Rien ne va plus

© Serge Baeken

Uitgroeien tot hét Aziatische filmfestival en de rest van de wereld warm maken voor Chinese films: het International Film Festival and Awards Macao is ambitieus. Knack Focus zag hoe moeilijk IFFAM het heeft in de schaduw van de Macause casino’s.

Kruiers die je koffers van de luchthaven van Hongkong tot in je hotelkamer in Macau brengen, een bootovertocht in eerste klasse, assistentie bij de grensovergangen: de egards waarmee ik werd ontvangen, doen niet vermoeden dat ik al de 29.617.986e bezoeker was die in 2016 de voormalige Portugese kolonie aandeed. Macau is, net als Hongkong, een speciale administratieve regio van de Volksrepubliek China, met een eigen munt en bestuurlijke bevoegdheden. Het dankt de dagelijkse toevloed aan toeristen aan zijn vele casino’s, die de gokindustrie in Las Vegas qua omzet en megalomanie intussen hebben ingehaald. In de rest van China zijn casino’s niet toegelaten. Ik ben evenwel niet in Macau om roulette te spelen, wél voor de eerste editie van het International Film Festival and Awards Macao.

Sas tussen China en de wereld

IFFAM ziet het groots en vloog journalisten uit de hele wereld over om zich van bij de eerste editie van internationale media-aandacht te verzekeren. Het koestert de ambitie om met ‘populaire maar originele films’ uit te groeien tot ‘een van de toonaangevende filmfestivals en filmmarkten van Azië’ en profileert zich als een sas tussen de Chinese/ Oost-Aziatische cinema en de rest van de wereld. Het idee is om de wereld het beste van de Chinese film te tonen en Chinezen van films uit de rest van de wereld te laten proeven.

Macau zou daar een geschikte plaats voor kunnen zijn. Ten eerste historisch: het was vijfhonderd jaar lang een Portugese kolonie en vanwege de mix van Chinese en Europese invloeden heeft Unesco het oude centrum als werelderfgoed uitgeroepen. Ook praktisch biedt Macau heel wat voordelen: de autonome regio gaat niet gebukt onder de vele restricties die in de rest van China wél gelden. Om het niet bij mooie woorden te laten, werd de inhoudelijke invulling van IFFAM toevertrouwd aan een ervaren Europeaan met een voorliefde voor de Aziatische cinema: de Italiaan Marco Müller. De voormalige directeur van de festivals van Rotterdam, Locarno, Venetië en Rome nam een maand voor de start van het festival echter ontslag wegens artistieke meningsverschillen: ‘Een festival draait niet enkel om rode-loperevenementen’, liet hij nog weten.

Kinderziektes

Maakte IFFAM de dure eden en de grootse plannen waar? Het festival kwam geen moment in de buurt van grote internationale namen als Cannes, Berlijn, Venetië en Toronto, maar had genoeg goede films in de aanbieding om filmliefhebbers zes dagen zoet te houden. Het aantal gasten met naam en faam had wel hoger mogen liggen, al kwamen Ben Wheatley (High-Rise) en Kiyoshi Kurosawa (Tokyo Sonata) er wel hun nieuwe films voorstellen. De prijs voor de beste film (The Winter van de Argentijn Emiliano Torres) werd uitgereikt door juryvoorzitter Shekhar Kapur (Elizabeth) en eregast Tom McCarthy (Spotlight). Dat is een bezetting waar zowat negentig procent van de drieduizend festivals die wereldwijd worden georganiseerd jaloers op zou zijn. Het kon het publiek niet overtuigen om massaal present te tekenen. Ik zat meermaals in een halflege filmzaal. De weinige aanwezigen zorgden wel voor sfeer door heel direct en enthousiast te reageren op alles wat op het scherm gebeurde. Maar dat was het ook.

Maria Helena de Senna Fernandes, die na het vertrek van Marco Müller de dagelijkse leiding van het IFFAM overnam, vergoelijkte de matige publieke belangstelling na afloop in het vakblad Screen. ‘Een eerste editie is altijd moeilijk. De hardware zoals hotels en bioscopen is aanwezig, maar het ontbreekt de organisatie nog aan ervaring en het lokale publiek aan kennis van internationale cinema.’

Casinopolis

Liefde voor film is niet de enige motivator: je kunt het festival niet los van de casino-industrie zien. Zes grote internationale concerns steken elkaar de loef af met almaar grotere casinoresorts zoals het pas geopende The Parisian, dat uitpakt met een replica van de Eiffeltoren. Het filmfestival is een organisatie van het Macao Government Tourism Office, dat door de casino’s wordt gesponsord. Een groot gedeelte van de filmvertoningen vindt plaats in de entertainmentzalen van de gokpaleizen. En dus keek ik op een maandagmiddag naar een manische yakuzakomedie van de Japanse veelfilmer Takashi Miike in het theater van The Venetian Macao. Daar kunnen 1800 mensen binnen, maar slechts achttien filmliefhebbers zijn opgedaagd. Maar zelfs indien de zaal eivol had gezeten, dan zou het filmfestival nog altijd niet opvallen zijn. The Venetian Macao is een van de grootste gebouwen ter wereld en stelt 25.000 mensen tewerk, onder wie Chinezen die Italiaanse liedjes zingen terwijl ze in gondels onder replica’s van Venetiaanse bruggen varen.

Nostalgie

Door toedoen van de kolossale casino’s is Macau in korte tijd ingrijpend veranderd. Twee Macause regisseurs verwerkten dat gevoel in hun film: Tracy Choi in Sisterhood en Emily Chan in Our Seventeen. ‘Oorspronkelijk waren de inwoners van Macau rustig, traag en kalm. Vandaag zijn we bijna het tegenovergestelde: druk en driftig op zoek naar geld. De casino’s hebben alles veranderd. We verloren onze onschuld’, zegt Emily Chan. Op de vraag of het festival zoals het beweert de nog prille nationale filmsector ondersteunt, antwoordt de jonge cineaste diplomatisch. ‘Het festival is een heel mooie kans om mijn film aan de buitenwereld te tonen en de aandacht te vestigen op hoe fel alles hier veranderd is.’ Rien ne va plus. Op naar de volgende editie dan maar.

door Niels Ruëll ? Illustratie Serge Baeken

In het theater van The Venetian Macao kunnen 1800 mensen binnen, maar slechts achttien filmliefhebbers kwamen opdagen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content