TIME FADES AWAY
Elke week geven we een werk dat ten onrechte vergeten is of onderschat wordt de aandacht die het verdient.
‘Het slechtste dat ik ooit heb gemaakt’, zegt Neil Young over Time Fades Away, een liveplaat uit 1973 die, ondanks talloze onlinepetities van zijn fans, nooit op cd verschenen en daardoor al jaren onvindbaar is. Weg ermee dus? Nope. Ook al werd de lp destijds vernietigend ontvangen, vandaag geldt ze zowat als de Heilige Graal van zijn oeuvre. Wie Dinosaur Sr. als artiest wil doorgronden, moet dit document, dat samen met Tonight’s the Night en On the Beach zijn ‘doemtrilogie’ vormt, absoluut gehoord hebben. Time Fades Away verwijst naar een van de pijnlijkste periodes uit Youngs leven. Het is zijn Heart of Darkness: rauw, ongepolijst en, vooral, ondraaglijk intens.
In 1972 had Young het tot superster geschopt met Harvest, een goed in het gehoor liggende countryfolkplaat. Echt gelukkig werd de zanger niet van zijn megasucces. ‘De middle of the road was saai, dus zocht ik algauw de greppel op’, zou hij later melden. De druk om zijn populariteit ook op het podium te verzilveren was echter groot. En hoewel hij nog herstelde van een zware rugoperatie, werd een 65 concerten tellende stadiontour in de steigers gezet, waarbij Young gemiddeld voor 20.000 toeschouwers per avond zou optreden. Met het oog op die road trip besloot hij zijn band, The Stray Gators, te versterken met Crazy Horse-gitarist Danny Whitten. Alleen bleek die zo zwaar aan de drugs te zitten dat hij niet meer in staat was zijn partijen te onthouden. Er zat voor de zanger niets anders op dan zijn vriend te ontslaan en hem op het eerste vliegtuig naar LA te zetten. Nog diezelfde avond volgde het nieuws dat Whitten aan een overdosis was bezweken.
Young werd verteerd door schuldgevoelens en zocht zijn toevlucht tot tequila. De tournee, vanaf dag één geteisterd door spanningen en conflicten, werd een ware nachtmerrie: The Loner kon in de zielloze arena’s zijn draai niet vinden en lag overhoop met zijn muzikanten, die op een zeker moment zelfs aan het muiten sloegen. Tot overmaat van ramp kwamen de fans enkel om Heart of Gold te horen en reageerden ze ronduit vijandig toen bleek dat de artiest meer nieuw materiaal dan publieksfavorieten speelde. Dus draaide Young de volumeknop wijd open en provoceerde hij de massa met rauwe, emotionele teksten en vicieuze gitaarsolo’s. Je reinste psychologische oorlogsvoering, aldus ooggetuigen.
Toch besloot Neil Young, een adept van audio vérité, uit die rampzalige tournee een liveplaat te puren, met uitsluitend nieuwe songs dan nog. Commerciële zelfmoord, riepen intimi. Dit was geen toegankelijke singer-songwriterplaat, maar grunge avant la lettre. Een groter contrast met de gepolijste sound van Harvest was nauwelijks denkbaar. Young zong, als gevolg van een keelinfectie, verre van toonvast en zijn groep rammelde als een skelet.
Toch bevatte Time Fades Away heel wat moois. De drie pianoballads (Journey through the Past, The Bridge en Love in Mind) waren heuse pareltjes en het pakkende Don’t Be Denied, over de contradicties van de roem, behoort zelfs tot het beste dat Neil Young ooit heeft geschreven. De zinderende hardrock van Last Dance, over routine en sleur, de nerveuze titeltrack, het sarcastische LA, het zijn songs die, hoewel slordig gespeeld, vandaag nog altijd trots overeind staan.
Vier jaar vóór de punk deed Neil Young met Time Fades Away de oude orde al wankelen. De plaat markeerde de geboorte van een wispelturige artiest die voortaan alleen nog zijn eigen impulsen zou volgen.
DIRK STEENHAUT
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier