Het kostte hem bloed, zweet en tranen om Brimstone gemaakt te krijgen, maar geen diabolische calvinist die hem kon afstoppen. Regisseur Martin Koolhoven over zijn naar zwavel geurende levenswerk.
Een Hollander die zich aan een western waagt? Het klinkt als een Belg die op klompen loopt met een Zeeuwse kap op de kop, maar hell: Sergio Leone, Fritz Lang, Sergio Corbucci en Ang Lee zijn ook geen Amerikanen, en die maakten toch enkele verdomd goede films waarin weidse prairies, dampende paarden, en zwijgzame gunslingers de hoofdrollen opeisten. Die krijg je ook te zien in Brimstone, de eerste Engelstalige maar volledig in Europa gedraaide productie van regisseur Martin Koolhoven. De Hagenees brak in 2008 internationaal door met Oorlogswinter, een adaptatie van Jan Terlouws bestseller die een miljoen Nederlanders naar de bioscoop lokte en aan verschillende landen werd verkocht. ‘Na dat succes kreeg ik dingen uit Hollywood aangeboden, maar die interesseerden me niet. En ik ben altijd gek geweest op westerns’, aldus Koolhoven. ‘Dus één plus één was twee. Alleen werd het daarna drie, vier, vijf, zes … honderdduizend (lacht). Ik ben acht, negen jaar bezig geweest met Brimstone en zou er een boek over kunnen schrijven.’
Je maakt het jezelf ook niet makkelijk door je te wagen aan een iconisch maar lastig te slijten oergenre.
MARTIN KOOLHOVEN: Aangezien ik nooit eerder in het Engels had gewerkt, wilde ik het niet te ver van huis zoeken. Als je een western maakt, erf je een imposante brok filmgeschiedenis en een reeks archetypes, maar als je binnen het genre iets origineels wilt doen, moet je het persoonlijk maken. Ik weet meer over the old west dan de meeste mensen, en ik ben een Hollander. Daarom heb ik mijn film geschreven over Hollandse immigranten die naar Amerika zijn getrokken, en over het calvinistische geloof waarmee ik opgegroeid ben. Hoe meer research ik deed, hoe meer ik begreep dat het idee van vrijheid dat we bij het Wilde Westen hebben een jongensfantasie is. Mannen konden doen wat ze wilden, vrouwen moesten gehoorzamen. Ze waren echtgenotes of hoeren. Het oude westen was heel seksistisch en misogyn, en religie speelde daar een kwalijke, onderdrukkende rol in. De mythe van het Wilde Westen is voor en door mannen gemaakt. Ik wilde een western maken die dat seksisme aankaart.
Je vrouwelijke personages ondergaan wel flink wat mannelijk geweld. Sommigen noemden de film daarom niet feministisch, maar net misogyn.
KOOLHOVEN: Ten eerste: er zit niet zo veel expliciet geweld in Brimstone. Het meeste is suggestie: mensen zien meer dan wat ze effectief zien. Dat bewijst dat ze meeleven, dat de film werkt. Of dat ze een zieke geest hebben, dat kan ook (lacht). Ten tweede: religie en geweld waren zeker in die tijd innig verweven, dat zijn ze op bepaalde plekken trouwens nog steeds. Sommige gelovigen verwarren hun eigen noden met die van het goddelijke. Dat is in een notendop het probleem met religie. Als fanatici het voelen jeuken, is het goddelijke interventie en moet iedereen het voelen jeuken. Als je daarover waarachtig wilt zijn, moet je ook het geweld tonen dat achter fanatisme schuilgaat. Het meeste filmgeweld is cartoonesk, heeft geen reële impact. Geweld in nieuwsbeelden is brutaal en confronterend. Wel, ik vind het net moreel verkeerd om geweld cartoonesk te maken in een film die gaat over moedige vrouwen in troebele tijden en trouw wil zijn aan een milieu en een periode. Daarin moet het geweld ook hard en ontregelend werken, zonder de kijker er evenwel murw mee te slaan. Ik vind niet dat ik die grens heb overschreden.
De film ziet er fraai uit, met dank ook aan cameraman Rogier Stoffers. Had je oorspronkelijk niet Nicolas Karakatsanis aan boord?
KOOLHOVEN: (knikt) Het was de voorbije jaren een voortdurend komen en gaan omdat we de film verschillende keren moesten uitstellen. We hadden eerst Robert Pattinson voor de rol die nu door Kit Harington wordt vertolkt. En Mia Wasikowska voor die van Dakota Fanning. Ik was zwaar onder de indruk van Nicolas’ werk voor Rundskop, en het klikte tussen ons, maar dan kon hij uiteindelijk niet meer en moest ik uitkijken naar een andere cameraman. Dat werd Rogier, die ook Karakter en meerdere Hollywoodfilms heeft gedaan. Ik ben blij dat ik iemand van dat topniveau heb kunnen strikken, maar ik hoop nog eens met Nicolas te kunnen werken. Achteraf bekeken is het misschien maar goed dat hij Brimstone niet heeft geschoten. De film is sowieso al donker en grimmig, als je dan ook nog eens de Belgische prince of darkness achter de camera hebt staan, zie je misschien wel niets meer. (lacht)
(D.M.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
