Met de blu-rayreleases van 12 Angry Men en The Verdict krijgen Sidney Lumets courtroomklassiekers de hd-behandeling waar ze recht op hebben.
Ondanks een cv van meer dan 40 films, waaronder enkele absolute klassiekers, wordt Sidney Lumet (1924-2011) zelden in één adem genoemd met de grote Amerikaanse regisseurs (Scorsese, Coppola, Kubrick). Dat is voor een deel begrijpelijk: Lumets parcours was soms wisselvallig, met uitschuivers zoals The Wiz (1978) en Family Business (1989). Maar wanneer hij in vorm was, leverde hij indringende, messcherpe cinema af, die zich meestal afspeelde op de straten of in de rechtbanken van New York, waar eenlingen het moesten opnemen tegen het corrupte systeem: The Offence (1972), Dog Day Afternoon (1975), Before the Devil Knows You’re Dead (2007).
Je zou een sterke zaak kunnen maken dat zijn debuut, 12 Angry Men (1957), een courtroom drama zonder courtroom, ook meteen zijn beste film was. Het uitgangspunt is doodeenvoudig: een jury moet beraadslagen over de straf van een vermeende moordenaar. De verdachte lijkt schuldig, maar één jurylid (Henry Fonda) wil hem niet zomaar veroordelen en begint op de anderen in te praten.
Eén locatie, twaalf acteurs, that’s it, maar dat was genoeg om een complex drama te maken dat angstaanjagend overtuigend aantoonde hoe fragiel gerechtigheid wel is. Individuele mensen moeten daarvoor instaan, ondanks hun vooroordelen (de verdachte is een latino uit een arme buurt), ondanks het feit dat ze dik tegen hun zin in die kamer zitten en ze gewoon naar huis willen om naar een footballmatch te kijken. Dat geeft 12 Angry Men een sterke menselijkheid mee, die haaks staat op pakweg het cynische populisme van een Jan ‘kijk mij eens proberen om toch maar controversieel te zijn’ Verheyen met Het vonnis (2013).
Ondanks enkele uitstapjes naar andere genres waagde Lumet zich nooit al te lang buiten het wereldje van al dan niet corrupte flikken en advocaten. The Verdict (1982) was een van zijn grootste successen, hoewel de setting van een rechtbank voornamelijk werd gebruikt als achtergrond voor een fascinerende persoonsschets. Paul Newman speelt een aan lagerwal geraakte advocaat die de kans krijgt om een ziekenhuis te vervolgen wegens nalatigheid. Hoewel iedereen de zaak in der minne wil regelen (inclusief zijn eigen cliënten), is hij vastbesloten om de zaak toch te laten voorkomen.
Daarmee krijgt een klassiek verhaal over een underdog die wil bewijzen dat hij nog wat waard is meteen een pervers kantje: hij wil dat doen, zelfs al gaat het ten koste van de mensen die hij beweert te verdedigen. Lumet oordeelt niet, maar registreert op een afstandelijke manier: weinig muziek, veel natuurlijk licht en hele scènes die in één opname worden uitgespeeld. The Verdict is van opzet conventioneler dan pakweg 12 Angry Men, maar onderhuids broedt er flink wat venijn.
Zoals alle goede Lumetfilms spelen deze twee zich af in een morele schaduwwereld, waarin het vaak één tegen allen is, maar waarin die ene – soms – wel kan winnen. Deze blu-rayuitgaven kunnen het perfecte begin zijn van een (nieuwe) kennismaking met een vaak ten onrechte over het hoofd geziene gigant.
12 ANGRY MEN *****
Sidney Lumet
VS, 1957
20th Century Fox blu-ray
THE VERDICT ****
Sidney Lumet
VS, 1982
20th Century Fox blu-ray
DENNIS VAN DESSEL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
