STRIEMENDE ZWEEPSLAGEN. ééN VAN NEDERLANDS SCHERPSTE COLUMNISTEN EN LITERAIRE CRITICI

WORDT GEBLOEMLEESD, EN DOET DAT TEGELIJK ZELF MET W.F. HERMANS,

KEUZE UIT HET JOURNALISTIEKE WERK

MAX PAM

SAMENSTELLER: DR. DAP HARTMANN

PROMETHEUS BV VASSALLUCCI, 607 BLZ., A 29.95

DE SCHERPSTE POLEMIEKEN

W.F. HERMANS

DE BEZIGE BIJ, 391 BLZ., A 23,50.

De armen van de inktvis

Niet uit kwaadaardigheid

De vermoorde filmmaker en controversiële columnist Theo Van Gogh schreef kort na de begrafenis van Pim Fortuyn de volgende regels over de auteur van De armen van de inktvis, een levendige selectie van columns, essays, kritieken, verhalen en interviews die uitblinken in helderheid, een directe stijl en een flinke dosis donkere humor: ‘Mijn goede vriend Max Pam, die de moord een bewijs vond van “Geen talent” aan Fortuyns kant,… heb ik… verteld dat ik hem een huichelaar vind, vooral omdat ie altijd moest lachen als Fortuyn weer ‘ns had gezegd bij Ivo Niehe dat ie “aan de smaak van het zaad” proeft wat “een man de avond ervoor gedronken heeft”.’

Tomas Ross, nog zo’n fan van Pam, schrijft: ‘Tussen Pam en mij botert het al sinds 1968 niet… Max, altijd al een zuigertje van formaat, vond het geestig mensen van achteren te benaderen en hen dan met zijn duim en wijsvinger knoerenhard tegen een oorlel te knallen. “Fléren”, noemde hij dat kraaiend van plezier. Die dag in 1968, gezeten in een bus op schoolexcursie, heb ik de vuistslag van mijn leven uitgedeeld… ’t Is Pam als steeds te doen om Pam. ’t Is ook daarom dat hij zo graag dweept met grotere geesten dan de zijne.’

Een van die grotere geesten moet dan wel die van W. F. Hermans zijn geweest, want de reputatie van Max Pam als Hermans-kenner is stevig en wordt in het jaar van de grootste Nederlandse schrijver volop uitgebuit: hij maakte voor NPS een tweedelige docu over de dode meester en bundelde onlangs zijn ‘scherpste polemieken’ in Niet uit kwaadaardigheid.

Met de doden Fortuyn, Van Gogh en Hermans deelt Pam eenzelfde gevoel, namelijk dat er limieten zijn aan de tolerante multiculturele Nederlandse samenleving en dat er met ideologisch gezanik meer goed dan kwaad wordt gedaan. Naast geboren nihilist, rechtse anarchist en gesel van het literaire establishment, is Pam vooral een van de meest gelezen columnisten van Nederland (voor NRC Handelsblad, de Volkskrant, Het Parool, FEM De Week, Hollands Maandblad, Propria Cures en vele andere bladen). Zijn literaire kritiek geldt nog steeds als de meest onafhankelijke (de man weigert te zetelen in jury’s of zijn integriteit als oordelende persoon te ondermijnen), en zijn opgewekte no nonsense-aanpak weet nog steeds te charmeren.

Hans Comijn