Alleen de essentie – Drie sleutelfilms van de strenge meester Robert Bresson gebundeld: verplicht voer voor francofiele cinefielen.

Films: ****

Extra’s:

(MK2/Lime-Lights Pictures)

Voor fans is het moeilijk kiezen tussen de dertien films van Robert Bresson (1901-1999), maar als je dan toch zijn grootste film moet aanduiden, is de kans groot dat je bij Pickpocket belandt. Dit is het onvoorstelbaar intense portret van een eenzame dwangmatige zakkenroller (Martin LaSalle) die de samenleving diep minacht. Het is pas als hij liefde leert aanvaarden en achter slot en grendel vliegt dat hij bevrijd lijkt van zijn innerlijke demonen. Dankzij de ascetische, elliptische manier van vertellen krijgen de rituele handelingen van de dief zowel een spirituele als een erotische geladenheid. Zo lijk je te zitten kijken naar een ingetogen symfonie van handen en vingers die in en uit zakken, jassen en tassen glijden.

Voor een spiritueel regisseur als Bresson was het onvermijdelijk dat hij vroeg of laat zijn versie zou brengen van het proces van de maagd van Orléans die het verzet tegen het Engelse leger aanvoerde en op de brandstapel eindigde. Bressons zowel in woord als in beeld uiterst geconcentreerde reconstructie maakt enkel gebruik van fragmenten uit de officiële transcripties van de beschuldigingen van godslaster en hekserij. Alle clichés en mythes die dit bekende verhaal doorgaans sieren, worden in Le procès de Jeanne d’Arc hooghartig overboord gegooid. In plaats daarvan komt een ontnuchterend sobere interpretatie – met misschien wel de meest onverbiddelijke film van de strenge meester als resultaat. Dit is het portret van een zuivere ziel die tot martelares en heilige verheven wordt. Voor de eerste en enige keer in een Jeanne d’Arc-film krijgen we het gevoel dat de heldin (Florence Carrez) echt wordt verbrand. Haar dood op de brandstapel wekt bij Bresson echter geen afschuw op, maar wordt als bevrijdend, louterend en zelfs vreugdevol ervaren.

Bresson sloot zijn unieke carrière af met een film die wegens zijn genadeloze opbouw misschien wel de meest ‘bressoniaanse’ is. L’argent begint met een burgerzoontje dat een vals bankbriefje van vijfhonderd francs in omloop brengt, en eindigt met een door iedereen verlaten stookolieleverancier die na de moord op een gezin door de politie wordt weggeleid. De christelijk geïnspireerde Bresson is in al zijn films geobsedeerd door het kwaad. Hier is geld de duivel, waarbij een onbenullig bedrag een sneeuwbaleffect veroorzaakt. Een onschuldige raakt verstrikt in een samenloop van omstandigheden, en wordt door het kwaad in bezit genomen tot hij alleen nog wanhoop en haat kent. De regisseur van Au hasard Balthasar en Mouchette vertelt dit angstaanjagend ‘logische’ verhaal, dat losjes op een novelle van Tolstoj is gebaseerd, nog strenger dan we van hem gewend zijn. Hij toont alleen wat absoluut noodzakelijk is: elk beeld is nodig om de sprong naar het volgende te maken, als in een onbreekbare keten zonder enige overbodige schakel.

Win 5 boxen van Robert Bresson.Zie pagina 65.

Trakteert op KNACKFOCUS .BE

Patrick Duynslaegher