Dat de massa vandaag vlotjes de weg vindt naar wereldmuziekfestivals als Sfinks, is deels te danken aan de ontwikkelingshulp van een resem Westerse muzikanten. Voor u netjes op een rijtje: de tien rocksterren zonder wie world nooit door zo’n breed publiek GEsMAAKT ZOU worden, én uiteraard hun baanbrekende platen.

VAN 28 TOT EN MET 31 JULI IN BOECHOUT (ANTWERPEN) TICKETS EN INFO WWW.SFINKS.BE

George Harrison

Hoe de romance groeide:

Puur op het gevoel probeerde George Harrison in 1965 voor het eerst de sitar uit op Norwegian Wood. En zie: enkele maanden later werd Ravi Shankar zijn leermeester. Excursies naar India lieten duidelijke sporen na op The Beatles’ Revolver, Sgt Peppers’ Lonely Hearts Club Band, en de dubbele witte. Op z’n eerste solo-uitstap – de Wonderwallsoundtrack – en het benefiet The Concert For Bangla Desh, bracht hij Oost en West nog dichter bij elkaar.

Het moment suprême:Revolver (1966). Omdat Harrison daarop helemaal tot bloei kwam als songschrijver én omdat de klanken van sitar en tabla mooi in Love You Too en To morrow Never Knows geïntegreerd werden.

De verdienste: Hij heeft de blik van de westerse popfan danig verruimd en Ravi Shankar naar een main stream-publiek geloodst. Shankar zou als componist model staan voor minimalisten als Philip Glass.

Robert Plant

Hoe de romance groeide: Gefascineerd door berbermuziek bezocht Robert Plant geregeld Noord-Afrika. Die liefde leidde in 1974 tot het mystieke Kashmir op Led Zeppelins album Physical Graffiti, maar de romance kwam pas helemaal tot bloei toen hij in de jaren ’90 weer met gitarist Jimmy Page verbroederde voor No Quarter en Walking Into Clarksdale.

Het moment suprême:No Quarter (1994). Live-special van MTV waarin Page & Plant, bijgestaan door onder meer een Egyptisch orkest en Abdel Salam Kheir (een virtuoos op de oud-Arabische luit), radicaal herwerkte songs van Led Zeppelin bracht. ‘De fantastische versie van Kashmir met de vioolsolo van Wael Abu Bakr is één van dé topmomenten uit m’n carrière’, oordeelt Plant nu.

De verdienste: Plant en Page mogen dan door het leven gaan als macho’s; hun muzikale openheid is ongezien in de wereld van de harde rock.

Peter Gabriel

Hoe de romance groeide: De tribale ritmes, de Ghanese percussionisten van Ekome Dance Company op The Rhythm Of The Heat, het duet met Youssou N’Dour In Your Eyes…; de voorbije 25 jaar vond een nauwlettend oor meer dan genoeg indicaties voor de liaison tussen de Brit en Afrika.

Het moment suprême:Passion (1989). Op deze soundtrack van Martin Scorsese’s The Last Temptation Of Christ, liet hij muzikanten uit álle werelddelen schitteren, zoals Baaba Maal en de Turkse fluitist Kudsi Erguner. Het gedroomde manifest voor het dan kersvers gelanceerde Real World label.

De verdienste: Als bezieler van het WOMAD festival en Real World forceerde Gabriel de doorbraak voor Youssou N’Dour en Nusrat Fateh Ali Khan, en wees hij gelijkgestemde zielen als Sinéad O’Connor, Michael Brook, Deep Forest en Afrocelts de weg.

Ry Cooder

Hoe de romance groeide: In 1976, op het album Chicken Skin Music, reikte Cooder de Mexicaanse accordeonist Flaco Jiminez en de Hawaïaanse gitarist Gabby Pahinui de hand. In 1993 resulteerde een toevallige ontmoeting met de Indiër Visha Mohan Bhatt tot A Meeting By The River, een jaar later gevolgd door nog een duo-plaat, met Ali Farka Touré ( Talking Timbuktu).

Het moment suprême:Buena Vista Social Club (1997). Hij was de drijvende kracht achter de tweede jeugd van een club bejaarde muzikanten uit Havana. ‘De sterkste artistieke ervaring uit mijn leven’, aldus Cooder.

De verdienste: Haalde mensen als Ibrahim Ferrer uit hun isolement: na járen als schoenenpoetser overleefd te hebben, trok deze crooner prompt overal volle zalen. Buena Vista gaf het startsein voor een ware Cuba-rage – salsadanscursussen werden plots the hottest thing in town.

David Byrne

Hoe de romance groeide: Als student beluisterde Byrne al Balinese gamelan-platen. Geflankeerd door producer Brian Eno experimenteerde hij met Afrikaanse ritmes op Remain In Light (van Talking Heads) en My Life In The Bush Of Ghosts. In de late jaren ’80 compileerde hij z’n favoriete Braziliaanse liedjes, wat uitmondde in een eigen, globaal georiënteerd platenhuis: Luaka Bop. Heeft zelf nochtans een afkeer van de term wereldmuziek, wegens ‘de koloniale connotatie’.

Het moment suprême:My Life In The Bush Of Ghosts (1981). Ambientplaat met hypnotische grooves en etnische samples, aangestoken door de veldopnames die Byrne en Eno op het Franse Ocora label hadden ontdekt.

De verdienste: Met hun etno-dance avant-la-lettre gaf het duo Byrne-Eno een fikse voorzet aan Bill Laswell, Jah Wobble, Massive Attack, Björk en Transglobal Underground, om er maar een paar te noemen.

Paul Simon

Hoe de romance groeide: In 1970 interpreteerde hij samen met Art Garfunkel de Peruviaanse traditional El Condor Pasa. Twee jaar later flirtte hij met calypso op Me And Julio Down By The Schoolyard, en was hij één van de eersten om op Jamaica een nummer – Mother And Child Reunion – op te nemen. Dat was vóór Bob Marley het ambassadeurschap van het reggae-paradijs op zich nam.

Het moment suprême:Graceland (1985). Een popplaat waaraan Simon een Zuid-Afrikaanse swing toevoegde. Het werd zo’n razend succes dat het Braziliaanse vervolg The Rhythm Of The Saints er enkel bij kon verbleken.

De verdienste: Deed het klimaat kantelen voor de township-jive – voordien vonden Zuid-Afrikaanse jongeren die muziek compleet passé. Groepen als Ladysmith Black Mambazo, die voordien gebukt gingen onder de culturele boycot, kregen een flink duwtje in de rug.

Manu Chao

Hoe de romance groeide: De Fransoos met Spaans bloed toonde zich 17 jaar geleden met Mano Negra al een kosmopoliet. Samen met Les Négresses Vertes stond die band aan de wieg van de ‘patchanka’, een explosieve mix van latin, raï en punkrock. Chao draagt trouwens ook Afrika in zijn hart, getuige zijn recente alliantie met Amadou & Mariam.

Het moment suprême:Clandestino (1998). De kiem ervan werd gelegd in Colombia, waar ook het laatste Mano Negra-album Cas Babylon tot stand kwam. Ook opvolger Próxima Estación: Esperanza werd een verslag van zijn zwerftochten door Afrika en Zuid-Amerika.

De verdienste: Is de spirituele leider van de ‘rock mestiza’-clan in Barcelona, die verder Macaco, Disminguet, Amparanoia en Ojos de Brujo in zijn rangen heeft. De Franse deejays achter Gotan Project spiegelden zich aan Chao door de Argentijnse tango een eigentijdse zwier te geven.

Damon Albarn

Hoe de romance groeide: Als fan van koraspeler Toumani Diabaté trok Blur-zanger Damon Albarn in 2000 naar Mali voor het On The Line-project van Oxfam, dat mensen uit de acht landen op de nulmeridiaan met elkaar in contact wou brengen. Gewapend met een melodica en een hoop tapes greep Albarn die kans om er ideeën uit te wisselen met plaatselijke muzikanten. Voor een paar nummer van Think Tank van Blur liet hij zich versterken door de Groupe Régional Du Marrakech.

Het moment suprême:Mali Music (2002). Toumani Diabaté, Lobi Traoré en Afel Bocoum gingen de dialoog aan met de pop- en dubreggae-elementen die Albarn aandroeg. De cd verklankte op een sfeervolle en subtiele manier de verwonderde blik van de Brit op zijn exotische trip.

De verdienste: Het project illustreerde dat Mali méér te bieden heeft dan blues alleen.

Robbie Robertson

Hoe de romance groeide:

De ex-frontman van The Band heeft een Mohawk-moeder. Achttien jaar geleden stipte hij met het liedje ‘Broken Arrow’ zijn afkomst al even aan, maar het duurde tot 1994 – hij leverde toen met Music For The Native Americans de score voor een tv-documentaire over die bevolkingsgroep – voor hij de moed bij elkaar kon rapen om de geschiedenis van z’n voorvaderen écht te exploreren.

Het moment suprême:Contact From The Underworld Of Red Boy (1998). Hij keerde voor dat album terug naar het Canadese reservaat waar hij geboren werd. Howie B en Marius De Vries tekenden voor de geprogrammeerde ritmes. Natives die zich in trance zongen, Robertson op z’n huilende gitaar en de twee deejays/producers die er pompende beats tegenaan gooiden: het moeten mooie, surrealistische taferelen geweest zijn in de studio.

De verdienste: Hij diepte waardevolle verhalen op van een zo goed als vergeten volk.

Nitin Sawhney

Hoe de romance groeide: Kruisbestuivingen zijn voor deze Brit van Aziatische origine gewoon een deel van het leven. ‘Al shockeert het mensen: flamenco stamt uit India’, stelt de man die gelooft dat muzieksoorten door migratie onophoudelijk muteren.

Het moment suprême:Prophesy (2001). Zowat het dagboek van Sawhneys reis door zes continenten. Bijdragen van raï-zanger Cheb Mami, Natacha Atlas, Trilok Gurtu, flamencogitarist Jose Miguel Carmona, de aboriginals van Yuthu Yindi, straatkinderen in Rio de Janeiro en Nelson Mandela assembleerde hij tot een kleurrijk geheel, aan elkaar gelijmd door flink wat emotie.

De verdienste: Talvin Singh mag dan het vuur aan de lont van de Asian Underground drum ‘n’ bass-revolutie gestoken hebben; het was Sawhney die het genre naar een hoger niveau tilde. Wie zeker iets van zijn combinatie van elektro en tablapercussie heeft opgestoken, is hiphopproducer Timbaland.

Door Peter Van Dyck