Met Venus als voortrekker, maakt de Waalse rock momenteel een aardige inhaalbeweging. Belgische pop, geroemd om zijn originaliteit, hoeft niet langer uit Antwerpen of Gent te komen. Sharko, Flexa Lyndo, Mud Flow et les autres bevrijden zich van hun complex.

Door Peter Van Dyck.

Flexa Lyndo, ‘Little Everyday Masterplan’ (62 TVRecords/Bang!)

Sharko, ‘Meeuws 2’ (Bang!)

The GrandPiano, ‘Turn’ (Baron Samedi/Bang!)

Mud Flow, ‘Re*act’ (Viva Disc/Sony)

Zop Hopop, ‘Western’ (Viva Disc/Sony)

Concert Sharko en Mud Flow: 30/11, de Botanique, Brussel.

Concert Sharko en Zop Hopop: 29/11, AB Club, Brussel en 7/12 Hallen, Schaarbeek

Mud Flow, Flexa Lyndo, Zop Hopop, Sharko en The GrandPiano zijn bands die lang in de anonimiteit hebben kunnen rijpen en die nu klaar zijn voor de pluk. Ze koesteren de hoop dat de aan credibiliteit gewonnen Franstalige scene even mooi zal openbloeien als de Vlaamse. Het moment is gekomen om door te groeien, zeker nu de belangstelling over de taalgrens en ook in Frankrijk toeneemt. De scene lijkt aardig aan elkaar te hangen, met allerlei kruisbestuivingen: zo staan Thomas Van Cottem (Venus) en Teuk Henri (The GrandPiano) regelmatig Sharko bij. Zelfs buitenlandse samenwerkingsverbanden zijn mogelijk: Zop Hopop met de Fransman Yann Tiersen (componist van de soundtrack van Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain) en Flexa Lyndo met de Amerikaanse folkalchemist Bonnie ‘Prince’ Billy.

De meeste artiesten hebben intussen uit zakelijke overwegingen Brussel als uitvalsbasis gekozen. Zo ook drievierde van Flexa Lyndo, dat uit Namen afkomstig is. Toch ziet frontman Loïc Bodson ook in zijn geboortestad stilaan de activiteit bruisen: ‘Namen heeft jammer genoeg de reputatie een kalme bourgeoisstad te zijn. Dat keert zich een beetje tegen het plaatselijke concertcircuit.’

Dat er plots zoveel Waalse groepen sterk komen opzetten, vindt hij een moeilijk te verklaren fenomeen. Maar wat vaststaat: ‘Dat er nu meer structuur is, heeft ons zeker geholpen. Sinds een jaar of vijf worden er aanzienlijk meer concerten georganiseerd.’

Rodolphe Coster van Flexa Lyndo: ‘Wat opvalt, is dat alle Waalse groepen die nu aandacht krijgen al serieus wat ervaring hebben. Het zijn niet echt jonge bands. De meeste zijn al zo’n acht jaar bezig en hebben zodoende maturiteit gekweekt.’

David Bartholomé, bezieler van Sharko, is minder optimistisch. Hij ziet nauwelijks infrastructuur in het zuiden van het land. ‘De Botanique (het hoofdstedelijke concerthuis van de Waalse Gemeenschap, pvd) is héél belangrijk voor ons. Het durft zijn nek uit te steken. Twee jaar geleden gaf de Botanique Mud Flow, dat toen amper twee demo’s had opgenomen, al de kans om het voorprogramma van The Pretenders te verzorgen. Voor de rest is het zuiden nog altijd een wasteland. We hebben geen clubs zoals De Cactus in Brugge of De Kreun in Bissegem.’

Bodson en Coster hebben aan den lijve ondervonden welke stimulans de Botanique kan betekenen. Samen met Thomas Van Cottem van Venus begeleidden zij Bonnie ‘Prince’ Billy (het alias van Will Oldham) op een van zijn Three Special Nights in de Botanique. Bodson: ‘De programmator heeft ons voor die job uitgekozen omdat hij al lang in ons geloofde. Hij is daarbij gewoon op zijn gevoel afgegaan en heeft ons een unieke ervaring geboden. Het was nochtans een gok. We hebben een uur voor het concert samen gerepeteerd, dat was de enige voorbereiding. We mochten de nummers van Oldham vrij interpreteren en blijkbaar hield hij wel van onze benadering. Die spontane manier van werken zijn we niet gewend. Als je dan merkt dat zoiets toch goed afloopt, besef je dat je een grote stap hebt gezet.’

Revanche

Enkele jaren geleden was het voor Franstaligen nog vrijwel onmogelijk om optredens in Vlaanderen te boeken. We herinneren ons het verhaal van Perry Rose, een Iers-Brusselse folkzanger die ondanks zijn uitstekende songs geen voet aan de grond kreeg. Al blijft de drempel redelijk hoog, er is verbetering in zicht. ‘De interesse groeit’, meent Bodson. ‘We krijgen aanvragen voor interviews, de radio pikt ons op. We hebben zelfs een positieve bespreking gekregen in het Nederlandse blad Oor. Als je goede kritieken krijgt, zal zich dat wel in optredens gaan vertalen.’

Het is een realiteit: Walen weten meer over Vlaamse muziek dan omgekeerd. ‘Ik denk dat het stilaan toch in evenwicht zal raken’, zegt Coster. ‘Er is een soort revanche van de Waalse rock. Nu hebben de groepen genoeg persoonlijkheid om zich in het debat te mengen. Op muzikaal gebied staan we er al, alleen blijven we voor een verdere doorbraak afhankelijk van de infrastructuur en de steun van de media. Ik merk hoe dan ook dat er langs beide kanten interesse is om groepen van over de taalgrens te ontdekken.’

Sharko slaagde er als een van de eersten in om in een club als de Brugse Cactus te spelen. Waarom de anderen zo moeizaam volgen? ‘Door een gebrek aan identiteit’, stelt David Bartholomé. ‘Het volstaat niet om goede muziek te maken. Er zijn duizenden groepen die goeie muziek maken.’

Velen trekken zich op aan het dEUS-verhaal, dat het gezicht van de hele alternatieve rock van eigen bodem grondig heeft veranderd. ‘Sindsdien hebben we hier een meer genuanceerde, meer gecultiveerde kijk op muziek’, vertelt Coster.

Bodson: ‘Vóór dEUS had de Belgische rock geen internationale uitstraling. Wat me wel enerveert: er zit weliswaar veel talent in de Antwerpse scene, maar op een gegeven moment werd de stad als een etiket gebruikt. ‘Antwerps’ stond in één klap synoniem voor ‘interessant’. In Namen moet je het met minder middelen doen. Voor ons moet de muziek op zich de deuren openen. We hebben geen groot geld en promotie achter ons.’

‘Dankzij het succes van dEUS zijn veel muzikanten zich vragen gaan stellen en dat is heel gezond’, gaat Coster verder. ‘dEUS heeft een nieuwe standaard gezet. De lat werd plots een stuk hoger gelegd qua originaliteit.’

Ook Bartholomé van Sharko acht dEUS verantwoordelijk voor een mentaliteitswijziging. ‘Voordien werd hier op een heel berekende manier muziek gemaakt en imiteerde iedereen een grote Amerikaanse of Engelse groep. Omdat Nirvana cool was, kreeg je vele mini-Nirvana’s. Voor ons, Vlaamse en Waalse kids, opende de storm die dEUS veroorzaakte nieuwe perspectieven. De groepen die in hun voetsporen volgden, zoals Zita Swoon, Soulwax en Millionaire, kregen voldoende zelfvertrouwen om hun persoonlijkheid óók uit te spelen. In Vlaanderen was het effect onmiddellijk voelbaar. In Wallonië kampten we lang met een complex. Tot Venus kwam. Door hun buitenlandse succes gold Venus voor ons als voorbeeld. Ik ben echter bang dat de hang naar eigenheid terug naar de achtergrond verdwijnt, dat we vervallen in de situatie van het pre-dEUS-tijdperk: groepen die Pavement, Sebadoh en andere indie-iconen gaan kopiëren. En dat bijgevolg de Belgische rock zijn identiteit weer zal verliezen. Hoe dat komt? Omdat de radiostations tegenwoordig voor enge formats kiezen. Ze nemen geen risico’s en programmeren niets dat afwijkend is. Die politiek zet de groepen onder druk. Begrijp me niet verkeerd, de Waalse groepen zijn nog wel goed, maar de neiging om zich met het oog op media-aandacht te conformeren, is opnieuw groot. Als je niet op de radio gedraaid wordt, komt er geen vraag naar optredens. En geen optredens, geen geld.’

In alle bescheidenheid verklaart Bartholomé zelf nog onderweg te zijn naar een eigen identiteit. ‘Het beetje identiteit dat ik al heb, komt vooral live tot uiting. Mijn optredens zijn cabaretesk. Ik besteed aandacht aan de lichaamsexpressie. Het mag best theatraal zijn. Ik geloof dat een concert beter wordt als je, zoals Freddie Mercury van Queen, aan overacting doet. Liever dat dan een Elliott Smith die timide en snel zijn set afhaspelt.’

Sharko neemt zichzelf niet al te serieus. Ook de vele verwijzingen in de songs naar films en andere artiesten zoals AC/DC en Michael Jackson zijn ludiek te noemen. ‘De sombere tekst van I Went Down is geïnspireerd op de film Silence Of The Lambs. Het crazy idee van die man die zich niet goed in zijn vel voelt en mensen vilt om een andere huid aan te trekken, fascineerde mij. Hoe komt het dat hij iemand anders wil zijn? Dat wou ik in drie minuten samenvatten. Ik had echter zes pagina’s tekst. Tot ik op een gegeven moment dacht aan Michael Jackson. Die ene naam illustreert dat hele idee van transformatie, Jackson belichaamt dat. Hij is zichzelf niet meer. Hij is een fantoom.’

Het detail

Niet alleen de ietwat gebroken stem van Bartholomé doet aan Stef Kamil Carlens denken, ook zijn speelse inventiviteit verraadt een verwantschap met de Antwerpse school. Over simpele melodieën gooit hij een experimenteel laagje. Er staat geen enkele rem op zijn fantasie. ‘Ik moet een song voeden met details. Ken je dat verhaal van Brian Eno die de Big Ben in Londen bezocht? Toen hij boven in de toren kwam, wist hij niet wat hij zag. Op en rond de vier klokken waren zoveel grappige details aangebracht, zoals bloemmotiefjes, die je nooit van beneden op de brug kon zien. Eno begreep niet waarom de makers zoveel energie hadden gestoken in details die niemand ooit kon opmerken. Toen legde de gids uit dat je die details niet bewust kunt waarnemen, maar dat ze je onbewust toch raken. Ze dragen bij tot de aura en algemene sfeer van Big Ben.’

‘Dat verhaal heeft me het belang van de zorg voor details doen inzien. Om die reden heb ik voor mijn tweede album Meeuws veel research gedaan. Neem nu het nummer Clash P. Dat gaat over een kerel die vastzit in een kleine wereld en anders wil zijn, boven zichzelf wil uitstijgen en wegvliegen. Hij voelt zich gevangen. Ik vond een documentaire over zwarte slaven in Amerika. Die slaven waren met kettingen aan hun voeten aan elkaar gebonden. Als ze stapten, hoorde je een zompig geluid, gecombineerd met het gekletter van de kettingen. Dat geluid had iets percussiefs, dat perfect paste in het ritme van Clash P. Die sample in een song over iemand die zichzelf een gevangene waant: het klopt helemaal. Al weet je niet welk geluid het is als je het hoort, ik ben trots op die vondst en hoop dat het de mensen beroert en hen misschien aanzet om anders naar het nummer te luisteren. Ik weet dat het misschien een hooggegrepen ideaal is, toch heb ik elke song op die manier uitgediept. Ik hoef geen producer die een refrein in de breedte wil uitwerken en er een hoop violen bijsleurt. Dat is iets voor Hooverphonic. Ik wil niet de grote kanonnen bovenhalen. Ik wil een refrein niet verbreden, eerder ophogen. Ik wil er details in stoppen waarvan wellicht niemand beseft wat het precies is. Voor mij maakt dat het boeiend.’

Om zijn visie te kunnen doordrukken, is Bartholomé een Einzelgänger. ‘Als ik muziek maak, heb ik het gevoel dat ik een berg moet beklimmen. Het is een neurotische drang om op de top te geraken. Ik weet heel goed welke richting ik uit moet. Iemand als Stef Kamil Carlens zal ook wel een bepaalde richting in zijn hoofd hebben, maar omdat hij in een groep zit, durft die wel eens deviëren. Voor mij is het momenteel heel moeilijk om de democratische principes van een groep te aanvaarden.’

Batholomé staat op één lijn met Sacha Toorop van Zop Hopop. Toorop is eveneens een multi-instrumentalist en filmfreak. Beide heren blijken bovendien gefascineerd door indianen. Bartholomé citeert op zijn tweede album Meeuws 2 en op zijn website stammenhoofd Blacksand Van Zandt, terwijl Zop Hopop op zijn kersverse cd Western de Europeanen afschildert als de nieuwe indianen, de nieuwe slachtoffers van de Amerikaanse mythe. Met hun muziek _ avontuurlijk en soms zelfs gewoon chaotisch _ horen Sharko, Zop Hopop en The GrandPiano tot dezelfde club.

Daartegenover staat de minder revolutionaire indie-rock en gitaarpop van Mud Flow en Flexa Lyndo. Bood het debuut van deze laatsten, 45 Minutes, weinig verrassingen _ de invloeden van Pavement en Pixies waren makkelijk te detecteren _, op de nieuwe plaat Little Everyday Masterplan staan rijke arrangementen. Nieuw lid Rodolphe Coster en geluidsmanipulator Tony Goddess (Papas Fritas) hadden een grote inbreng in die evolutie. Sfeer is nu het sleutelwoord bij Flexa Lyndo. Bodson: ‘Veel mensen verwachten dat je, om een concertzaal voor je te winnen, compact, snel en fel speelt. Daar hebben wij geen zin in. Wij willen gevoelens overbrengen. De nieuwe plaat is vrij ingehouden. Dat hoekige zit er zo niet meer in.’

Al is het masterplan in de titel ironisch bedoeld, de groep steekt zijn ambitie niet weg. ‘Ons label heeft zelf aangegeven dat de nieuwe plaat niet louter een Belgische aangelegenheid mag blijven’, beweert Bodson. ‘We hebben veel zin om in Frankrijk en Nederland te gaan optreden.’ Hij heeft zopas in Frankrijk ondervonden hoe verfrissend dat kan zijn. ‘De mensen reageren daar zonder vooroordelen.’

Sharko heeft net een tournee van twaalf speeldata afgewerkt in Frankrijk, met succes. Batholomé: ‘De mensen waren daar vooral gepakt door onze persoonlijkheid. We zijn immers geen enorm professionele muzikanten. We zetten geen superklank neer. Ik ben geen goeie bassist, ik zit wel eens naast de maat, maar ik speel met veel energie. Ik wil de fouten van de groep niet verhullen. Ik concentreer mij niet op mijn basspel, maar op het momentum.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content