Donderdag 19/12, 23.10 – Canvas
Migratie, een heet hangijzer waar je niet in zwart-wittermen over kunt denken. Zo weet onze samenleving duidelijk geen houding aan te nemen tegen ‘niet-begeleide minderjarigen op de vlucht’. De Morgen-journaliste Catherine Vuylsteke en filmmaakster Hanne Phlypo tonen in de fraaie documentaire The Art of Becoming dat het vooral om gewone jongens gaat.
Geïnspireerd door de recente uitwijzingen van jonge asielzoekers?
CATHERINE VUYLSTEKE: Nee, toen ik mij tijdens het schooljaar 2009-2010 begon te verdiepen in de situatie van niet-begeleide minderjarigen was het debat over migratie wel al aan de gang, maar het lot van die kinderen bleef daarbij nog onderbelicht. Het interesseerde mij omdat zij in tegenstelling tot volwassen vluchtelingen niet zelf voor migratie hebben gekozen. Vaak zijn ze wees geworden door oorlog of naar betere oorden gestuurd door een familielid. Maar die kinderen dragen wel de consequenties van die beslissing.
De media zijn in zo’n geval enkel aanwezig op de crisismomenten: een hongerstaking, de uitwijzing. Wat wilden jullie tonen?
VUYLSTEKE: Die jongeren worden inderdaad heel zelden in een normale context geportretteerd. Voor de film hebben we Saleh en Mamadou, twee van de acht jongens die ik eerder voor mijn boek Vroeger is een ander land had gevolgd, opnieuw opgezocht. Met hen had ik een vertrouwensband en ik wist dat je niet hoeft te twijfelen aan wat ze zeggen. We konden hen in beeld brengen als de normale jongens die ze zijn, met hun dromen, tekortkomingen, kleine pleziertjes… Saleh en Mamadou lijken meer op hun leeftijdsgenoten dan dat ze van hen verschillen. Met deze film willen we die jongeren op de vlucht weer mens maken, in plaats van een statistiek.
Jullie zijn in Turkije ook Fattah gaan filmen, die via dat land Fort Europa wil binnenraken. Waarom?
VUYLSTEKE: We wilden het hele proces dat die jongeren doormaken tonen. Saleh zat er middenin, Mamadou was bijna aan het einde van de rit en we wilden ook een jongen die nog aan het begin staat. Dankzij een goede vertrouwensband met een Afghaanse tolk in Turkije hebben we ook heel wat normale conversaties van die jongens kunnen registreren. Dan hoor je hoe onrealistisch hun beeld van Europa is of hoe ze bijvoorbeeld een vrouw zien: iemand voor de was en de plas. Zulke zaken knippen we er bewust niet uit, omdat we een eerlijk beeld willen geven.
The Art of Becoming oogt heel filmisch, onder meer omdat de jongens de camera niet lijken op te merken.
VUYLSTEKE: Voor Hanne en mij was het bijzonder belangrijk dat het resultaat artistiek geslaagd was, en bijgevolg overtuigend. We wisten dat door de film met de stijlmiddelen van fictie te benaderen de kijker zich meer betrokken zou voelen bij de ‘personages’. We hebben de lat hoog gelegd, bij het winnen van vertrouwen, bij het zo ongestoord mogelijk filmen, bij het monteren… Paste een scène niet in die filmische aanpak, dan sneuvelde ze onherroepelijk.
Jullie trekken met deze film ook naar de scholen?
VUYLSTEKE: Ja, omdat we merken dat tieners zich gemakkelijk associëren met de jongeren over wie deze film gaat, en omdat zij de burgers van morgen zijn. We willen de problematiek van niet-begeleide jongeren op de vlucht op de agenda krijgen. We nemen met The Art of Becoming geen standpunt in, maar we willen dat over deze jongeren wordt nagedacht. Dat gebeurt niet in de huidige, verzuurde maatschappij. Migratie is een zeer belangrijk issue, maar we helpen niemand verder door asielzoekers te beschouwen als de ander, als enkel een bron van overlast. Dat beeld kan onze film hopelijk wat corrigeren.
(H.V.G.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
