TRAVIS KNIGHT: MASTER OF PUPPETS
Hij is de erfgenaam van het Nike-imperium, maar in plaats van de sportschoenen van zijn pa aan te trekken, sloeg Travis Knight een heel andere weg in. Die van de stop-motion meer bepaald. Op visite bij de animator, oprichter én CEO van Laika, de filmstudio uit Portland achter Coraline, ParaNorman en nu ook The Boxtrolls.
‘Keep Portland Weird’, staat er metershoog op een muur in hartje Portland, Oregon, geverfd, een motto dat duidelijk leeft in de op het eerste gezicht wat ruwe, maar tegelijk levendige, eigenzinnige stad. Nergens in de States, behalve in New York misschien, vind je zoveel galeries, bioshops, kringloopwinkels, concertzaaltjes, boekhandels en platenzaken opeengepakt als hier. Daarnaast is Portland de enige grote Amerikaanse stad met een openlijk homoseksuele burgemeester en loopt zeker de helft van de locals erbij alsof ze in een altrockbandje spelen. Of een bad hair day hebben en te veel dope consumeren, dat kan ook.
Geen wonder dat Portland hippiemetropool San Francisco in het zuiden en grungeville Seattle in het noorden steeds meer concurrentie aandoet als dé artistieke hotspot van de West Coast. Dit is de geboorteplek van Matt Groening, bedenker van The Simpsons, en Fight Club-auteur Chuck Palahniuk, het indierock-mekka van Stephen Malkmus, Gossip, The Shins, The Dandy Warhols en de onlinemuziekdatabase Discogs. Bovendien is het de woon- en werkplaats van filmauteurs Gus Van Sant, Todd Haynes en Miranda July, én sinds 2003 ook de stad waar Laika resideert, de stop-motionstudio achter de puike, tamelijk excentrieke animatiefilms Coraline (2009), ParaNorman (2012) en – vanaf volgende week in de zalen – The Boxtrolls, een gotisch getint avontuur over een jongetje dat opgevoed wordt door goedaardige trollen die in kartonnen dozen wonen en schroot verzamelen.
Dat Laika zijn tenten heeft opgeslagen even buiten Portland, en niet in ’s werelds filmhoofdstad Los Angeles, of in San Francisco, waar de collega’s van Pixar hun computerfarms hebben staan, heeft niet alleen met het bohemienkarakter van de stad te maken. Oprichter en CEO is namelijk Travis Knight, de zoon van Phil Knight, die begin jaren zestig – ook al in Oregon – het sportmerk Nike opstartte, tot in 2004 de grote baas was van die multinational en in de loop der jaren een privékapitaal van maar liefst 21 miljard dollar wist te vergaren, wat hem op nummer 23 brengt in de Forbeslijst van rijkste Amerikanen.
Daar kon dus wel een kloeke cheque vanaf toen zoon Travis, 42 ondertussen, elf jaar geleden met het weinig evidente plan kwam aanzetten om uitgerekend in Portland een stop-motionstudio uit de grond te stampen. Maar ook al is Phil tot op vandaag hoofdaandeelhouder van Laika, voor Travis is deze animatietechniek, waarbij poppen frame per frame worden bewogen en daarna gefotografeerd, duidelijk meer dan een door papa gesponsorde hobby of bevlieging. ‘Als kind was ik al met poppen aan het spelen’, grijnst Travis Knight. ‘Ik was gek op de monsterfilms met effecten van de legendarische Ray Harryhausen. Jason and the Argonauts (1963), Clash of the Titans (1981) en zo, films die ze elke week wel ergens op tv toonden. Als tiener trachtte ik die na te maken met figuurtjes die ik ineen knutselde en daarna fotografeerde met een camera. Ik kon zo urenlang bezig zijn op mijn kamer, terwijl mijn vrienden aan het skaten of gamen waren.’
Travis Knight is niet alleen CEO van Laika, hij is ook zélf animator, waardoor hij de voorbije jaren meer uren klopte op de sets en tussen de poppen dan in de boardroom op de bovenste etage. ‘Het klinkt raar om tegelijk artiest en entrepreneur te zijn’, aldus Knight, die eind jaren negentig met zijn eerste reclamebedrijfje een paar succesvolle stop-motionspots maakte en zo de smaak te pakken kreeg. ‘Maar ik zie het niet als een schizofrene situatie. De zakenman hoeft de artiest niet in de weg te staan, of omgekeerd. Laika is een gemeenschap van artiesten, dus is het logisch dat er een artiest aan het hoofd staat. Overdag word ik volledig opgeslorpt door de shots die ik animeer, door de details en het kleinere plaatje, en werk ik even hard als andere animators om mijn deadlines te halen. Het enige verschil is dat ik ’s morgens en ’s avonds alle werk uitstippel en bespreek met de regisseurs, tussen de producties door de lijnen uitzet en dus ook oog heb voor het grotere plaatje. Maar op de werkvloer ben ik just one of the guys.’
Aan werk bij een stop-motionfilm ontbreekt het overigens niet, meteen de reden waarom er wereldwijd slechts twee à drie per jaar worden gemaakt. Enkele cijfers om de stelling te staven? Elke animator, en dus ook Knight, staat dagelijks gemiddeld tien uur in zijn eentje op de set om, indien alles vlot verloopt en er geen reshoots nodig zijn, hooguit één seconde film per dag te fabriceren. Voor The Boxtrolls, gebaseerd op Alan Snows roman Here Be Monsters!, werden meer dan tweehonderd verschillende poppen gemaakt, ruim zeventig sets gebouwd en werd dik achttien maanden gedraaid. Bovendien is The Boxtrolls een hybride van klassieke, handbewogen stop-motion, die de hoofdpersonages tot leven wekte – een voltijdse klus voor 28 animatoren – én de nieuwste computereffecten voor de achtergrondpersonages. Voor de gezichtsexpressies werd dan weer gewerkt met 3D-printers en werden ruim 70.000 3D-prints gemaakt met rapid-prototyping, een technologie waar Laika sinds Coraline pionier in is. Kostenplaatje van die monnikenarbeid: 60 miljoen dollar. Minus promokosten, bien entendu.
‘The Boxtrolls is onze duurste productie tot nu toe. Onze grootste en moeilijkste ook’, legt Knight trots uit. ‘Maar we zijn niet megalomaan en gaan geen gekke dingen doen. Coraline, onze eerste langspeler, was een succes en stelde ons in staat om met ParaNorman een iets grotere film te maken. Toen ook die een succes bleek, konden we met The Boxtrolls een volgende stap zetten. Op dat elan willen we verdergaan. De bedoeling is op termijn één film per jaar te leveren en de producties te laten overlappen, zodat de opnames nooit stil hoeven te liggen en alle medewerkers vast in dienst kunnen blijven. Tot nu toe is dat niet gelukt. Je moet niks overhaasten. De scripts moeten goed zijn. De mensen met wie je werkt – van animatoren, over tekenaars tot poppenmakers – moeten goed zijn. Het belangrijkste is dat we onze filosofie trouw blijven en de Laika-identiteit bewaren. We maken familiefilms, maar met een volwassen ondertoon en een hoek af. We zijn geen fabriek. Het klopt dat we met CGI en 3D werken. Sommige stop-motionpuristen vinden dat een vorm van vals spelen, maar het zijn de artiesten die bij ons de stijl bepalen, niet de ingenieurs of de boekhouders. We hebben voorlopig ook geen plannen voor sequels of spin-offs en we hebben amper merchandising. Dat zit gewoon niet in ons DNA. We blijven Portlanders in hart en nieren en dus per definitie een beetje rare kwasten.’
De vraag is of dat in de toekomst ook zo zal blijven. Want Pixar-boegbeeld John Lasseter zei uiteraard krek hetzelfde voor hij in 2006 in zee ging met Disney, waarop Pixar een commerciëlere koers ging varen en vooral begon in te zetten op franchises, speelgoed en andere spullen. ‘Het is niet aan mij om het proces van John Lasseter en Pixar te maken’, antwoordt Knight omzichtig. ‘Het is moeilijk om dezelfde artistieke risico’s te blijven nemen als de schaal groter wordt en de commerciële risico’s toenemen. Maar het zou jammer zijn om ons potentieel niet volledig te benutten. Mijn pa heeft indertijd met Nike ook altijd de nodige berekende risico’s genomen. Ik zou trouwens gek zijn om niet van zijn jarenlange ervaring en expertise gebruik te maken. Sommigen zullen zeggen dat ik een vaderskindje ben, maar dat moest ik als kind soms ook al horen. It comes with the name. Ik laat dat van me afglijden. Ik ben bij Laika verantwoordelijk voor het bedrijf en zijn werknemers. En tot nu toe gaat dat prima.’
Toch verliep de voorbije jaren ten kantore Laika niet alles zo soepel als de zakencijfers en de flukse bewegingen van Eggs (stem van Isaac Hempstead Wright), zijn vriendinnetje Winnie (Elle Fanning), slechterik Archibald Snatcher (Ben Kingsley), Lady Portley (Toni Collette) en de koddige boxtrollen doen vermoeden. Na het succes van het heerlijk morbide sprookje Coraline besloot regisseur Henry Selick, die in 1993 samen met Tim Burton de stop-motionrevival inluidde met The Nightmare Before Christmas, in zee te gaan met Disney, ook al had hij bij Laika nog een verbintenis voor een tweede film. ‘Henry Selick is een genie, een mentor die me enorm veel heeft geleerd’, aldus Knight. ‘Alleen hadden we een andere visie op de komende projecten, maar we zijn als vrienden uiteengegaan. Het is jammer dat zijn projecten bij Disney in het water vielen, maar voor Henry blijft onze deur altijd openstaan. Hij is eigenzinnig en veeleisend, dat klopt. Maar toptalent heb je nooit te veel.’
Dat je talent moet hebben om de top te bereiken, het liefst een beetje zelfkennis en als het even kan wat startkapitaal, daar weet Knight alles van. Precies twintig jaar geleden ging de Laika-CEO nog door het leven als… rapper Chilly Tee, maar zijn eerste hiphopplaat – Get Off Mine – bleek meteen zijn laatste. ‘Niemand heeft die plaat gekocht’, lacht hij. ‘Zelfs mijn vrienden niet. Het was een wijze levensles. Ik ben dol op muziek en componeer vaak nog wat nummers , maar in de spotlights lopen is niks voor mij. Ik blijf liever op de achtergrond. Stop-motion is me dus op het lijf geschreven. Je werkt op je eentje en het gaat amper vooruit, maar ik kan mijn artistieke ei kwijt. Lousy rapper, good animator. Ik kan ermee leven.’
THE BOXTROLLS
Vanaf 15/10 in de bioscoop.
DOOR DAVE MESTDACH
TRAVIS KNIGHT ‘ALS KIND WAS IK OP MIJN KAMER URENLANG BEZIG MET STOP-MOTION, TERWIJL MIJN VRIENDEN AAN HET SKATEN OF GAMEN WAREN.’
TRAVIS KNIGHT ‘HET IS MOEILIJK DEZELFDE ARTISTIEKE RISICO’S TE NEMEN ALS JE GROTER WORDT, MAAR IK GA HET PROCES VAN PIXAR NIET MAKEN.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier