Op 27 augustus 2014 opende Birdman het filmfestival van Venetië. Op 28 augustus 2014 schreef zowat elke reporter die daarbij was een variant op de volgende regel: Michael Keaton is terug, en hoe!

Ze wezen ook allemaal op de voor de hand liggende parallel tussen Keaton en zijn personage, Riggan Thomson:een acteur die ooit de hoofdrol heeft gespeeld in een superheldenfranchise, sindsdien in de vergetelheid is geraakt en nu zijn geloofwaardigheid probeert terug te winnen met een ambitieus toneelstuk. De gewezen Batman zelf wuift die vergelijkingen weg, maar hij kan niet ontkennen dat Birdman, waarvoor hij ondertussen al een Golden Globe heeft gewonnen en straks mogelijk een Oscar, aanvoelt als een comeback na vijftien magere jaren.

Wie de jaren 80 en 90 niet (bewust) heeft meegemaakt, kan misschien moeilijk inschatten hoe populair de inmiddels 62-jarige Keaton destijds was. Voor iedereen die ouder is dan 20, zal hij altijd de enige echte Batman blijven, hij die de vleermuis incarneerde toen Tim Burton nog in de regiestoel van de franchise zat en Christian Bale zijn jeugdpuistjes nog aan het uitknijpen was. Daarnaast maakte Keaton komedies die zich commercieel konden meten met de populairste films van pakweg Eddie Murphy. Tot hij van het voorplan verdween en jaren later opeens opdook als de vader van Lindsey Lohan in de mislukte Disney-reboot Herbie: Fully Loaded (2005). Wat was er gebeurd?

‘WAT IK ONTBEER AAN TALENT, PROBEER IK GOED TE MAKEN MET LEF.’

Keaton verdiende in de jaren 70 zijn sporen als stand-upcomedian,waarna hij een weinig succesvolle overstap naar tv maakte. De sitcom Working Stiffs werd na drie afleveringen al afgevoerd. The Mary Tyler Moore Hour en Report to Murphy hielden het één seizoen uit, maar werden daarna ook in de koelkast gestopt. Gelukkig werd Keaton opgemerkt door schrijver Lowell Ganz, die rond die tijd werkte aan het script van de komedie Night Shift (1982). De film had de doorbraak van Henry ‘The Fonz’ Winkler op het grote scherm moeten zijn, maar Keaton kaapte de hele film. Hij profileerde zich meteen als een groot komisch talent. Mr. Mom (1983), Gung Ho (1986), Beetlejuice (1988) en The Dream Team (1989) waren stuk voor stuk succesnummers. Tim Burton overhaalde hem om Batman te spelen, aanvankelijk een controversiële keuze waar veel fans van de comics tegen waren, maar dat protest verstomde zodra de film in première ging.

‘IK HEB NOOIT WILLEN NADENKEN ALS EEN ZAKENMAN. MISSCHIEN HAD IK DAT BETER WEL GEDAAN.’

Het is moeilijk om een specifiek punt aan te duiden waarop het misging. Ergens medio jaren 90 begon Keatons ster gewoon langzaam te tanen. Multiplicity (1996) had nog wel succes, maar werd ook gezien als een zwakkere Harold Ramis na Groundhog Day (1993). Keatons bijrol in Tarantino’s Jackie Brown (1997) was hilarisch, maar het was zeker niet zijn film. En toen het nieuwe millennium begon, liet hij de komedies achter zich om op te draven in A Shot at Glory (2000), First Daughter (2004) en White Noise (2005), films die al de vergetelheid in sukkelden nog voor ze goed en wel uitgekomen waren. In 2008 maakte hij zijn regiedebuut met The Merry Gentleman. De wereld bleef onverschillig.

Of Birdman een definitieve comeback of een eenmalige opflakkering is, zoals die van Mickey Rourke met The Wrestler (2008), moet nog blijken. Maar zowel pers als publiek lijkt klaar te staan om Keaton met open armen – en wie weet zelfs met een Oscar – opnieuw te verwelkomen.

DENNIS VAN DESSEL