JEAN RENOIR IN INDIA – Voor Martin Scorsese behoort ‘The River’ tot de mooiste kleurenfilms ooit gemaakt. Oordeel zelf.
Jean Renoir
VS-Fra-India
1951
TwinPics/Carlotta
Franse import/dvd
Film: ***
Extra’s: ***
India anno 1947. Het land is nog niet onafhankelijk en het hindoeïsme leeft volop. Drie meisjes – twee Britse zusjes en één halfbloed – groeien op aan de oevers van de Ganges in Bengalen. Het verhaal van hun volwassenwording vormt het hart van The River, Jean Renoirs film uit 1951. De ontstaansgeschiedenis van de prent strookt nochtans helemaal niet met het Indiase begrip ‘ dharma’.
Jean Renoir (zoon van de impressionist Pierre-Auguste Renoir) keerde na de commerciële flop van La règle du jeu (1939) Frankrijk de rug toe en week uit naar Hollywood. Nu behoort die film – net als zijn La grande illusion (1937) trouwens – tot de grote klassiekers uit de filmgeschiedenis, maar toen hielp hij deze gerenommeerde cineast niet aan interessante projecten. Zijn Amerikaanse producties flopten een na een.
Tijdens het draaien van The Woman on the Beach (1947) raakte Renoir in de ban van Rumer Goddens roman The River (1946). Hij kocht meteen de rechten, maar vond geen gehoor bij de Hollywoodstudio’s. Die poneerden dat India synoniem stond voor tijgers en olifanten, al spelen deze dieren geen enkele rol in The River. De redding kwam in de gedaante van een steenrijke florist, Kenneth McEldowney. Voor McEldowney, die blijkbaar een weddenschap met zijn vrouw wilde winnen, was het zijn eerste en enige filmproductie, maar wel een die de geschiedenisboeken is ingegaan.
In het vrij associatief vertelde verhaal is het drama ondergeschikt aan de stijl en de symboliek. De dialogen zijn stroef en verschillende scènes theatraal. Renoirs beeldregie is dwingend, waardoor The River van in het begin biologeert. De openingsscène – waarin vrouwen met rijstpasta cirkels schilderen in het zand – is tekenend, want de rivier als bron van het leven en de cirkel als symbool voor de levenscyclus van mens en dier, zijn terugkerende motieven.
In zijn beeldregie reveleert Renoir zich als een waardige opvolger van zijn vader: elk shot is een impressionistisch tableau op zich. Bovendien is Renoir een meester in het vermengen van fictie, droom en documentairebeelden – en dat alles in betoverende Technicolor. The River is een opmerkelijke productie in Renoirs oeuvre. Ondanks een niet te miskennen exotisme blijft de poëtische vertelstijl fascineren. Geen wonder dat de film – die Renoir en McEldowney absoluut geen windeieren legde – op het filmfestival van Venetië werd bekroond.
PIET GOETHALS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
