Film:? Extra’s: **** (Carlotta)

Film. Het is niet ongewoon dat een regisseur een film maakt die duidelijk tegen zijn vorige gericht is, maar nooit was dat zo radicaal als met deze in meerdere opzichten terminale film waarvan Pasolini de montage nog niet helemaal had voltooid toen hij in 1975 bij de Romeinse voorstad Ostia werd vermoord door een ragazzo di vita. Alle ingrediënten uit de Trilogie van het leven (voyeurisme, scatologie, sodomie, de kunst van het verhaaltjes vertellen) zijn aanwezig, maar in plaats dat er gezond en vreugdevol wordt gepaard, staat alles in het teken van de vernedering en de dood in deze danteske transpositie van de schandaalroman van markies de Sade, De 120 dagen van Sodom, naar de republiek van Salo, de laatste stelling van het macabere regime van Mussolini.

‘Ik wil de grens van het draaglijke aftasten’, zei Pasolini in een interview in de Corriere della sera. Opdracht geslaagd P.P.P.! En wel in die mate dat ik na even snel zappen door de verschillende hoofdstukken om de kwaliteit van de transfer (uitstekend) te checken, de film ook voor bekeken hield. Salo is inderdaad een film die je moet gezien hebben, maar een keertje volstaat. De herinnering aan dit glaciaal ceremonieel is waarschijnlijk ook veel sterker dan een hernieuwde kennismaking.

Extra’s. Ook de toemaatjes bij deze genummerde collector’s edition staan helemaal in het teken van wat de film bij de kijker teweegbrengt. Vier Franse regisseurs getuigen over hun walging en fascinatie, de schaamte die ze voelden bij het ondergaan van deze film over het reduceren van mensen tot objecten. Een van de straffe uitspraken (van Catherine Breillat) willen we u toch niet onthouden: ‘Ceux qui n’ont pas vu ‘Salo’ ne vivent pas, ne connaissent pas la vie et la réalité du monde.’

Helemaal in de geest van de film is ook de even minimalistische als verontrustende making of. Je ziet Pasolini tijdens een van de martelscènes op het binnenplein, de meeste acteurs/slachtoffers zijn naakt, de regisseur/ceremoniemeester is keurig gekleed. Het document is zodanig in scène gezet dat de grens tussen het voyeurisme van de fictieve folteraars en van de filmmaker totaal vervaagt. Akelig.

Naast de originele Italiaanse versie ( Frans ondertiteld) krijg je er ook de Franse versie bij die Pasolini trouwens als de echte beschouwde, gezien de tekst oorspronkelijk afkomstig is van Sade en de dialogen doorspekt zijn met – hoogdravende – citaten van Blanchot, Barthes en Klossowski. (P.D.)