Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

MIERZOET OOGBEDERF – Goudhaantje McEwan knipoogt in zijn jongste boek naar de literaire spionageromans van Graham Greene. Helaas zou de oude meester zich omdraaien in zijn graf bij het lezen van zoveel ongein.

Ian McEwan, De Harmonie (originele titel: Sweet Tooth), 403 blz., euro 24,50.

Serena Frome, de knappe dochter van een anglicaanse bisschop, begint in haar laatste universiteitsjaar aan Cambridge een affaire met een oudere professor die banden heeft met de Britse geheime dienst. Dankzij zijn bemiddeling mag ze beginnen bij MI5 – het jaar is 1972, de Koude Oorlog is in volle gang, het Verenigd Koninkrijk gaat gebukt onder sociale onlusten en krijgt af te rekenen met het gewelddadige IRA. Werk genoeg zou je zo denken, maar Frome krijgt tot haar verbazing een kantoorjob als veredelde typiste in ruil voor een karig loon. Om de verveling te verjagen, spendeert ze al haar tijd aan een oude hobby: het verslinden van boeken. Toevallig is MI5 net bezig met plannen voor een culturele oorlog. Omdat de meeste intellectuelen sympathiseren met het communisme, wil de geheime dienst bij wijze van tegenstem stiekem jonge schrijvers steunen die zich kritisch uitlaten over de Sovjet-Unie. Frome moet de literair veelbelovende journalist Tom Haley benaderen en hem een literaire beurs aanbieden. Ze wordt verliefd op zijn verhalen, en – grote verrassing! – ook op de man zelf. Naarmate haar relatie met Haley intenser wordt, krijgt ze het almaar moeilijker om haar geheime identiteit verborgen te houden. Wanneer Haley met zijn antikapitalistische en dystopische debuutroman de Jane Austen-award wint, staan Fromes oversten lelijk voor aap en lijkt haar carrière finaal voorbij. Maar niets is wat het lijkt in de spionnenwereld en Tom Haley blijkt niet de goedgelovige debutant die zomaar met zich laat sollen.

Ooit kreeg Ian McEwan de bijnaam Ian Macabre, vanwege zijn bevreemdende romans waarin allerlei onuitgesproken geheimen onder de regels zinderen. De broeie- rige roman De troost van vreemden is daar een mooi voorbeeld van. Maar de laatste jaren wisselt McEwan literaire hoogstandjes af met inspiratieloos bandwerk dat eerder onder de categorie lectuur valt – helaas is Suikertand (de codenaam van Fromes operatie) daar een krakkemikkig product van. Vooral de tergend langdradige beschrijvingen zijn een doorn in het oog. Als er al sprake is van een interessante handeling – nooit gedacht dat een spionageroman zo saai kon zijn – dan halen de truttige beschrijvingen in een pesterig vlakke stijl alle vaart uit de tekst. Van de hoofdpersonages moet je het ook niet hebben: Frome is een aanstellerig dom wicht, Haley een wandelend schrijverscliché en de zwijmelende liefdesverklaringen a la ‘o, wat hou ik van je, mijn liefste’ lijken wel gesampeld uit een doktersromannetje. McEwan bezondigt zich ook aan de meest transparante schrijverstrucjes: de plots opduikende brief uit het verleden, de abrupte dood van een overbodig personage – drama! – en het stoerderig pronken met allerlei research die eigenlijk niks ter zake doet. Zelfs de fletse schetsen van het Londense literaire milieu (met een flatterende cameo voor Martin Amis) kunnen niet boeien. Suikertand is, kortom, een beetje te lang. Zo’n 403 pagina’s te lang om precies te zijn.

RODERIK SIX

SLEUTELZIN

Mijn behoeften waren eenvoudig. Ik hield me niet zo bezig met thema’s of treffende zinsneden, en fraaie beschrijvingen sloeg ik over.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content