Antonioni’S MEESTERWERK glorieus gerestaureerd, MET ENTHOUSIASTE COMMENTAAR VAN Jack Nicholson.

The Passenger – Limited Edition (1975)

FILM: **** EXTRA’S: **

(SONY)

Film. Het uitgangspunt is pure Hitchcock, de uitwerking op en top Antonioni. In een Centraal-Afrikaans woestijndorpje waar hij vergeefs in contact probeerde te komen met de rebellen, wisselt een gedesillusioneerde tv-reporter (Nicholson) van identiteit met een hotelgast die hij dood aantrof in zijn kamer. Hij vindt echter geen gemoedsrust in zijn nieuwe huid; de man wiens plaats hij inneemt, was een wapensmokkelaar en zo komt de erg afzijdige verslaggever halsoverkop in een wespennest van verwarrende intriges terecht, die zoals altijd bij Antonioni meer een symboolfunctie hebben dan dat ze letterlijk moeten worden geïnterpreteerd. Tijdens zijn existentiële zoektocht wordt hij een tijdlang begeleid door een naamloos meisje, een raadselachtige architectuurstudente, gespeeld door Maria Schneider, die net furore had gemaakt in Bertolucci’s Last Tango in Paris.

Antonioni geeft in zijn afstandelijke mise-en-scène voortdurend commentaar op de bevreemdende actie en eindigt zijn film met een ongelofelijk complexe camerabeweging van zeven minuten, waaraan elf dagen voorbereiding voorafgingen. Het blijft een van de meest verbazende shots die ooit op pellicule werden vastgelegd. En niemand evenaart de modernistische maestro in zijn talent om van het environment ook een mentaal landschap te maken, of het nu om de verlaten Sahara gaat, een brutalistisch flatgebouw in Londen, het Spaanse platteland of de organische bouwwerken van Gaudí in Barcelona.

Extra’s. In zijn uitstekende commentaartrack noemt Jack Ncholson dit het grootste filmavontuur uit zijn carrière. Vol bewondering, maar met de nodige humor praat hij over Antonioni, die zijn acteurs zag als ‘ruimte in beweging’. Hoe fascinerend en onderhoudend de commentaar ook is, niet alles wat Nicholson vertelt, is betrouwbaar. Zo klopt zijn versie niet van hoe het fameuze eindshot werd gerealiseerd. Volgens Nicholson was het sjofele hotel een decor dat uit elkaar kon worden gehaald om de camera door te laten. Scenarist Mark Peploe heeft het in zijn aparte commentaar wél bij het rechte eind : het zijn de tralies die ongemerkt opengaan, wat de indruk wekt dat de camera door de tralies naar buiten gaat.

Patrick Duynslaegher