‘Het lezen zoals het is: literatuur’? Het klinkt evidenter dan het is, want televisiemakers krijgen spontaan okselvijvers bij de gedachte aan een boekenprogramma en ook bij de literatoren zelf is het wantrouwen groot. Wie schrijft, die blijft maar beter weg van het televisiescherm?

Met pleitbezorgers van een boekenprogramma is het zoals met kakkerlakken, getuigen van Jehova en de toeters van Lesley-Ann Poppe: om de zoveel tijd springen ze op een onbewaakt moment tevoorschijn, maar op een enkele enthousiasteling na loopt zowat iedereen er gillend van weg. En in het midden latend welke van de voorgaande metaforen we nu precies doortrekken: ons valt op dat de bijbehorende media-aandacht – hoe opgeklopt en kunstmatig ook – altijd weer spectaculair snel blijkt te verslappen.

Bon, vooraleer de woordspelingspolitie hardhandig ingrijpt: toch even de recente ontwikkelingen schetsen in deze eeuwenoude mediakwestie. In een interview in De Morgen gaf netmanager Marc Coenen eind vorig jaar te kennen dat Canvas tegen 2013 een nieuw programma over literatuur klaarstoomt. Nauwelijks was zijn vermetele voornemen tot de hoogste literaire kringen doorgedrongen, of daar volgden al de eerste grieven en bezwaren. Dat literatuur en televisie niet samengaan, was de teneur, en dat het televisionele medium de schoonheid der letteren onmogelijk recht kan doen. Nu ja, met voorlopers als Container, Wie schrijft die blijft en Iets met boeken nog vers in het geheugen, is de argwaan van onze literatoren niet eens zo ongegrond.

Maar nog veel interessanter dan de wenselijkheid van zo’n boekenprogramma is de vraag waarom het debat erover zo vaak opnieuw wordt aangezwengeld. Zou dat vermaledijde boekenprogramma niet gewoon een fetisj van een kransje hoogopgeleide culturo’s kunnen zijn? Of nog banaler: van enkele mediajournalisten die de openbare omroep op influistering van hun patroon maar wat graag op zijn cultureel-educatieve taken wijzen? Misschien. Maar nog een andere verklaring schreeuwt hier om onze aandacht als was het wederom de decolleté van mevrouw Poppe: de gespannen verhouding van televisie – zowel publiek als commercieel – met alles waaraan het woord ‘cultuur’ kleeft. Literatuur, theater en beeldende kunst worden door de meeste zenders gemeden als waren het vieze ziekten, film en muziek zijn al niet veel beter af.

Hoe anders te verklaren dat er op een generalistische zender wél een magazine bestaat voor boekhouders en beleggers – of zijn er nog andere mensen die zaterdagmiddag naar De Vrije Markt kijken? – en níét voor film- of theaterliefhebbers? En hoe anders te verklaren dat er voor Paul Jambers wél een programma in primetime loopt – of zijn er nog andere mensen die naar Mijn pure keuken met Pascale Naessens kijken? – en rockliefhebbers ’s nachts hun wekker moeten zetten om hoogwaardige muziekdocumentaires als Soul Deep of Seven Ages of Rock te kunnen zien?

Kijk, van ons moet er helemaal niets, ook geen boekenprogramma op tv, maar kan schrijvend Vlaanderen zich alstublieft eens bevrijden uit zijn ivoren toren en televisiemakend Vlaanderen van zijn culturele kramp? Want kom ons niet vertellen dat het niet mogelijk is een vlot magazine over boeken dat een potentieel groot publiek aanspreekt. Wat was er bijvoorbeeld mis met Alles uit de kast? Of waarom geen literatuurvariant van Man over woord? Nu vinden wij elk programma dat Pieter Embrechts van de muziek weghoudt een goed programma, maar wat Man over woord met taal vermocht, moet in een gelijkaardig format toch ook met literatuur te realiseren zijn?

En waar wacht Woestijnvis nog op? Daar moeten ze zelfs geen formats meer bedenken: het huidige programmaschema van VT4 sméékt gewoon om een literaire invulling. Wij zouden alleszins graag een aflevering van Exotische liefde zien met Robert Vuijsje of Jef Geeraerts. Een diepte-interview van Peter Van Asbroeck met Tanja De Metsenaere ofte missus Brusselmans in Help, mijn man is een schrijver. Of de beroemde dichter-pornoacteur Dirk van Bastelaere als vrijgezel in Temptation Island. Al zullen we dat van die vieze ziektes dan wel moeten herzien.

DOOR VINCENT BYLOO – ILLUSTRATIE SARAH VAN BELLE

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content