Seksuologe Lotte Vanwezemael: ‘Wie niet wil dat er op de radio over seks gepraat wordt, heeft dikke pech’

Ze zou graag een Vlaamse versie van Spuiten & slikken zien. ‘Maar het is hier nog jaren wachten op de eerste serie die eventjes casual uitlegt hoe anaal douchen werkt’, denkt Lotte Vanwezemael, MNM’s huisseksuologe en sinds kort een van de experts van Blind getrouwd.

Ook dit voorjaar schenken weer acht mannen en vrouwen lijf en leden aan de wetenschap, in de hoop dat die slaagt waar speeddating, Tinder en het weinig subtiele gekoppel van moederlief hebben gefaald. Blind getrouwd kookt in zijn vijfde seizoen nog steeds volgens hetzelfde recept van de Deense psycholoog en matchmaker Gert Martin Hald, maar voorziet verder wel een paar nieuwigheden. Onder meer het eerste homoseksuele verstandshuwelijk, en een tussentijds bootcamp waar de koppels van gedachten kunnen wisselen en wie weet – als het schuinsmarcheren in de Australische versie enigszins tot voorbeeld strekt – ook al eens van partner. Er dient zich ook een handvol nieuwe experts aan, onder wie Lotte Vanwezemael, de MNM-seksuologe die in Hot N Cold en Generation M wekelijks onze kennis bijspijkert over alle ins and outs van onze ins and outs. De Limburgse zal zich vooral concentreren op manieren om de koppels dichter tot elkaar te brengen en chemie op te wekken. ‘Zo kun je het een en ander op weg helpen met de juiste activiteiten en de hormonen die daarbij vrijkomen’, legt ze uit. ‘Adrenaline opwekken met extreme sporten, bijvoorbeeld. Of dopamine door samen een uitdaging tot een goed eind te brengen. En oxytocine, het knuffelhormoon, door elkaar te masseren of gewoon écht naar elkaar te luisteren. Waarom grijns jij nu?’

Elk jaar telt Blind getrouwd minstens één koppel waarbij de experts alles uit de kast moeten halen om toch maar enige chemie los te weken. Elk jaar lijkt dat weer alsof jullie proberen om twee onwillige panda’s toch te laten paren.

Lotte Vanwezemael:(lacht) En toch is aantrekkingskracht iets dat je kunt cultiveren, of op zijn minst stimuleren. Wie zich inschrijft, weet ook dat we je waarschijnlijk niet je perfecte prins of prinses op het witte paard zullen voorschotelen, en dat het misschien wel wat werk vergt om die chemie aan te wakkeren. Ik geef toe dat sommige van die oefeningen wat onnozel lijken, maar ze kunnen helpen. We hebben weloverwogen matches gemaakt, met een grote kans op slagen, maar wij kunnen ook niks écht forceren. Met panda’s lukt dat ook niet zo goed, als ik me niet vergis.

Volgens Alain de Botton is de beste manier om meteen te bepalen of iemand bij je past eigenlijk gewoon de vraag ‘Hoe gek ben jij? En hoe past die gekheid bij mijn gekheid?’ We kunnen onze kwetsuren en rare kanten maar beter meteen op tafel gooien. Akkoord?

Vanwezemael:Ik zou daar misschien toch niet mee openen. (lacht) Maar het houdt steek om het daar vrij snel over te hebben, ja.

Alors: hoe gek ben jij, Lotte?

Vanwezemael:Ik ben een perfectionist met een hang naar controle en structuur. En mijn lief is eerder een je-m’en-foutist. Dat botst soms, maar eigenlijk matcht onze gekheid heel goed. Het werkt, voor ons. Al heb ik me tijdens de opnames regelmatig afgevraagd of de testen achter Blind getrouwd daar ook zo over zouden oordelen. Eerlijk? Ik denk het niet. (lachje) Er zijn waarschijnlijk mannen die wetenschappelijk gezien nog beter bij mij passen. Maar dat zal mij worst wezen. En ondertussen zijn we toch maar mooi zes jaar samen. (denkt na) Die seven-year itch komt er dus wel bijna aan.

Kan een seksuologe zoiets niet heel makkelijk ontmijnen?

Vanwezemael: Je eigen therapeut spelen werkt nooit. Ik probeer soms wel van een afstand naar mijn relatie te kijken, maar je hebt altijd blinde vlekken. Om echt patronen te doorbreken schakel je toch beter een neutrale buitenstaander in. En het is niet omdat ik de theorie ken dat ik thuis alles volgens het boekje doe. Soms wil ik ook gewoon ruzie maken, en dan gaan alle therapeutische ‘ik-boodschappen’ uit het raam. ‘Ik merk op dat’, ‘Ik voel dat’, ‘Ik zou willen dat’… Nee, nu wil ik gewoon even heel kwaad zijn. (lacht)

Vallen de meeste vragen die je als seksuologe krijgt, op de radio of in de groepspraktijk waar je tot voor kort werkte, in wezen niet terug te brengen tot: ‘Ben ik wel normaal?’

Vanwezemael:(knikt hevig) Soms vragen mensen dat letterlijk, anders is dat op zijn minst de onderliggende gedachte. Een groot deel van wat ik doe, is dus gewoon mensen geruststellen. We zijn allemaal onzekere wezens die willen checken of wat we denken en doen wel ‘normaal’ is. Wat in 99 procent ook gewoon het geval is – zolang als het in legale sferen blijft.

Je werkt ook met die andere 1 procent. Bij het Centrum Algemeen Welzijnswerk in Hasselt begeleid je zedendelinquenten.

Vanwezemael: Forensische psychologie heeft me altijd geïnteresseerd. Toen ik dertien was, droomde ik ervan om wetsdokter te worden. Hoe en waarom iemand over de schreef kan gaan, fascineert me mateloos. Wat heeft iemand zo ver gedreven? Een samenloop van omstandigheden of een persoonlijkheidstrek? En hoe kun je daarop ingrijpen? Dat maakt dat je daders ook altijd als mens moet blijven zien, iets wat onze samenleving nogal makkelijk vergeet. (grimast) Daarvoor moet je maar gewoon even de HLN-commentaren bij zedenzaken lezen.

Waarom waagt een zelfverklaarde perfectionist en controlefreak zich eigenlijk op een domein waar geen harde antwoorden of eenduidige oplossingen bestaan?

Vanwezemael: Ik hield als student vooral van wiskunde en wetenschappen – netjes, geordend en slechts één juist antwoord – maar het onaffe van seksuologie maakt het ook net zo interessant. Er komen telkens nieuwe generaties bij die hulp kunnen gebruiken, en er duiken altijd nieuwe vragen en uitdagingen op. Over polyamorie, aseksualiteit of sexting werd tien jaar geleden bijvoorbeeld amper gesproken. En over nog eens tien jaar zitten we hier misschien te praten over de inburgering van seks met levensechte robots. Dat houdt het boeiend.

Er zijn weinig absolute antwoorden in mijn vakgebied. Wat het tegelijk zeer moeilijk, maar ook heel gemakkelijk maakt.

De laatste keer dat ik jou in Generation M hoorde, ging het onder meer over de beste, comfortabelste standjes tijdens de zwangerschap. Opmerkelijk, want Generation M is toch vooral een jongerenprogramma?

Vanwezemael: Ons doelpubliek is jong, maar dat houdt oudere luisteraars duidelijk niet tegen om vragen te stellen. Elke generatie zit met vragen, en voor velen is de stap naar een seksuoloog te groot, dus probeer ik ze zo een beetje verder te helpen. Hoeveel veertigplussers ik op de Boekenbeurs niet stiekem, ergens in een hoekje, door mijn boek heb zien bladeren. (lachje) Schattig, maar ook een beetje jammer.

Dat is dan ook de generatie die het destijds nog zonder degelijke seksuele opvoeding of internet moest doen. Die van jou moet zowat de eerste zijn die alle mogelijke info aan de vingertoppen had. Zelfs al maakte de inbelmodem misschien nog wat rare geluiden.

Vanwezemael: De modem van de familiecomputer in de woonkamer, ja! Dat was het dus ook niet helemaal. Ik had het geluk dat ik met mijn ouders heel open over masturbatie en voorbehoedsmiddelen kon praten, maar verder moest ik het ook nog doen met die heel korte en heel technische uitleg. Je weet wel, met de houten piemel en de condoom, en de leerkracht biologie die zo snel mogelijk weer over iets anders wilde praten. Vandaag hebben pubers online wel toegang tot alle mogelijke info, en ook tot porno, maar dat wil nog niet zeggen dat ze ook bij de juiste informatie uitkomen. Het blijft belangrijk dat leerkrachten en ouders het een en ander duiden.

Wat mis je vandaag nog als je naar de seksuele opvoeding op school kijkt?

Vanwezemael: Het zou bijvoorbeeld goed zijn als scholen kinderen ook leren na te denken over grenzen en goedkeuring. Over wat ze leuk en niet leuk vinden en hoe je dat duidelijk aan een ander aangeeft. Sensoa heeft daar bijvoorbeeld goede lespakketten over, zelfs al voor de kleuterklas. Ook hun Flirter Twister-spelletje – wie doet wat wanneer? – kan op een leuke manier zaken bespreekbaar maken voor pubers.

Je vertelde al een paar keer hoe er in jouw direct messages meer vlees te zien is dan in een aflevering van Grillmasters.

Vanwezemael:(knikt) Blijkbaar moet het nog steeds herhaald worden dat het niet oké is om ongevraagd je piemel naar een wildvreemde te sturen.De berichten en de dickpics die mannen me sturen, gaan er zo hard over. Ik deel ze ook altijd, anoniem, op sociale media, maar dat lijkt niemand echt tegen te houden. Gisteren kreeg ik nog een berichtje: ‘Hoi Lotte, ik hoor dat je een verzameling aanlegt van piemelfoto’s. Heb je er nog nodig?’ Ik heb er niet op geantwoord, zelfs al was dat naar onlinenormen een heel beleefde sollicitatie. (lacht)

Er is recent een nieuwe generatie jonge mediavrouwen opgestaan die uitvoerig en zonder filter over seks en relaties praat. Van Flo ‘Flowjob’ Windey weten we ondertussen bijvoorbeeld dat ze haar bedpartners postcoïtaal recenseert, maar ook dat ze haar perineum ‘de gloetsj’ noemt. Jij lijkt daar allemaal iets terughoudender in.

Vanwezemael: Je kunt nooit genoeg mondige jonge vrouwen hebben die openlijk over seks praten. Mijn vriendinnen weten heel veel over mijn seksleven, maar naar de buitenwereld toe heb ik toch een klein muurtje gebouwd. De open manier waarop Flo daarover praat, is heel mooi, ik probeer mijn professionele leven en mijn partner toch een beetje te beschermen. Maar als ik een luisteraar die twijfelt of hij wel ‘genoeg’ seks heeft, kan helpen door te benadrukken dat ik ook niet elke dag vrij, wil ik dat gerust doen.

Windey bedacht zich in De Morgen: ‘Als Goedele nu eens uit de doeken zou doen hoe ze klaarkomt, driekwart van de vrouwen zou het opeens ook kunnen.’

Vanwezemael: Het is niet omdat Goedele op een bepaalde manier klaarkomt, dat iedereen het zo moet doen. Ik kan je mijn seksleven wel in geuren en kleuren beschrijven, maar dat maakt het nog geen perfecte handleiding voor een ander. Lezen, horen en zien hoe anderen het doen, werkt vooral geruststellend. Zo hadden we in Generation M onlangs een vraag over orgasmegezichten, waar veel mensen zich nog steeds voor schamen. Ik heb de luisteraars toen bijvoorbeeld op het bestaan gewezen van Beautiful Agony, een website met filmpjes van gezichten – en enkel gezichten – op het moment suprême. Dat zijn allemaal gekke bekken.

Je gezicht en dat van je partner met plakband in een verwrongen grimas tapen helpt ook, zo leert het tweede seizoen van Sex Education op Netflix.

Vanwezemael: Dat leek me nu ook niet de béste manier. Ik zou vooral schrik hebben om mijn adem af te snijden. Maar ik ben blij dat we kunnen uitwijken naar reeksen als Sex Education of Euphoria, al wordt het in die laatste soms net iets te complex en overdreven. Want het is nog jaren wachten op de eerste Vlaamse reeks die even casual uitlegt hoe anaal douchen werkt. Dokter Bea is ongeveer zo ‘gewaagd’ als we vandaag aankunnen. Ook een Vlaamse Spuiten & slikken zie ik niet meteen opduiken. Terwijl er wel nood is aan zo’n programma, voor jongeren én ouderen. Die zitten net zo goed met vragen, maar praten er nog minder over. (denkt na) Misschien als we onze versie wat minder in your face zouden maken?

Akkoord. Maar dan wel liefst wel zonder het te verbloemen. Genre ‘aan de rosbief snuffelen’ als eufemisme voor beffen.

Vanwezemael: Gebruiken mensen dat echt? Zeg toch gewoon beffen en pijpen!

Ik kan me vergissen, maar ik dacht dat ik die van jou had opgepikt.

Vanwezemael: O juist, in mijn boek lijst ik een hoop van die verbloemingen op. Maar voor de goede orde: als mijn lief vanavond vraagt of hij even aan de rosbief mag snuffelen, mag hij straks op de zetel slapen. (lacht)

Zijn wij echt nog zo preuts dat een Vlaamse Spuiten & slikken al een brug te ver zou zijn?

Vanwezemael: Het verschil met Nederland is nog altijd gigantisch. Ik merk dat men mij soms zelfs verwijt dat ik gewoon aandacht zoek, louter omdat ik over seks praat in de media, terwijl dat de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn. Niet dat ik verwacht dat dat voor morgen is – Goedele trekt al decennia aan die kar – maar ik kan op zijn minst blijven proberen. En wat de kritiek betreft: ik onthoud vooral de mensen die ik geholpen heb. Wie niet wil dat er op de radio over seks gepraat wordt, heeft dikke pech.