
VRANCKX & DE NOMADEN: DE HEKSEN VAN GUSHEGU
Zaterdag 14/2, Canvas, 20.10
Suzanne Vanhooymissen is een Bilzerse met Congolese roots die de Leuvense universiteit voor een studie journalistiek in Engeland inruilde en als freelancer al voor de BBC werkte. Anderhalf jaar geleden trok ze met haar echtgenoot naar Ghana. Dit weekend presenteert ze in Vranckx op Canvas de nomadenreportage die ze er draaide: De heksen van Gushegu. Een aangrijpend relaas over de Ghanese heksenkam…
Wacht. Wat? Heksenkampen?
Suzanne Vanhooymissen: Inderdaad. Toen ik in Takoradi, een stad in het zuidwesten van Ghana, aankwam, verbaasde het me meteen hoe wijdverspreid het bijgeloof er is. Praktisch iedereen gelooft in een vorm van hekserij. Maar het gaat er niet toe zoals in het noorden van het land. Daar werd al een duizendtal Ghanezen, veelal vrouwen die hun onschuld niet via de uiterst arbitraire rituelen van een voodoopriester konden bewijzen, naar een heksenkamp verbannen. Sommigen werden zelfs gelyncht.
Wanneer ben je dan een heks?
Vanhooymissen: Door de kleinste dingen. Zo wordt een vrouw vaak van hekserij beticht als iemand van haar gedroomd heeft. In iemands droom verschijnen, duidt namelijk op spirituele manipulatie, denken ze hier. Maar ook een slechte oogst of ziekte kan voldoende zijn. Vaak ligt jaloezie aan de grondslag. Zo werd Budali, een van de vrouwen die ik sprak, kort na de dood van haar man aangeklaagd door diens tweede echtgenote, die toevallig wat later haar zoon verloor. Polygamie is hier immers legaal.
Welk kamp heb je bezocht?
Vanhooymissen: Met een GoPro en een gewone camera trok ik naar Gushegu, in het noorden van het land. Daar sprak ik verschillende verjaagde vrouwen. Simon Ngota, een maatschappelijk werker van het fantastische Witch-hunt Victims Empowerment Project, begeleidde mij. Hij wijdt zijn hele leven aan het bestrijden van heksenjachten. Onvermoeibaar zamelt hij allerhande fondsen in om de situatie van de vrouwen, die soms ook hun kinderen hebben meegenomen, te verbeteren.
Kunnen de vrouwen ooit nog naar huis terugkeren en – misschien belangrijker – wíllen ze dat wel?
Vanhooymissen: Het is heel uitzonderlijk, maar niet onmogelijk. Zo is de ballingschap van de nu stokoude Budali na 24 jaar voorbij. In principe mag ze terugkeren. Zij is een van de vrouwen die nog familie in hun vroegere dorp hebben wonen. Ze heeft dus een reden om Gushegu te verlaten, zelfs op haar leeftijd. Haar zonen hebben haar verteld dat ze voor haar zullen zorgen, tenminste als de gemeenschap haar thuiskomst toelaat. Maar de blikken van de dorpelingen spreken boekdelen: ze zijn nog steeds bang van haar. Ik weet dus niet of Budali rustig en op een waardige manier in haar geboortedorp zal kunnen sterven, wat volgens mij de échte reden van haar terugkeer is. Misschien wordt ze wel opnieuw beschuldigd en verbannen.
SEBASTIAN ROTH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier