Hoe je het ook draait of keert: Tom Cruise blijft een overroepen beunhaasje dat qua charisma én lengte niet eens tot aan de viriel behaarde borst reikt van leading men als Gregory Peck, Robert Mitchum of Paul Newman. Zes solide argumenten waarom Cruise nu al mag worden gekroond tot de best betaalde running gag uit de filmgeschiedenis.
Minority Report
Cruise – op zijn veertigste tot volle maturiteit gekomen – intimideert en imponeert in deze steenkoolzwarte en subliem geregisseerde sciencefictionthriller van Steven Spielberg. En dat als het door zijn eigen troepen opgejaagde hoofd van een futuristische politiedienst die moorden kan voorspellen en aldus preventief verhinderen. Minority Report – een parabel verpakt als spionagethriller naar de novelle van SF-goeroe Philip K. Dick – mag dan ook nu al worden bijgezet in het rijtje van tijdloze toekomstvisioenen als Metropolis of Blade Runner. Een instant klassieker met een fabuleuze Tom Cruise als geplaagde prota- én antagonist.
Nicole Kidman
Meer dan tien jaar lang vormde Cruise – jaarlijks wel ergens uitverkoren tot de meest sexy acteur – samen met Nicole Kidman hét felst fonkelende glamourkoppel van Hollywood. Het paar leerde mekaar in 1990 kennen op de set van de actieprent Days of Thunder en leidde hun publieke relatie tot een absoluut hoogtepunt in de stomende seksscène uit het Kubrick-testament Eyes Wide Shut. Aan het mediasprookje kwam echter een bruusk einde in de zomer van 2001, al blijven de twee – omwille van hun twee geadopteerde kinderen – nog steeds on speaking terms.
Frank TJ McKey
In Paul Thomas Andersons Magnolia verkeert Cruise in de vorm van zijn leven als de labiele machoprofeet Frank TJ McKey. Diens door zalen hormonaal geplaagde mannen unisono uitgespuwde motto ‘Respect the cock û tame the cunt’ heeft dan ook nu al de status bereikt van legendarische filmoneliner. En Magnolia – een fragiele mozaïekvertelling over de verborgen geschiedenissen van suburbia – dat van postmodern meesterwerk. Wie Cruise – de ravenzwarte haren fier over de schouders wapperend – aan het werk wil zien als icoon van testosteron spuitend machismo, weet waarheen.
Sociaal engagement
Tom Cruise – in 1962 geboren onder de minder fortuinlijke naam Thomas Cruise Mapother IV – heeft zijn faam enkel aan zichzelf te danken. Geen beroemde neefjes die hem tot bij de roem loodsten, wel een bruisende mengeling van talent, doorzettingsvermogen en bescheidenheid. Dat Cruise zijn status en materiële welstand na twintig jaar Tinseltown nog steeds weet te relativeren, hoeft trouwens niet te verbazen. Tenslotte stamt Cruise – die op zijn veertiende een Franciscaans seminarie binnenging met de ambitie om priester te worden – uit een streng katholiek gezin, ook al bekeerde hij zich later tot de hoogst dubieuze Scientology-kerk. Bovendien treedt Cruise vaak op als discrete mecenas van tal van sociale projecten. Een bovenste beste jongen dus, deze New Yorker, die in 1997 zelfs het leven redde van een verkeersslachtoffer door haar uit een autowrak te hijsen en daarna al haar ziekenhuisrekeningen te betalen. Als dat Luc Vansteenkiste maar niet op nog meer ideeën over de sociale zekerheid brengt.
Politiek bewust
Op de set van The Color of Money leerde Cruise van de geëngageerde Paul Newman dat Hollywoodvedetten een belangrijke rol spelen binnen het politieke debat. Enkele jaren later zou hij zowel vriend als vijand verrassen door gedecideerd de rolstoel in te duiken van Vietnamveteraan Ron Kovic in Oliver Stones militante anti-oorlogsdrama Born on the Fourth of July. Cruise sprak zich openlijk uit voor de rehabilitatie van de veteranen en tegen het imperialisme van de Amerikaanse regeringen Nixon, Reagan én Bush. Bovendien blijft Cruise ook nu nog een graag geziene gast op bijeenkomsten van de Democraten en ontpopte hij zich tot een van de hoofdsponsors van Hilary Clintons verkiezingscampagne.
De man van de toekomst
The Last Samurai wist in de VS de box office alvast te doorklieven en ook in de nabije toekomst valt Cruise nauwelijks van het witte doek weg te branden. Zo vertolkt hij straks de hoofdrol in Collateral, de nieuwe actiethriller van Michael Mann en trekt hij in 2005 opnieuw het zwartlederen jasje aan van Ethan Hunt in het derde deel van de energieke Mission: Impossible-franchi
Cocktail
Nog steeds schieten er ons ziedende flashbacks door het hoofd van dit afgrijselijke Cruise-vehikel, dat tot in het akeligste detail de collectief gecultiveerde wansmaak van de jaren tachtig incorporeert. Blondines met dreigend hoge kapsels, popdeuntjes barbaars onttrokken aan een batterij drumcomputers én Pavarotti-brede shirts met de meest ridicule prints… Cruise, het haar netjes terzijde gekamd en de tanden parelwitter dan ooit tevoren, leidt zichzelf in 1988 naar een azijnzuur verdiende Razzie-award, de prijs voor de beroerdste film van het jaar. Cocktail is dan ook een kitschkabinet zonder weerga, waarin Cruise als blitse barman naar de gunsten dingt van Elisabeth Shue. En dat terwijl de Beach Boys zich wagen aan de naar zelfkastijding neigende zelfparodie Kokomo. Om de woorden van kolonel Kurtz te bezigen: ’the horror, the horror…’
Ladies man?
Cruise mag dan al tien jaar lang de sponde hebben gedeeld met de verrukkelijke Nicole Kidman; een echte ladies man is onze favoriete filmuk – 1 meter 70 hoog – nooit geweest. Zo bleven de homogeruchten akelig lang door de tabloids waren en dreigde pornoacteur Kyle Bradford er in 1997 nog mee zijn zogezegd op video vastgelegde exploten met Cruise in de openbaarheid te brengen. Een rechtszaak en een schadeclaim van 100 miljoen dollar brachten Bradford echter op andere gedachten. Bovendien stapte Cruise op het toppunt van zijn tienerroem – geen meisjeskamer die anno 1987 niet door een Cruise-poster werd bevlekt – in het huwelijksbootje met Mimi Rodgers. Geef toe: not very rock and roll. Kinderen hield Cruise aan zijn driejarige huwelijk met haar niet over, wel een bekering tot de Scientology-sekte, waarvan Rodgers al langer lid was. Ook zijn meest recente affaire met Penelope Cruz is inmiddels afgeblazen, tenminste als we de vakpers mogen geloven. Cruise en vrouwen… het blijft een even moeizame combinatie als Phil Collins en rasta’s.
Posterboy
Tom Cruise: een rebels, onversneden heroïek uitademend manspersoon? We horen de diabolische bulderlach reeds opstijgen uit het naar alsem en plezante sigaretten geurende graf van bad boy Bobbie Mitchum. Tenslotte is Cruise jarenlang het geboende bidprentje van de Bratpack-generatie geweest, de ideale schoonzoon met het kleffe all-American aura. Denk in dit verband maar aan zijn geretoucheerde rollen in Rain Man, Cocktail of Top Gun. Bovendien geniet Cruise de dubieuze eer de enige man te zijn die ooit de cover van de Marie-Claire sierde.
Obsceen rijk
Beaat glimlachen met een riante cheque voor een kinderhospitaal in de handen, wordt aanzienlijk makkelijker – het is statistisch bewezen – als je kunt bogen op een haast obsceen privé-kapitaal. Zo mag Tom ‘Show me the money’ Cruise gemiddeld twintig miljoen dollar per filmrol bijschrijven op zijn bankrekening. Bovendien treedt hij de jongste jaren ook steeds vaker op als filmproducent, wat hem al een aantal lucratieve deals opleverde. Zo deelde hij onder meer in de winst van Mission: Impossible, een zaakje waar de nv Cruise uiteindelijk ruim 75 miljoen dollar aan overhield.
Politiek bewust?
In interviews dribbelt Cruise doorgaans om alle heikele vragen heen. Politieke statements vallen aan hem dan ook nauwelijks te ontlokken en ook in het Irak-debat bleef zijn mouth wide shut. Staat hij momenteel te boek als overtuigd pacifist, dan liet hij zich in het verleden opvoeren als fotogeniek propaganda-instrument voor het Amerikaanse leger. Een andere bestaansreden voor de afgrijselijke pilotenprent Top Gun, die resulteerde in een stormloop van jonge rekruten – lui die nu allicht bommen droppen op de ‘axis of evil’ – kunnen we immers niet verzinnen.
De man met het verleden
Cruise mag zich dan al getransformeerd hebben tot een veelzijdig en volwassen acteur, ’s mans palmares bevat wel degelijk een aantal films die even onwelriekend zijn als de smeulende ovens van Marly. Cocktail, Top Gun, Legend, Far and Away, Days of Thunder… de plat-commerciële pulp gutst bij beken over het scherm. Laattijdige en bokkig volgehouden jeugdzondes zullen we maar denken.
Door Dave Mestdagh
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier