20.00 – Canvas

Dertien jaar geleden, op 7 april 1994, lieten tien Belgische Blauwhelmen het leven toen ze in Kigali in een hinderlaag liepen van Rwandese regeringssoldaten. Die beschuldigden de Belgische para’s ervan de dag voordien het vliegtuig van toenmalig president Habyarimana uit de lucht te hebben geschoten. Althans, dat is een van de theses die de ronde doen over het hoe en waarom van dit in Belgische nevelen gehulde drama. VRT-journalist en Rwandakenner Peter Verlinden probeert nieuw licht te werpen op een zaak die de gemoederen in beide landen hoog doet oplopen, met zijn Panorama-reportage ‘Waarom moesten de Belgen sterven?’.

Brengt u nieuwe elementen aan die een impact kunnen hebben op het proces tegen de Rwandese ex-majoor Ntuyahaga?

Peter Verlinden: Wij willen vooral duidelijk maken wat de Belgische positie in het hele verhaal was: waarom waren de Belgen daar? Werden de para’s er al of niet geviseerd? De hoofdmoot van de reportage bestaat uit exclusieve getuigenissen van mensen die nog niet ondervraagd zijn, mensen die duidelijk kunnen maken wat er die dag werkelijk gebeurd is. Veel sleutelgetuigen vluchtten de brousse in tijdens de genocide, en konden dus niet opgespoord worden voor het officiële onderzoek. Een van onze getuigen is de toenmalige chef van Kamp Kigali, waar de para’s verbleven – een man die er volgens de officiële inbeschuldigingstelling alles aan gedaan heeft om de Belgen te redden. We hebben ook interviews met enkele belangrijke Rwandese militairen, rechtstreekse getuigen van de aanslag op het vliegtuig van Habyarimana. Die was de trigger van de moord op de Belgische para’s, dus hun verhaal is van cruciaal belang.

Er hangt een waas van geheimzinnigheid rond de moorden. Denkt u dat het om een samenzwering ging?

Verlinden: Ik ben niet iemand die gelooft in grote samenzweringen. De kern van de zaak in Rwanda was de bloedige machtsstrijd tussen het rebellenleger van huidig president Kagame en de oude machthebbers. Dat het tot een clash zou komen tussen die twee blokken, was te verwachten. We kunnen pas weten wie er opdracht gaf tot de moord op de Rwandese president, de Belgische militairen en tot de daaropvolgende genocide, als we alle puzzelstukjes bij elkaar gezocht hebben. Het drama in Kamp Kigali is maar een klein element van een gigantische puzzel. Soms krijg ik de indruk dat België als natie opgelucht zal zijn als Ntuyahaga veroordeeld wordt, alsof het Rwandaboek dan definitief gesloten kan worden. Niks is minder waar: dan begint het nog maar.

Dieter Moeyaert

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content