‘De mooiste psychopate van het witte doek’. ‘De Gallische ijskoningin’. Of: ‘De pin-up voor intellectuelen’. Aan ongewone eretitels geen gebrek voor Isabelle Huppert (57), de Franse actrice die nooit om een risico verlegen zat. Een tête-à-tête met La Huppert over haar nieuwe film White Material. ‘Ik zoek graag de marges op.’
Als er één actrice even geloofwaardig een moordzuchtig muurbloempje als een biseksuele bohemienne of nymfomane non kan neerzetten, dan wel Isabelle Huppert. Ook in White Material – Claire Denis’ nieuwe postkoloniale familiedrama – toont la belle Isabelle zich afwisselend van haar meest sensuele, autodestructieve en naïeve kant als de plantagehoudster die in een zwart-Afrikaans hinterland het gewillige slachtoffer dreigt te worden van raciaal en politiek geweld. Schuilt er dan toch ergens een masochiste in haar? Even polsen bij de eeuwig jeugdige en enigmatische auteursmuze.
‘White Material’ is gedraaid in Kameroen. Hoe verliepen de opnames ginds?
Isabelle Huppert: Het landschap is prachtig en de mensen zijn supervriendelijk, maar ondanks al die toeristische clichés zit je toch met gemengde gevoelens. Kameroen is een van Afrika’s meest stabiele democratieën, maar het heeft wel al vijfentwintig jaar dezelfde leider. Bovendien zijn de leefomstandigheden er ongemeen hard. Als actrice zit je in een beschermde bubbel, maar zelfs die werd af en toe doorgeprikt.
Claire Denis heeft er een paar jaar gewoond. Kennen jullie elkaar al lang?
Huppert: Ik ken haar al van toen ze nog regieassistente was tijdens Retour à la bien-aimée (een film van Jean-François Adam uit 1979; nvdr.) en sindsdien hebben we regelmatig contact. We wilden al langer samenwerken, zeker omdat ik een grote fan was van haar films J’ai pas sommeil (1994) en Trouble Everyday (2001). Alleen was het er nooit eerder van gekomen.
Wat vind je zo goed aan haar films?
Huppert: Haar films zien eruit als documentaires en voelen heel aards aan, hoewel ze narratief en filosofisch erg avontuurlijk in elkaar steken. Wat Claire doet, is niet de concrete, maar de gedroomde realiteit vatten. White Material gaat wel over Afrika, maar tegelijk is het een universele vertelling over oorlog, uitbuiting, territoriale drift en andere menselijke tragedies. Haar film zou zich net zo goed in Israël, in Irak en desnoods zelfs in Frankrijk kunnen afspelen. Bovendien toont ze een heel andere en persoonlijker kijk op het kolonialisme. Ze bekijkt de geschiedenis niet van bovenaf, maar van onderuit. Daardoor overstijgt ze de clichés en wordt het geen manicheïstisch verhaal van blank tegen zwart of van goeden tegen slechten. In feite is het een shakespeareaanse tragedie in de brousse. Het gaat over het kwade en iedereen maakt elkaar af op het einde.
Je speelt de blanke koffieboerin Maria. Hoe zou je haar omschrijven?
Huppert: Maria is een sterke vrouw die al jaren met haar familie in Afrika woont en blind vertrouwt op haar survivalinstincten. Ze is te koppig om in te zien dat haar iets boven het hoofd hangt wat ze onmogelijk alleen de baas kan. Voor die mix van hoogmoed en naïviteit betaalt ze uiteindelijk een hoge prijs.
‘White Material’ is na ‘Home’ en ‘Un barrage contre le Pacifique’ al de derde opeenvolgende film waarin je een moeder speelt die vecht voor een stuk land of haar familie.
Huppert: (Knikt) Het gaat telkens om films waarin een heel aparte blik wordt geworpen op het archetype van de matriarche, ver weg van de traditionele clichés. Heb ik die thematisch verwante films gekozen omdat ik me onbewust vragen stel over het moederschap? Wie zal het zeggen. Ik ben geen psychologe. Ik vond het interessante rollen en interessante regisseurs, al weet ik niet of ik het opnieuw zou doen. White Material is gedraaid in Kameroen, Home in Bulgarije en Un barrage contre le Pacifique in Cambodja. Ik ben de voorbije twee jaar amper thuis geweest en dat bleek zwaarder te wegen dan ik had gedacht.
Ben je dan niet opgetogen met de resultaten?
Huppert: Toch wel. Alleen kun je op voorhand natuurlijk nooit voorspellen wat het zal worden. I Heart Huckabees(een ‘existentiële’ komedie van ‘Three Kings’-regisseur David O’Russell uit 2004) leek me ook een geweldig project, maar de film vond ik achteraf een mislukking. Dat vind ik zeker niet van White Material.
Je hebt in je carrière vaak vrouwen gespeeld die balanceren op de rand van de waanzin of de transgressie. Vanwaar die fascinatie?
Huppert: Dat is deels toevallig. Ik kies mijn films vooral op basis van regisseurs. Waarom ik vaak van die extreme rollen aangeboden krijg, moet je dus aan hen vragen. Dat neemt niet weg dat ik altijd gefascineerd ben geweest door verborgen geschiedenissen en krassen in het oppervlak. Niemand is zomaar zwart of wit. Sterk of zwak. Schuldig of onschuldig. Journalisten stellen me die vraag wel vaker en dan antwoord ik altijd met het verhaaltje van de schorpioen en de krokodil. Je weet wel. Een krokodil helpt een schorpioen de rivier over, maar wordt door de schorpioen toch gestoken. Daarop vraagt de krokodil: ‘Waarom heb je dat gedaan?’ De schorpioen antwoordt: ‘Omdat het mijn natuur is.’ Niet dat ik wil steken, maar blijkbaar zit het in mijn natuur om te prikkelen. Ik zoek graag de contrasten en de marges op.
Zijn je films dan een soort zelfontdekking of zelfanalyse?
Huppert: Dat is te simpel. Voor mij is acteren iets heel intiems en persoonlijks, alsof de scheidslijn tussen werk en privé, tussen mezelf en mijn personage komt te vervagen. Uiteindelijk gaat het in film of theater ook altijd over hetzelfde: over het publiek maken van privémomenten, en dan het liefst op een geloofwaardige manier. Vandaar dat films zo’n emotionele impact kunnen hebben. Ik heb in elk geval nooit het gevoel dat ik een personage speel, hoewel ik wel degelijk een andere identiteit aanneem en me daar ook van bewust ben. Acteren is balanceren tussen publiek en privé, maar wat privé en wat publiek is, houd ik voor mezelf.
WHITe material
Vanaf 5/5 in de bioscoop.
Voor bespreking zie pagina 31.
Door Dave Mestdach
‘Acteren is balanceren tussen tussen publiek en privé. Maar wat privé en wat publiek is, houd ik toch voor mezelf.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier