 nog naar het Ramat-Gan Stadium. Zowel eerste minister Benjamin Netanyahu als oppositieleidster Tzipi Livni ontving de Queen of Pop toen onder vier ogen. Een bezoek aan de Klaagmuur in Jeruzalem draaide uit op een media-evenement, al hadden haar religieus getinte privébezoeken aan Israël in 2004 en 2007 ook al belangstelling gewekt. Madonna verdiepte zich de voorbije vijftien jaar immers in de Kabbala, een joodse mystieke stroming die haar naar eigen zeggen van Evita hielp af te kicken en door de zwangerschap van dochter Lourdes sleepte.
Zelfs fans plaatsen tegenwoordig vraagtekens bij dat religieuze gekronkel. In Israël zelf is het door Madonna bezochte Kabbalah Centre immers om- streden. Orthodox-joodse leiders en ex-volgelingen noemen stichter en zelfverklaard rabbijn Michael Berg een charismatische charlatan die louter op geld uit is en zijn doctrine newage-achtig gewauwel. Lees: Madonna is de goedgelovige A-lister van dienst, vergelijkbaar met Scientologybobo’s als Tom Cruise.
Nochtans kan de ster moeilijk blindheid verweten worden. Madonna kaartte in diverse interviews de levensomstandigheden van de Palestijnen in Gaza aan, terwijl ook haar meest recente stadionspektakels wezen op de nood aan verzoening en een gemeenschappelijke thuis voor de twee gemeenschappen. Subtiel is anders, maar voor een eengemaakte Israëlisch-Palestijnse vlag of interculturele knuffel bent u bij Madonna wel aan het juiste adres.
Gemakkelijk belooft haar drie weken durende verblijf in Israël niet te worden. Een ongehuwde moeder met genoeg zonden op haar kerfstok om de Thora te vullen: er kwam bij eerdere bezoeken aan het land al heibel van. En lokale politici poseren dan wel graag naast westerse artiesten, ze steunen even snel een reisverbod voor kritische stemmen als de Joods-Amerikaanse academicus Noam Chomsky. Laat Madonna dan op veilig spelen voor eigen publiek, in de juiste context is een opgestoken middelvinger de minste van haar zorgen.
DOOR WIM DENOLF – ILLUSTRATIE SARAH VANBELLE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier