Van het immense Perzische leger over de solferen landschappen tot de glimmende spieren der Spartanen: bijna alles wat u in ‘300’ te zien krijgt, is computer generated. Tegenwoordig een koud kunstje, maar die digitale revolutie werd al dertig jaar geleden op gang getrokken. Van de eerste bits en bytes op het witte doek tot digitaal wapperende coiffures en integraal uit CGI opgetrokken films: een korte geschiedenis van de cinema van de toekomst.

Futureworld 1976

Sciencefictionwestern over een futuristisch pretpark waarin het gezicht van Peter Fonda digitaal open plooit: meteen de introductie van driedimensionale computerbeelden voor het animeren van handen en gezichten.

Star Wars IV: A New Hope 1977

In zijn galaxy far, far away introduceren George Lucas en diens Industrial Light and Magic-fabriek – kortweg ILM – tal van revolutionaire visuele effecten. De belangrijkste nieuwigheid is het gebruik van ‘3D vector graphics’ voor die scène waarin de Jediridders naar een computerprevisualisatie kijken van hun raid door het ravijn. Daarmee wordt meteen een van de basisprincipes – het digitaal modelleren van objecten volgens geometrische patronen – gelegd voor alle toekomstige CGI.

Tron 1982

In deze sf-cultklassieker van Disney worden echte acteurs voor het eerst in een volledig digitale achtergrond gedropt. Klassiek: de Light Cycle-sequens waarin Jeff Bridges als hacker in een virtuele wereld tussen de algoritmes en vectoren belandt om er aan allerlei gladiatorenspelletjes te worden onderworpen.

The Last Starfighter 1984

Waar Lucas nog schaalmodellen gebruikte voor de ruimtetuigen uit Star Wars, worden ze hier vervangen door digitale creaties. De eerste vorm van ‘geïntegreerde CGI’ waarbij computermodellen de plaats innemen van échte objecten.

Young Sherlock Holmes 1985

Sherlock junior krijgt het dankzij LucasFilm aan de stok met een driedimensionale ridder achter glas, het eerste ‘fotorealistische’ CG-personage en dus de voorvader van de Gollem, King Kong et alea.

The Abyss 1989

Sf-epos waarin hypertechneut James ‘Titanic’Cameron het eerste, digitale 3D-water over ons heen kletst en er zelfs een ruimtewezen uit fabriceert. Bovendien is The Abyss de allereerste liveactionfilm die gebruik maakt van RenderMan om visuele effecten te creëren en digitale beelden te ‘renderen’. Het door Pixar ontwikkelde softwarepakket wordt vanaf dan de standaard binnen de filmindustrie.

Terminator 2: Judgment Day 1991

Cameron bevestigt zijn status van hightechprofeet door ons te trakteren op de eerste realistische bewegingen van een CG-pesonage, in casu die van het T-1000-model dat primitieve Terminator Ah-nuld achternazit.

Beauty and the Beast 1991

Disney smokkelt een 3D-effect in een klassieke 2D-tekenfilm, meer bepaald in die balscène waarin een virtuele camera rond een kroonluchter cirkelt.

Jurassic Park 1993

Spielberg en ILM duiken de prehistorie in en stuiten er op digitaal tot leven gewekte dinosauriërs, meteen de eerste fotorealistische CG-personages.

The Mask 1994

De eerste film waarin live-action aan CGI wordt gekoppeld om bij menselijke personages cartooneske, Tex Avery-achtige effecten te creëren.

Waterworld 1995

Avonturenfilm van en met Kevin Costner die bijna volledig in een reuzenbassin in Hollywood werd gedraaid. De oceaangolven die u voortdurend ziet, zijn dus volkomen fake – net als de nochtans niét computergegenereerde personages. Meteen de eerste digitaal opgewekte watermassa’s.

Toy Story 1995

Pixar pakt uit met ’s werelds eerste lange CG-animatiefilm. Maar Casper: the Friendly Ghost kaapte zes maanden eerder al de primeur ‘eerste CG-hoofdpersonage’ weg.

Conceiving Ada 1997

Tilda Swinton wordt enkel nog door tweedimensionale CG-decors omringd in dit anderzijds vrij obscure en goedkoop gefabriceerde sf-filmpje.

Fight Club 1999

Ed Norton krijgt op zijn smoel, maar niet echt: de eerste realistische close-up waarin een synthetisch gezicht digitaal wordt vervormd.

The Matrix 1999

Keanu Reeves knokt en zweeft door virtuele werelden in ‘bullet-time’, een digitale slowmotiontechniek waarmee de actietijden met een virtuele camera kunnen worden gemanipuleerd zodat zaken die normaal onmogelijk te filmen zijn, plots zichtbaar worden – zoals voorbijfluitende kogels.

Final Fantasy 2000

De eerste volledig digitale film met fotorealistische personages is helaas een knudde scifiverhaaltje, over de ruimteavonturen van Dr. Aki. Om Aki’s coiffure geloofwaardig te doen wapperen, worden 60.000 haartjes met de computer geanimeerd. Ze hadden zich de moeite kunnen besparen: geen kat ligt wakker van ’s werelds meest doorwrochte kapsel en Sony’s animatieafdeling gaat aan dit peperdure animatiegedrocht (kostenplaatje: 200 miljoen dollar) zelfs failliet.

Lord of the Rings: the Two Towers 2002

Motion capturing – een CG-personage modelleren naar de ingescande bewegingen van een echte acteur – is een techniek die al werd toegepast in Total Recall (1990), maar Gollum is allicht het eerste volledig digitaal aangemaakte creatuur dat ook écht geloofwaardig is. Sterker nog: Andy Serkis – de acteur die model staat voor Peter Jacksons moerasmonstertje en later ook voor diens King Kong – krijgt er zelfs verschillende ‘gewone’ acteerprijzen voor. Even baanbrekend: de artificiële intelligentie binnen de Massivesoftware waarmee Jackson’s WETA Studio een deel van de meer dan drieduizend CG-shots aanmaakt.

Sky Captain and the World of Tomorrow 2004

Jude Law vliegt door volledig met de computer gecreeerde, retrofuturistische decors. Meer echte acteurs in compleet digitale 3D-omgevingen vind je in Enki Bilals animatiehybride Immortel: Ad Vitam én Frank Millers noir- comicSin City.

The Polar Express 2005

Performance capturing doet zijn intrede in dit CG-animatiesprookje, waarin Tom Hanks bijna alle personages speelt. Het basisprincipe? Een acteur wordt tussen greenscreens gezet, al zijn bewegingen en gelaatsuitdrukkingen worden tegelijk en interactief met de computer ingescand om later geheel of gedeeltelijk naar een digitaal decor te worden vertaald. Een techniek met méér mogelijkheden en expressieve vrijheid dus dan het aanzienlijk stroevere motion capturing.

Herbie Fully Loaded 2005

De dark side van de digitale revolutie: de computerafdeling van Disney verkleint de borsten van teenqueen Lindsay Lohan in deze familiekomedie over Herbie, de gekke kever. Diens koplampen behouden naar verluidt hun formaat.

Avatar 2009

CG-apostel James Cameron begon vorige maand met de opnames van Avatar, een sf-thriller die met de innoverende 3D-Fusioncamera wordt gedraaid en de kijker een stereoscopische kijkervaring moet bezorgen. Live actionmeets 3D-cinema dus, als je straks een speciale 3D-helm draagt tenminste.

Door Dave Mestdach