‘De Vermeer van de cinema’, noemt Jim Jarmusch hem. En terecht: weinigen kunnen met licht en kleur een verhaal vertellen zoals cameraman Robby Müller dat deed in de films van onder meer Jarmusch, Wim Wenders en Lars von Trier. Het Amsterdamse Eye blikt de hele zomer terug op zijn leven en werk.
De bijna overbelichte zwart-witbeelden in Down by Law (1986) van Jim Jarmusch. De troosteloze en tegelijk ravissante aanblik van Wim Wenders’ Paris, Texas (1984). De met natuurlijk licht overgoten decors waartegen Lars von Triers wrange relatiedrama Breaking the Waves (1996) zich afspelen. Ze dragen onmiskenbaar de stempel van Robby Müller, de inmiddels 76-jarige Nederlandse cameraman wiens stijl zowel de Europese als de Amerikaanse indiecinema zwaar heeft beïnvloed.
Al is de term ‘cameraman’ in Müllers geval wat te beperkt. Als één iemand het verdient om director of photography, beeldregisseur,te worden genoemd, dan is hij het wel. Müller was niet louter een techneut die excelleerde in perfecte kadrering. Hij vertelde verhalen met kleuren en licht, en inspireerde zo elke regisseur met wie hij werkte. Veel waren dat er trouwens niet. Müller had de gewoonte om enkel ja te zeggen tegen cineasten bij wie hij zich op zijn gemak voelde, die hem zijn ding lieten doen. Wenders en Jarmusch, met wie hij een hele weg aflegde, waren voor hem geen opdrachtgevers, maar verwante zielen. ‘Een kunstenaar, geen wetenschapper’, noemde Jarmusch hem. Die vergeleek hem niet alleen met de Nederlandse schilder Johannes Vermeer, maar ook met de legendarische jazztrompettist Miles Davis. ‘Robby overspeelt zich niet.’ Müller was een cameravirtuoos, maar deed enkel wat hij voor een film nodig achtte, meer niet. Met Michael Bay zou hij geen koningskoppel hebben gevormd.
In Hollywood wilde het dan ook niet echt lukken. Het was Müllers habitat niet, alhoewel hij het wel probeerde in Tinseltown. Blijven op het netvlies gebrand: een frenetieke autoachtervolging in William Friedkins To Live and Die in L.A. (1985) en de onbehaaglijke sfeer in de sektethriller The Believers (1987) van John Schlesinger.
Sinds 2007 gaat Müller gebukt onder vasculaire dementie. Spreken kan hij niet meer, behalve dan via zijn werk. Dat kunt u de hele zomer aanschouwen in het Amsterdamse filmmuseum Eye, dat naast zijn films ook zijn videodagboeken tentoonstelt, samen met 150 van de meer dan 2000 polaroids die hij op verschillende filmlocaties nam. En dan is er nog Carib’s Leap, de intrigerende video-installatie die Müller in 2002 maakte met de latere Oscarwinnaar Steve McQueen.
MASTER OF LIGHT: ROBBY MÜLLER
Van 4/6 tot 4/9 in Eye, Amsterdam. Alle info: eyefilm.nl
DOOR JOOST DEVRIESERE
Als één cameraman het verdient om director of photography, beeldregisseur, te worden genoemd, dan is het de Nederlander Robby Müller wel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
