Geen satire, geen parodie, geen cabaret, ‘Jiskefet’ is al elf jaar ongrijpbaar. Sinds vorige week serveren Herman Koch en de zijnen u opnieuw hun brutale mix van wrange humor en onovertroffen absurditeit (elke zondag – 20.10 Ned3).

1. Elk nieuw seizoen ‘Jiskefet’ is onvoorspelbaar. Wat wordt het deze keer?

Er zijn acht afleveringen gepland waarin we telkens een andere sitcom brengen. Het programma wordt voor een studiopubliek opgenomen, geen filmpjes dus, en we spelen ook iets meer in op de actualiteit, zonder satirisch te zijn. We blikken alles maar een week van tevoren in. We weten amper wat de volgende aflevering wordt, laat staan hoe de reeks er zal uitzien.

2. Jullie scenario’s van een half A4’tje zijn legendarisch. Improviseren jullie nog steeds zo veel?

Ja hoor, met zo weinig mogelijk houvast elke week 25 minuten vullen. De scenario’s beslaan tegenwoordig al één pagina, maar we gooien er nu meer dan de helft van weg. (lacht) We weten altijd wel ongeveer waar we beginnen, nooit waar we zullen uitkomen.

3. Waar vinden jullie inspiratie voor dit soort humor?

Meestal stellen we ons eerst een bepaalde plek voor, daarna vullen we de personages in. ‘Wat zou er gebeuren als drie bejaarden in een sterrenrestaurant niet kunnen betalen?’, dat idee. Soms grijpen we ook terug naar vroegere personages, vandaar dat er elk seizoen wel een paar vertrouwde gezichten te zien zijn.

4. De ironie wil dat ‘Jiskefet’ soms een subpubliek viseert, dat dan de grootste fan van het programma wordt.

Het is nooit de bedoeling geweest om bepaalde mensen te kijk te zetten. Het geheim schuilt in de imitatie van één aspect van een subgroep en daar iets nieuws mee te doen. Dat was zo voor de corpsballen in Lullo’s, voor de kantoorslaven in Debiteuren-Crediteuren en voor de reclamejongens in de Skybox. Die mensen waren altijd geflatteerd. Vooraf denken we wel eens ‘nou, hier zullen ze behoorlijk van schrikken’. Maar nee, hoor.

5 Is Jiskefet een platform voor individueel talent? Kees Prins is een prima muzikant, u schrijft meer dan behoorlijk…

… en als we een schilderij willen, maakt Michiel (Romeyn) dat wel even. Onze interesses schemeren vaak door, dat klopt, maar we delen toch een gemeenschappelijk gevoel voor humor. Hoewel, Michiel neigt misschien iets meer naar het absurde en Kees doet graag imitaties.

6 En wat draagt u bij tot de chemie?

Taalgebruik. Welke woorden gebruiken mensen in welke situaties? De chemie is trouwens heel eenvoudig: op de set proberen we elkaar erin te luizen en als een van ons in schaterlachen uitbarst, zit er een levensvatbare kiem in wat we doen. Dat is het eigenlijk: verrassing en elkaar aan het lachen maken. Na elf jaar lukt dat nog steeds, vooral dan met grappen die we écht niet kunnen uitzenden.

7 In het begin was ‘Jiskefet’ vaak één grote televisieparodie. Zijn jullie verzadigd of is de televisie ge-Jiskefet-iseerd?

We hebben wel eens overwogen om absurde delen uit andere programma’s na elkaar te monteren en dat als Jiskefet uit te zenden. Geen mens die het verschil zou zien. In de nieuwe reeks gaan we daar trouwens iets mee doen: we spelen een televisieredactie die aan de lopende band krankzinnige formats bedenkt.

8 In Vlaanderen is ‘Jiskefet’ een cultprogramma. Zijn er misschien te veel verschillen tussen Vlaamse en Nederlandse humor?

De overeenkomsten lijken me interessanter. Iemand als Kamagurka sluit bijvoorbeeld veel meer aan bij onze leefwereld dan de doorsnee Nederlandse cabaretier. Het heeft ook met de ontvangst te maken. Vroeger zapte ik af en toe naar In de Gloria, maar ik ontving Canvas niet zo best. Ik schakelde dan meestal terug naar een Nederlandse omroep.

9 U verklaarde met Graham Greene ooit: ‘Wat bezielt mensen toch om niet te schrijven?’

En dat vind ik nog steeds. De meeste mensen vinden schrijven een lastige, eenzame bezigheid. Maar ik niet, ik ben net heel dankbaar dat ik een paar uurtjes per dag kan schrijven. Het geeft me veel voldoening om met iets buiten mezelf bezig te zijn.

10 Kunnen we binnenkort nog iets van uw hand verwachten?

Ik ben net klaar met Odessa Star, een boek dat medio november verschijnt, over het verlangen van een middelmatig iemand om een avontuurlijk leven te leiden. Compleet verzonnen hoor.

door BRAM VAN MOORHEM

‘We denken er soms aan om absurde delen uit andere programma’s als Jiskefet uit te zenden. Geen mens die het zou zien.’