Jane Fonda maakt haar debuut op het grote scherm in 1960, in de bioscoopbewerking van het Broadway-stuk Tall Story. De eerste jaren blijft de actrice tamelijk anoniem, maar dat verandert als Fonda in 1964 met de Franse regisseur Roger Vadim, haar minnaar en latere man, La Ronde maakt. La Ronde is geen onvergetelijk meesterwerk, maar omdat Fonda er als de eerste Amerikaanse actrice in een buitenlandse film naakt in optreedt, gaat de prent toch de wereld rond. Vadim en Fonda blikken daarna een hele reeks licht pikante films in en de actrice wordt een seksgodin en, vooral in de VS, een symbool van hedonisme en decadentie. De critici schrijven bijna alleen maar over de naaktscènes in haar films en als Newsweek een dossier maakt rond ‘The Permissive Society’ staat Fonda’s blote rug op de cover, ook al wordt ze binnenin nauwelijks vermeld. Het fenomeen Fonda bereikt een hoogtepunt met Barbarella, een sciencefictionparodie uit 1968 die vooral hoge ogen werpt dankzij de kinky kostumering. De film maakt van de hoofdrolspeelster voorgoed een sekssymbool . Fonda en de vrije liefde, het zijn in ’the summer of love’ synoniemen.

Vanaf 1968 gaat Fonda op zoek naar een wat serieuzer imago, zowel naast het scherm (met haar groeiende activisme) als erop, met rollen in They Shoot Horses Don’t They (1969) en Klute (1971), waarvoor ze een eerste oscar krijgt. In de daaropvolgende jaren gaat haar aandacht meer naar protestmeetings en betogingen en minder naar acteren, maar in 1978 staat ze in één klap weer op het voorplan, met Coming Home. Daarin speelt Fonda de echtgenote van een militair die verliefd wordt op een gehandicapte veteraan, een rol die haar haar tweede oscar bezorgt. Haar carrière krijgt een tweede – of is het derde? – adem, en in de jaren die volgen, maakt Fonda films als The China Syndrome (1979), The Electric Horsemen (1979), On Golden Pond (1981) en The Morning After (1986), waarin ze bewijst dat ze een van de meest flexibele actrices van haar generatie is.

Tegelijkertijd beseft Fonda ook dat hoe ouder ze wordt, hoe schaarser de kansen voor haar in Hollywood zullen zijn. En dat brengt haar tot de meest winstgevende rol uit haar leven, die van fitnessgoeroe. ‘Ik werd volwassen in een tijd dat fysieke oefeningen niet beschikbaar waren voor vrouwen’, schrijft ze in haar boek. ‘We werden niet verondersteld te zweten of spieren te hebben.’ Daar brengt Fonda eigenhandig verandering in: in 1979 opent ze in Los Angeles haar eerste Workout Center en dat blijkt meteen een succes. De nieuwe Centers springen als paddestoelen uit de grond, Jane Fonda’s Work-out Book verkoopt twee miljoen exemplaren en de fitnessvideo wordt met 17 miljoen exemplaren de grootste bestseller aller tijden. Tegen 1982 is Fonda een onderneemster aan het hoofd van een miljoenenbedrijf en een rolmodel voor ondernemende vrouwen en werkende moeders.

In de jaren negentig belandt Jane Fonda wat meer op de achtergrond. Ze geeft het acteren helemaal op omdat ze er geen plezier meer in heeft nu haar tweede huwelijk met politicus Tom Hayden uit elkaar is gevallen. In 1991 trouwt ze voor een derde keer met mediamagnaat Ted Turner, en ze transformeert daarna van ‘zakenvrouw’ naar ‘vrouw van een zakenman’, die zich vooral bezighoudt met liefdadigheid en social events. Sinds de veelbesproken scheiding van Turner in 2000 is Fonda al een paar jaar single en naar eigen zeggen compleet gelukkig. Ze heeft haar echte identiteit gevonden in haar geloof en spendeert de meeste tijd nu als voorzitster van de Georgia Campaign for Adolescent Pregnancy Prevention, een instituut dat tienerzwangerschappen probeert te voorkomen. Het was om geld in te zamelen voor die organisatie dat ze het aanbod aanvaardde om opnieuw te gaan acteren, in Monster-in-Law. In die film – die in de VS net is uitgekomen; voor België is er nog geen release-datum – speelt ze Viola Fields, een meedogenloze megabitch die haar schoondochter (Jennifer Lopez) het leven zuur maakt. Maar de meeste aandacht kreeg Fonda de voorbije weken dankzij haar autobiografie My Life So Far, waarin ze terugkijkt op haar leven. Stefaan Werbrouck

Stefaan Werbrouck