U2 Sell Records

U2 met Apple-topman TIM COOK (l.): de groep distribueerde haar nieuwe album gratis via iTunes.

En toen werd de plaat haast een non-muzikaal statement. Ook in 2014 poogde menig artiest zijn bundel popdeunen op een zo origineel dan wel lucratief mogelijke wijze aan de man te brengen. Tot aan terroristische praktijken en collaboreren met piraten toe.

Trailers, teasers, docu’s, raadselspelen: u bent onderhand vertrouwd met de tralala die gepaard gaat met de ooit zo doordeweekse handeling van een plaat te koop verklaren. Anders dan vorig jaar, toen Daft Punk en Boards of Canada uitpakten met ware spektakelcampagnes, kwam de aandacht in 2014 vooral op de drager van de muziek te liggen.

Neem Lazaretto van Jack White, waarvan de vinylversie bleek te zijn uitgerust met allerlei geintjes zoals een hologram, op het centrale label afspeelbare nummers, dubbele groeven en een van binnen naar buiten af te spelen kant. Maar kijk: in de VS vonden er van dat kleinood tijdens de eerste week 40.000 stuks een eigen draaitafel – een record. Andere spielerei bleek dan weer te gek om los te lopen. Zo leek het de Amerikaanse r&b-ondernemer Usher afgelopen zomer een puik idee om een downloadcode voor een nieuwe song te verstoppen in dozen Honey Nut Cheerios, exclusief bij supermarktketen Walmart. Een code die eerst niet bleek te werken bovendien. Titel van het nummer? Clueless, oftewel ‘stom’.

Het kan nochtans anders. Geen deel van de trend maar toch het vermelden waard is This Marauder’s Midnight, de plaat die Gabriel Rios netjes vulde met die twaalf singles waarvan hij er – zoals een jaar eerder aangekondigd – elke derde maandag van de maand een had vrijgegeven. De aandacht gewiekst spreiden, heet dat, maar nog artistiek te verantwoorden, want in plaats van een momentopname krijgt de luisteraar de weerslag van een doorlopend creatief proces geserveerd.

Maar 2014 zal vooral herinnerd worden om de stoot van U2. Op 9 september kregen de meer dan 500 miljoen klanten van iTunes de nieuwe U2-lp Songs of Innocence gratis in hun bibliotheek gekieperd, vijf weken vóór de fysieke release. Apple betaalde fors (100 miljoen euro, naar verluidt) voor die tijdelijke exclusiviteit, en U2 draafde ook op bij de presentatie van de nieuwe iPhone en Apple Watch. Wat daardoor bleef hangen, was de smaak van perverse direct marketing: De plaat, dat noodlijdende artistieke wapen waarmee zoveel hongerige muzikanten nog nauwelijks hun salami kunnen betalen, door vier multimiljonairs als een beduimeld reclameblaadje in ieders bus geramd. Sinéad C’Connor verweet haar landgenoten zelfs een daad van terrorisme – terwijl zij toch evengoed medeplichtig is aan het nieuwe Band Aid-lied, maar soit.

Thom Yorke ging voor zijn solo-excursie Tomorrow’s Modern Boxes dan weer in zee met de (voormalige) piraten van BitTorrent, als peer-to-peernetwerk de grootste gesel van de in haar voegen krakende platenindustrie. Motivatie? Een directe verbinding leggen tussen muzikant en consument, zonder allerlei controlerende en incasserende tussenstations, waarvan zelfs het internet tegenwoordig niet vrij meer is. Na zeven dagen hadden al meer dan een miljoen lieden 6 dollar voor dat downloadpakket betaald. Maar net als Bono en co. zette Yorke er wel de arme platenwinkels mee buitenspel.

In oktober haalde de Amerikaanse countrypopzangeres Taylor Swift, een van de succesvolste artiesten van het moment, haar hele discografie van Spotify, ‘een experiment dat volgens mij muzikanten geen eerlijke vergoeding biedt’. Het woord dat Taylor Swift vooral een doorn in het oog is bij de dienstverlening van de Zweedse streamingsite is ‘gratis’. De 1 dollarcent per gestreamd nummer die Spotify aan artiesten uitkeert, is in elk geval nog altijd hoger dan wat YouTube bereid is op te hoesten. En wat Swifts actie nog bedenkelijker maakte: vervolgens zette ze haar nieuwe plaat 1989 bij de streamingservice van Microsoft in de etalage voor een pietluttige 99 dollarcent, een tiende van de gangbare downloadprijs. En toch ging Swifts populariteit er nog op vooruit. Op YouTube verdubbelden haar videostreamings nagenoeg in een klap, maar vooral: ook fysiek vloog 1989 al meer dan 2 miljoen keer de deur uit.

KURT BLONDEEL

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content